UPR, Universal Periodic Review

BS.Trần Văn Tích

UPR, Universal Periodic Review, Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát là một tiến trình bang giao quốc tế chỉ trực tiếp liên quan đến các quốc gia. Điều này một số đồng bào chưa thấy được và vì chưa thấy được nên mới có những bài viết dài lê thê đưa lên internet với nội dung kết án Việt cộng vi phạm nhân quyền nhằm chất vấn chúng nhân dịp UPR ngày 02.05 vừa qua tại Geneva, Thụy Sĩ và/hoặc những tin tức thông báo với nội dung cho rằng Việt cộng bị điều tra, phải đối chất về nhân quyền trước công luận Liên Hiệp Quốc v.v..

Ngày 05.02.2014, hàng trăm đồng bào từ Pháp, Đức, Thuỵ Sĩ, Hoà Lan, Bỉ, Hoa Kỳ đã tập trung về Geneva để tố cáo Việt cộng vi phạm nhân quyền mặc dầu vừa gia nhập Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc ngày 12 tháng 11 năm ngoái, nhiệm kỳ 2013-2016. Vào ngày 05.02 này, Việt cộng tham gia tiến trình UPR tại trụ sở Liên Hiệp Quốc trong khi đồng bào biểu tình trước tiền đình trụ sở dưới mưa gió.

Trước đó, nhiều điều hiểu lầm đã xảy ra.

Có người cho rằng đây là một tiến trình chất vấn, hạch sách, đàn hặc Việt cộng về những vi phạm nhân quyền trắng trợn của chúng. Có người cho rằng sẽ có hơn một trăm lời tố cáo, tra khảo Việt cộng đưa ra tại phiên họp Đại Hội Đồng. Có người cho rằng những tổ chức NGO sẽ lên tiếng buộc tội Việt cộng.

Thực tế không phải như vậy. UPR, Universal Periodic Review là một tiến trình ngoại giao và ngôn ngữ sử dụng, thái độ tham gia mang tất cả tính cách của nền bang giao quốc tế nghĩa là lịch thiệp, hoà nhã, tương kính, khách quan. Cũng cần nói thêm là trong số hàng mấy trăm đồng bào hiện diện vào hai ngày 04 và 05.02 tại Geneva, chỉ có một số rất ít độ vài chục người có cơ may trực tiếp hiện diện trong hội trường Liên Hiệp Quốc để tận mắt nhìn, tận tai nghe những lời trao đổi giữa các phái đoàn cấp quốc gia tham dự viên chính thức. Trong quá khứ, có lẽ do nhu cầu đấu tranh chống cộng, đã có cung cách thông tin để những người ở xa hiểu ngầm – và hiểu nhầm – là có những tổ chức dân sự ngoại chính phủ lợi dụng UPR năm 2009 đã đăng đàn diễn thuyết hùng hồn kết án Việt cộng ngay trước mặt bá quan văn võ quốc tế, khiến giặc vô phương chống đỡ. Không phải như vậy. Ngày 04 và ngày 05.02.2014 quả có những buổi sinh hoạt đấu tranh tố cáo Việt cộng nhưng chúng chỉ được phép diễn ra tại những hội trường phụ – trong Building E, một toà nhà rộng lớn – và khán thính giả thì tất nhiên chỉ có phe mình, rất ít khách ngoại quốc và không hề có Việt cộng. Đó chẳng hạn là trưởng hợp buổi Hội thảo mang chủ đề Trách nhiệm của Việt Nam trong vai trò thành viên Hội đồng Nhân quyền do UN Watch, PEN International, Cosunam, Article 19, Human Rights Lawyers, Đảng Việt Tân v.v..triệu tập tại Phòng XXV. Nhóm Ông Võ Văn Ái và Bà Ỷ Lan Penelope Faulkner cũng hành động tương tự, nghĩa là cũng tổ chức gặp mặt ở một phòng riêng với sự hiện diện của những người Việt Nam và những người ngoại quốc có cảm tình với hai Ông Bà.

Việt cộng chỉ có mặt tại phiên họp Đại Hội Đồng vào buổi chiều và tối ngày thứ tư 05.02.2014 với một phái đoàn gồm vài chục người và ba bốn phóng viên báo chí. Vào dịp này và như đã trình bày, chỉ có một số nhỏ người Việt Tự do Tỵ nạn Cộng sản giữ vai trò khán thính giả hoàn toàn thụ động, trong số có kẻ viết bài hôm nay.

Điều khiển toàn thể buổi họp là một nhân viên ngành ngoại giao thuộc sắc dân da màu châu Phi. Ông được xưng hô chính thức là His Excellency, Son Excellene, H.E., S.E. Trưởng phái đoàn Việt cộng, Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc, cũng được gọi là H.E , S.E. Ngôn ngữ sử dụng phổ biến là tiếng Anh, tiếng Pháp. Nhưng cũng có phái đoàn nói tiếng Bồ đào nha, tiếng Nga. Mỗi phái đoàn được dành đúng sáu mươi lăm giây để phát biểu cho nên họ chỉ có cách cắm đầu cắm cổ đọc liền một mạch những gì viết sẵn, có lẽ không có cả thì giờ ngừng lại để thở! Khi nghe Ông Chủ tịch Buổi Review bảo : “J'invite le...“ thì đèn báo thời lượng cũng bật sáng để cho quốc gia liên hệ biết còn bao nhiêu giây phát biểu. Thế rồi đèn cứ ung dung lạnh lùng đếm bớt số giây. Khi hết thời gian qui định, đèn báo hết giờ; nếu vẫn chưa đọc hết, người phát ngôn phải đọc ào ào, cố ăn gian thêm vài giây ngắn ngủi.

Không hề có thẩm vấn, tra hỏi, điều tra, xét xử. Không hề có công tố viện. Trái lại người ta dùng những danh từ rất ngoại giao như recommandations, statements. Có quốc gia tuy thuộc phe “Thế giới Tự do“ mà cũng ngỏ ý vừa lòng như Vương quốc Bỉ ghi nhận là Việt Nam đã có tiến bộ so với UPR kỳ trước, năm 2009. Tất nhiên Bỉ cũng có những khuyến khích, khuyên nhủ liên quan đến vi phạm nhân quyền. Có phái đoàn đề nghị Việt Nam xúc tiến thành lập một Cơ quan Bảo vệ Nhân quyền cấp Quốc gia. Nhiều nước yêu cầu xét lại những đạo luật vi phạm quyền làm người và quyền làm dân thuộc Bộ Luật Hình sự như các điều 79, 88 và 258. Riêng Cuba lạc đề qua xác quyết cùng Việt nam kiên trì đồng hành và chặt chẽ đoàn kết với nhân dân Việt Nam! Phái đoàn Hoa Kỳ đi vào chi tiết nhất khi nêu đích danh một số nhân vật được xem là đối kháng cần sớm dược trả tự do như TS Cù Huy Hà Vũ và các ông Lê Quốc Quân, Điếu Cày và Trần Huỳnh Duy Thức.

Khi số quốc gia phát biểu đạt được chừng trên dưới mười nước thì vị Chủ toạ phiên Họp Đại Hội Đồng lên tiếng : “J'invite le Vietnam“ để phái đoàn Việt cộng thanh minh, phân trần. Họ sử dụng Việt ngữ. Thoạt tiên Thứ trưởng Việt cộng cám ơn các phái đoàn đã nêu đề nghị hay nhận xét. Kế đó, y phụ trách giải thích, biện minh về những điều tổng quát. Khi cần, y chuyển lời cho Đại diện các cơ quan hữu trách như Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Bộ Lao động, Bộ Công an, Ủy ban Tôn giáo Nhà nước v.v.. Một số nhân viên làm việc tại các cơ quan trực thuộc Bộ Chính trị Trung ương Đảng Cộng sản cũng có dịp được mời góp ý. Đương nhiên phái đoàn Việt cộng chỉ biết sử dụng hoa ngôn xảo ngữ để trần tình một cách rất ngoan cố, rất điêu ngoa, rất quỷ quyệt.

Ngồi chăm chú lắng nghe, tôi chợt phát hiện một chi tiết rất đáng sợ : tất cả những thành viên tham gia phái đoàn Việt cộng đều nói giọng Bắc, tuyệt đối không hề nghe một tiếng, một câu giọng Trung hay giọng Nam. Chế độ “Bắc thuộc“ thật rõ ràng và thật phũ phàng trong phiên họp UPR Geneva kỳ thứ 18 năm 2014!

Nguyện cầu Hồn Thiêng Sông Núi, Anh Linh Tiên Tổ phù hộ độ trì để phiên họp UPR kỳ tới sẽ không còn thảm kịch “Bắc thuộc“ này nữa và phái đoàn Việt Nam sẽ gồm những thành viên đại diện cho một Tổ quốc Dân chủ, Tự do.

23.04.2014