luongchautu

Lương Châu từ

Lương Châu từ (凉州词) là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt nổi tiếng của Vương Hàn (王翰) được sáng tác từ tên gọi của một điệu hát cổ của người Trung Hoa nói về chủ đề trận mạc, biên ải. Trong thơ cổ Trung Hoa, nhiều điệu hát dân gian như các từ, khúc Thượng chi hồi, Chiến thành nam, Tương tiến tửu, Hoàng tước hành, Lạc mai hoa... được rất nhiều nhà thơ ưa chuộng và thường dùng để đặt tên cho tác phẩm của mình, đặc biệt trong Đường thi.

Vương Chi Hoán, một tác giả thời Sơ Đường cũng có bài thơ Lương Châu từ (hay còn có tên Xuất tái-Lương Châu từ) nhưng không nổi tiếng bằng.

Văn bản

葡萄美酒夜光杯,

欲飲琵琶馬上催.

醉臥沙場君莫笑,

古來征戰幾人回?

Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi,

Dục ẩm tì bà mã thượng thôi.

Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu,

Cổ lai chinh chiến kỉ nhân hồi?

Dịch ý

Chiếc ly dạ quang tinh xảo được đổ đầy rượu nho ngon tuyệt Vừa muốn say sưa một phen, thì đột nhiên tiếng đàn tì bà tưng bừng vang từ trên lưng ngựa xuống như thôi thúc tướng sĩ cùng can ly. Dù có say nằm lăn trên sa trường, mong các vị đừng chê cười, Trước giờ người đi chinh chiến mấy ai còn sống trở về

Lương Châu từ

Dịch thơ: Rượu ấm, nho tươi, cùng chén ngọc, Chửa uống tỳ bà đã giục vang. Sa trường nằm say xin chớ lạ, Miệt mài chinh chiến biết ngày nao?!

hoặc có thể dịch: Rượu bồ đào, chén dạ quang Chưa say đàn đã vang lên dập dìu Sa trường chớ cấm ta say Xưa nay chinh chiến mấy người về đâu

Lương Châu Từ

Hai bạn đồng nghiệp Nguyễn Văn Dõng và Lý Văn Quý đã có bài về Lương Châu Từ của Vương Hàn đời Đường. Tôi vốn mê trường thơ biên tái nên xin góp thêm ý kiến.

Bạn Nguyễn Văn Dõng thắc mắc tại sao Vương Hàn lại dùng hai chữ mỹ tửu vì rượu sao lại có thể đẹp được. Thực ra tính từ mỹ có nhiều nghĩa, tùy theo văn cảnh. Mỹ là đẹp, hay, tốt, ngon v.v.. Mỹ ngôn là lời hay, mỹ đức là đức tốt, mỹ tửu là rượu ngon. Thành ngữ cao lương mỹ vị hàm ý chỉ các món ăn khoái khẩu. Khi bạn có job ngon lành thì gọi là mỹ sai. Những câu chuyện được nhiều người truyền tụng là những mỹ đàm. Anh Nguyễn Văn Dõng bao năm xông xáo vì chuyện nước non, ra tận Quốc hội Âu châu để điều trần, mỹ danh của anh được nhiều người chống cộng biết đến. Cũng chữ mỹ này nhưng trong từ ghép Mỹ nguyên thì chỉ đồng đôla.

Đàn tỳ bà sao lại có thể là một nhạc cụ trong ban quân nhạc? Georgette Jaeger (L’anthologie de trois cents poèmes de la dynastie des Tang, Société des éditions culturelles internationales. Beijing. 1987. p. 194) giải thích : "Le pipa est une guitare à quatre cordes, très appréciée dans l’orchestre ou pour accompagner des chansons. On l’a parfois utilisée dans l’armée pour appeler au combat.” Ngày xưa đội quân nhạc gọi là bả lệnh và sử dụng chủ yếu trống, chiêng, thanh la, tù và; nhưng ngoài ra còn có đàn, địch, tiêu, sáo. Người chinh phu của chúng ta đã lên đường trong tiếng địch.

Lương Châu Từ nguyên còn có tên khác là Lương Châu Ca. Những bài thuộc thể loại này như Việt Nhân Ca, Đại Phong Ca, Cai Hạ Ca là một hình thức ca dao, thuộc kho tàng văn học dân gian, có khi không rõ tác giả, có khi biết được tác giả : Việt Nhân Ca là bài hát khi đi thuyền của người nước Việt, Đại Phong Ca là của Lưu Bang, Cai Hạ Ca là của Hạng Võ. Thi nhân đời sau kế thừa ý thơ, tứ thơ của ca dao cổ đại trên cơ sở của những bài ca vừa kể.

Cho nên Vương Chi Hoán (688-742) cũng có một bài Lương Châu Từ, cũng rất nổi tiếng (có tài liệu ghi đầu đề bài này là Xuất tái, nhưng đầu đề Lương Châu Từ phổ biến hơn) :

Hoàng Hà viễn thướng bạch vân gian,

Nhất phiến cô thành vạn nhận san.

Khương địch hà tu oán dương liễu,

Xuân phong bất độ Ngọc Môn Quan.

(Đằng xa Hoàng Hà lên tận khoảng mây trắng,

Một mảnh thành cô quạnh, muôn trượng núi cao.

Sáo Khương cần gì phải phổ bài Chiết Liễu ai oán,

Vì ngoài Ngọc Môn Quan gió xuân có thổi đến được đâu)

Tương Như dịch thơ :

Sông vàng, mây trắng liền nhau,

Thành côi một mảnh, núi cao tiếp trời.

Thổi chi “Chiết Liễu” sáo ơi,

Gió xuân đâu lọt ra ngoài Ngọc Môn.

Lê Nguyễn Lưu dịch thơ :

Mây trắng mù xa ngọn nước dồn,

Cô thành nghìn trượng núi chon von.

Sáo Khương thôi chớ hờn dương liễu,

Theo gió xuân về tới Ngọc Môn.

Trở lại với bài Lương Châu Từ của Vương Hàn, tôi xin ghi thêm vài bản dịch, bên cạnh các bản dịch bạn Lý Văn Quý đã ghi; đặc biệt có một bản của dân quân y hiện dịch nhà mình.

Ngô Tất Tố :

Rượu đào chén ngọc sáng choang,

Trên yên, sắp uống đã vang tiếng tỳ.

Say lăn bãi cát, hề chi,

Những người ra trận mấy khi lại về.

Trần Trọng Kim :

Rượu nho kèo chén lưu li,

Uống thì trên ngựa tiếng tì dục sôi.

Say nằm bãi cát chớ cười,

Xưa nay chinh chiến mấy ai đã về.

Chi Điền :

Rượu đào chén ngọc kề môi,

Chớm say, nhạc đã giục người ra đi.

Sa trường say khướt cười chi?

Xưa nay chinh chiến mấy khi trở về!

Nguyễn Đức Hiển (sáu bản dịch!) :

1.- Chén ngọc rượu nho muốn nhắp rồi

Tiếng tỳ hồ huống lại chơi vơi

Sa trường cười ngả ai cười nhỉ

Về trận xưa nay đã mấy người?

2.- Long lanh chén ngọc rượu bồ đào

Cả đến giây tỳ cũng giục nhau

Bãi cát nằm say cười cũng mặc

Xưa nay chinh chiến có về sao

3.- Bồ đào rót chén dạ quang

Tiếng tỳ lại nữa nhặt khoan chuốc mời

Say nằm bãi cát chớ cười

Xưa nay chinh chiến có người về chăng

4.- Rượu nho chén ngọc đầy vơi

Tiếng tỳ như giục như mời phải chăng

Say sưa nằm giữa sa tràng

Mấy ai chinh chiến bình an đã về

5.- Rượu nho chén ngọc mềm môi

Tiếng tỳ lưng ngựa giục người lao đao

Say nằm bãi cát cũng hào

Mấy ai ra trận chẳng vào thiên thu

6.- Mời nhau réo rắt tiếng tỳ

Bồ đào ấy rượu chén thì dạ quang

Say nằm giữa bãi ngổn ngang

Trở về tự cõi chiến tràng, có ai?

Trần Quang Trân :

Bồ đào rượu ngát chén lưu ly,

Toan nhắp tỳ bà đã giục đi.

Say khướt sa trường anh chớ mỉa,

Xưa nay chinh chiến mấy ai về?

Lê Nguyễn Lưu :

Rượu đào ngon ngọt chén lưu ly,

Toan uống, tì bà giục ngựa đi.

Chớ mỉa người say nằm bãi cát,

Xưa nay chinh chiến mấy ai về.

Vạn Lam :

Rượu nho chén ngọc đẹp thơm sao

Muốn uống đàn rung ngựa thét gào.

Giữa trận say nằm đừng cợt nhé,

Xưa nay về được mấy người đâu?

Trúc Cư (tức Nguyễn Đương Tịnh, QYHD-9) :

Bồ đào rượu quí chén lưu li

Muốn uống mà đàn dục ra đi

Say ngã sa trường anh chớ riễu

Xưa nay ra trận mấy ai về!

Georgette Jaeger :

Du bon vin de raisin brillant dans les coupes, cette nuit

nous aimerions boire, mais le pipa nous presse de monter à cheval

si nous gisons, ivres, sur le champ de bataille, ne riez pas de nous

depuis l’antiquité, combien de combatants sont-ils revenus?

Trong Tiếu ngạo giang hồ, Lệnh Hồ Xung đã được nghe Tổ Thiên Thu luận bàn về nghệ thuật uống rượu. Tổ Thiên Thu nhắc đến rượu bồ đào, phải uống với chén dạ quang; đồng thời giảng cho Lệnh Hồ Xung : "cổ nhân có câu thơ Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi, Dục ẩm tỳ bà mã thượng thôi.”

Thực ra bồ đào mỹ tửu chỉ là rượu nho, được người đời Đường xem là rượu quí của Tây vực; ngày nay chúng ta có thể mua thả giàn ở các siêu thị, mỗi chai có khi giá chỉ chừng 2, 3 Âu kim.

QYHD Trần Văn Tích

20.07.2010

LƯƠNG CHÂU TỪ – khúc bi ca thời chiến

Lương Châu từ là khúc hát Lương Châu, tức khúc hát về miền biên ải. Bước tri nhập đầu tiên từ đầu đề tác phẩm đã cho người đọc thấy rõ tình điệu chung của thi phẩm. Đây là loại đầu đề dựa vào tên một khúc thức của nhạc phủ như Thanh Bình Điệu, Trường Can Hành, Thiếu Niên Hành, Chiết Liễu Chi Từ, Thái Liên Khúc,… Nhưng Thái Liên Khúc có âm hưởng vui tươi, ca ngợi cuộc sống, còn Lương Châu Từ lại là nỗi cực khổ của người lính nơi biên ải.

Người Việt Nam say mê thi cổ Trung Hoa không mấy ai không biết đến bài thơ tứ tuyệt kỳ diệu Lương Châu Từ, dù có thể Vương Hàn là ai họ không hề biết. Bởi bài thơ “biên tái” ít nhiều này đụng đến vấn đề muôn thuở của loài người Việt: con người giữa thời chiến tranh. Trong chén rượu “ ly bôi” giữa phút ngập ngừng ở những cuộc tiễn đưa diễn ra đều ly kỳ và quá nhiều, chúng ta có cảm thức của Lương Châu Từ, một cảm thức rành rẽ về nỗi đau khó nói được che giấu đi nhưng vẫn mặc khái những điều thành thật của tâm hồn con người và thời đại.

Như bất cứ một bài thơ tứ tuyệt thông thường, Lương Châu Từ có thể chia thành hai phần rõ rệt. Hai câu đầu dùng để tả thực, kể sự:

Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi

Dục ẩm tì bà mã thượng thôi

( Bồ đào rượu ngát chén lưu ly

Toan nhắp tì bà đã giục đi)

Còn hau câu sau là tình cảm, là ý tưởng, là thái độ của con người về một hiện thực rộng lớn hơn, khái quát hơn:

Tuý ngoạ sa trường quân mạc tiếu

Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi?

(Say khướt sa trường anh chớ mỉa

Xưa nay chinh chiến mấy ai về?)

Thơ tứ tuyệt đời Đường thiên về những vấn đề lớn của nhân loại hơn là lịch sử một cá nhân. Nhân vật trữ tình vì thế tự phóng mình ra khỏi chiều thời gian tuyến tính, xoá nhoà thời gian và những ràng buộc vụn vặt để kiểm nghiệm, suy tư. Thế nhưng vì giới hạn âm tiết, nhà thơ luôn chọn những thời khắc nhạy cảm, dồn nén nhiều tâm trạng nhất. Ở Lương Châu Từ cũng vậy, đấng nam nhi được đặt trong tình thế “lưỡng nan”: một bên là “bồ đào mỹ tửu”; một bên là “dục ẩm tì bà mã thượng”. Hai câu thơ đầy chất ước lệ. nhưng đấy lại là một ước lệ sáng giá vì nó làm hiện rõ chân dung nhân vật. Không chỉ vậy, nó tạo dựng một kịch tính, một kịch tính không chỉ của một người mà của cả một thời đại. Giữa hai khoảng không của câu thơ là một trường liên tưởng lớn về con người và thời đại, một bên là những gì mời gọi, hưởng lạc, một bên là tiếng réo gọi ra sa trường. Toàn bộ thảm kịch của đời chất chứa trong sự bâng khâng lựa chọn và cố gắng có ý nghĩa ấy của nhân vật. “Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi” là cuộc sống phồn hoa nơi Trường An kinh đô mua cười nghìn trận của bề trên. Còn trên lưng ngựa, tiếng tì bà réo gào của kẻ bề dưới chỉ biết tuân mệnh cứ giục đi.

Đi đâu, câu thơ bỏ ngỏ, mai phục… đi để làm gì, câu thơ không nói,… chỉ biết thứ tiếng “tì bà mã thượng” ấy thật kinh khiếp, nó là âm vang của một sự hãi hùng vô ảnh, dư sức đẩy một thân phận ra đi, dư sức dập tắt một khao khát trần thế hưởng lạc nhanh chóng.

Lương Châu từ có cái hay đạt đến độ “kinh nhân” trong ngữ pháp riêng biệt của nó. Câu đầu là một thế giới tĩnh: bồ đào mỹ tửu, dạ quang bôi. Nó chỉ có sự vật chỉ có danh từ. Đấy là thế ổn định của một cuộc sống song song đẹp, một cuộc sống đáng sống. Nhưng câu hai lại lại là sự náo loạn của cảnh “Trống Trường Thành lung lay bóng nguyệt – Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây” . Câu thơ dùng tới ba động từ và một trợ động từ : dục, ẩm, thượng, thôi, đó là sự gấp gáp liên tiếp phá huỷ đến tận cùng hy vọng sống, là sự dồn đẩy của chiến tranh đối với con người.

Từ thế đối lập của các hình ảnh thơ ấy, ta biết rằng không ai có thể trách cứ “tuý ngoạ” say khướt của người ấy. Đấy chỉ là sự “sinh động con người” của một thân phận bị lưu đày trên mặt đất giữa thời chiến tranh.

Cái kì diệu ở cách tả tình ở hai câu thơ sau là sự xoá nhoà được ranh giới giữa người sáng tác và người đọc. Nhân vật trữ tình như ở bên chúng ta, thậm chí ở trong chúng ta. Nó vừa như chạm ly, vừa như chạm tình. “Quân mạc tiếu”, anh đừng cười nhé , nhẹ nhàng mà thâm thuýbiết bao ân tình và con người biết bao.

Câu thơ dường như nối được vòng tay những con người lại với nhau, một vòng tay nhân bản, dù những vòng tay ấy không chống đối được thế mệnh. Câu thơ cuối cùng buông nhẹ một chân lý, mọt chân lý đã cũ như mấy ngàn năm chiến tranh quen thuộc. Nhưng vì chân lý ấy, “cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi” chỉ đầy sự phi lý nên câu thơ đặt trong hình thức câu hỏi, như một vấn nạn thời đại. Hơn nữa, đó cũng là vấn nạn của nhân loại mà thơ tứ tuyệt đời Đường dù chỉ bé bằng bàn tay nhưng chứa đầy thế giới đã vẫn phổ quát được.

Rõ ràng, nhờ sự xoá nhoà “ma mãnh” đầy nghệ thuật ấy, hiện thực vẫn được hiện diện và phô bày phần bản chất của nó. Lương Châu Từ vì thế là khúc hát nhân bản về nỗi đau khó tả của con người giữa lòng chiến tranh. Và nhờ thế ta cũng hiểu được vì sao Lương Châu Từ trở thành bài thơ nằm lòng của người Việt Nam mấy trăm năm qua…

LÊ QUANG ĐỨC

Xuất tái (Lương Châu từ) (Vương Chi Hoán - 王之渙, Trung Quốc)

Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt, thời kỳ: Thịnh Đường

Có 12 bài trả lời

1. Bản dịch của Tương Như

2. Bản dịch của Trần Trọng San

3. Bản dịch của Phụng Hà

4. Bản dịch của Điệp luyến hoa

5. Bản dịch của Nam Long

6. Bản dịch của Cao Tự Thanh

7. Bản dịch của Trác Văn Quân

8. Bản dịch của Nguyễn Lãm Thắng

9. Bản dịch của Lê Văn Phong

10. Bản dịch của mailang

11. Bản dịch của Trọng Đức

12. Bản dịch của Không nhớ rõ

出塞（涼州詞）

Xuất tái (Lương Châu từ)

Ra ải (Khúc Lương Châu) (Người dịch: Tương Như)

黃河遠上白雲間，

一片孤城萬仞山。

羌笛何須怨楊柳，

春風不度玉門關。

Hoàng hà viễn thướng bạch vân gian,

Nhất phiến cô thành vạn nhận san.

Khương địch hà tu oán dương liễu,

Xuân phong bất độ Ngọc Môn quan.

Hoàng Hà, mây trắng liền nhau

Thành côi một mảnh, núi cao tiếp trời

Thổi chi "Chiết liễu" sáo ơi

Gió xuân đâu lọt ra ngoài Ngọc Môn.

Hiện dịch nghĩa

Xa xa, sông Hoàng Hà leo lên tận khoảnh mây trắng

Một vuông thành cô quạnh, muôn trượng núi cao

Tiếng sáo người Khương cần chi thổi bài "Chiết liễu"

Vì gió xuân nào có qua cửa ải Ngọc Môn đâu!

Ải Ngọc Môn, phía tây huyện Đôn Hoàng, tỉnh Cam Túc.

Khúc Chiết liễu thời xưa, phổ cho sáo, gợi nỗi buồn người đi chinh chiến hoặc kẻ xa nhà.

Bản dịch của Tương Như

Hoàng Hà, mây trắng liền nhau

Thành côi một mảnh, núi cao tiếp trời

Thổi chi "Chiết liễu" sáo ơi

Gió xuân đâu lọt ra ngoài Ngọc Môn.

Bản dịch của Trần Trọng San

Đăng bởi Vanachi vào 19/02/2006 08:20

Sông Hoàng lên tít mây xanh,

Núi cao muôn trượng, mảnh thành cô đơn.

Sáo đâu cần oán liễu dương,

Gió xuân thổi đến Ngọc quan được nào.

Bản dịch của Phụng Hà

Hoàng Hà,mây bạc ngỡ liền nhau,

Mảnh thành trơ trọi, núi vút cao.

Sáo Khương đừng oán chi dương liễu,

Gió xuân đâu đến Ngọc Môn nào!

Bản dịch của Điệp luyến hoa

Hoàng Hà xa thẳm tới mây xanh,

Vạn nhận núi cao, một mảnh thành.

Khương địch thổi chi bài Chiết liễu?

Gió xuân đâu quá Ngọc Môn quan.

Bản dịch của Nam Long

Hoàng Hà trải ngút tới mây trời,

Nghìn thước non cao, một luỹ côi.

Ai oán sáo Khương khúc Dương liễu,

Ngọc Môn quan cản gió xuân rồi.

Bản dịch của Cao Tự Thanh

Cát vàng chảy thẳng vào mây trắng,

Một mảnh thành côi núi vạn trùng.

Sáo rợ trỗi chi lời liễu oán,

Gió xuân đã bị Ngọc Môn phong.

Trích trong Giai thoại thơ Đường, Cao Tự Thanh.

(do Diệp Đồng gửi)

Bản dịch của Trác Văn Quân

Hoàng Hà cuộn lẫn trập trùng mây

Núi cao đơn lẻ mảnh thành xây

Sao Khương ai oán bài Dương Liễu

Gió xuân sao vượt Ngọc Môn đây

Bản dịch của Nguyễn Lãm Thắng

Hoàng hà lên tận chòm mây trắng

Một mảnh thành côi, núi ngút ngàn

Chiết Liễu oán sầu, Khương chớ phổ

Gió xuân chưa kịp đến Môn Quan.

Bản dịch của Lê Văn Phong

Hoàng Hà mây trắng ngọn sông kề,

Một nếp thành cô giữa núi khe.

Khương sáo oán chi dương liễu ấy,

Ngọc Môn xuân đến gió không về!

Bản dịch của mailang

Hoàng Hà xa hướng trắng mây ngàn,

Một mảnh thành cô núi sát san.

Sáo rợ cớ chi hờn nhánh liễu,

Gió xuân chẳng đến Ngọc Môn Quan.

Hoài thượng biệt cố nhân - Trịnh Cốc

揚子江頭楊柳春，

楊花愁殺渡江人；

數聲風笛離亭晚，

君向瀟湘我向秦。

Dương Tử giang đầu dương liễu xuân,

Dương hoa sầu sát độ giang nhân.

Sổ thanh phong địch ly đình vãn,

Quân hướng Tiêu Tương, ngã hướng Tần.

Hoài thủy biệt hữu nhân

Nguyên tác: Trịnh Cốc

淮水別友人

郑谷

楊子江頭楊柳春

楊花愁殺度江人

數聲風笛離亭晚

君向瀟湘我向秦

Hoài thủy biệt hữu nhân

Trịnh Cốc

Dương Tử giang đầu dương liễu xuân,

Dương hoa sầu sát độ giang nhân.

Sổ thanh phong địch ly đình vãn,

Quân hướng Tiêu Tương, ngã hướng Tần.

--Dịch nghĩa:--

Từ biệt bạn trên sông Hoài(1)

Bên sông Dương Tử, dương liễu đượm màu xuân

Hoa dương liễu làm cho người sang sông buồn não ruột

Gió đưa mấy tiếng sáo tới ly đình lúc chiều hôm

Bạn theo hướng Tiêu Tuơng(2), tôi đến đất Tần(3)

(1) Hoài: con sông chảy qua các tỉnh An Huy, Giang Tô

(2) Tiêu Tương: tên sông ở tỉnh Hồ Nam, do sông Tiêu vả

sông Tương hợp thành, thuộc địa phận nước Sở

(3) Tần: tên nước cũ, nay là tỉnh Thiểm Tây

-- Bản dịch của Ngô Tất Tố --

Từ biệt bạn trên sông Hoài

Sông Dương dương liễu đua tươi,

Hoa dương buồn chết dạ người sang sông.

Đình hôm tiếng sáo não nùng,

Anh đi bến Sở, tôi trông đường Tần.

-- Bản dịch của Phụng Hà --

Hoa dương xuân nở bến sông Dương,

Qua sông chạnh liễu, dạ sầu thương.

Ly đình sáo muộn theo gió thoảng,

Tôi hướng Tần, anh trẩy Tiêu Tương.

-- Bản dịch của NguyễnTâmHàn --

Ven Dương Tử xuân thắm mầu dưong liễu

Người sang sông nhìn hoa luống não nùng

Chốn ly đình tiếng sáo vọng từng không

Người Tần tới, ta Tiêu Tương...đôi ngả

--Bản dịch của Nguyễn phước Hậu--

Dương liễu đang xuân, liễu Tử giang

Hoa dương buồn chết kẻ sang ngang.

Chia tay sáo muộn còn vương gió

Tôi ngỏ Tần, anh ghé bến Tương.

--Bản dịch của Anh Nguyên--

Chia tay bạn trên sông Hoài

Đầu sông Dương-tử, dương xanh,

Hoa dương sầu giết bộ hành qua sông.

Ly-Đình, tiếng sáo chiều ngân,

Tiêu Tương anh hướng, đất Tần tôi đi...

--Bản dịch của Nguyễn Minh--

Đầu sông Dương đượm xuân cành liễu

Sắc dương hoa sầu giết người ta

Ly đình thoảng sáo chiều tà

Tiêu Tương ông tới, tôi qua đất Tần

--Bản dịch của Trần Trọng San--

Đầu bến sông Dưong xanh liễu dương,

Hoa dương sầu giêt kh ách sang ngang.

Sáo vang mấy tiếng, đình chiều tối,

Bạn đến Tiêu-Tương, tôi đến Tần.

--Bản dịch của Lê Nguyễn Lưu--

Dương liễu sông Dương thắm vẻ xuân,

Hoa dương héo hắt khách dời chân.

Ly đình tiếng sáo chiều theo gió,

Bạn đên Tiêu Tương tớ đên Tần.

--Bản dịch của Ái Cầm--

Đầu sông Dương, xuân liễu buông

Khách u sầu thấy hoa dương đôi bờ

Bến chiều sáo biệt hoang sơ

Tiêu Tương anh đến - Tần chờ tôi qua

--Bản dịch của Lan Đàm--

Đầu sông bờ liễu xuân tươi

Sắc hoa buồn nát lòng người ra đi

Lầu chiều sáo vọng sầu bi

Tần Tương đôi ngả biệt ly bến này

-- bản dịch của Viên Thu --

Dương tử đầu sông liễu mướt xuân,

Hoa buồn, khách bến nghẹn sầu dâng.

Sáo chiều dìu dặt đình ly biệt

Người hướng Tiêu tương, kẻ hướng Tần.

--Bản dịch của Trần Trọng Kim--

Liễu mùa xuân , bến sông Giang,

Qua sông ai thấy hoa dương, ngậm ngùi .

Gíó đưa điệu sáo muộn rồi,

Anh sang bến Sở, ta lui cõi Tần .

Hoài thượng biệt hữu nhân

(Trịnh Cốc - 鄭谷, Trung Quốc)

淮上別友人

Hoài thượng biệt hữu nhân

Trên sông Hoài từ biệt bạn

(Người dịch: Phụng Hà)

揚子江頭楊柳春，

楊花愁殺渡江人。

數聲風笛離亭晚，

君向瀟湘我向秦。

Dương Tử giang đầu dương liễu xuân,

Dương hoa sầu sát độ giang nhân.

Sổ thanh phong địch ly đình vãn,

Quân hướng Tiêu Tương, ngã hướng Tần.

Hoa dương xuân nở bến sông Dương,

Qua sông chạnh liễu, dạ sầu thương.

Sáo muộn ly đình theo gió thoảng,

Tôi sang Tần, bạn trẩy Tiêu Tương.

Giấc Mơ Lãnh Tụ