Trang ChủKim ÂuBáo ChíLưu TrữVấn ĐềChính Nghĩa ViệtĐà LạtThư QuánDịch ThuậtTự Điển

Tác Phẩm Chính Nghĩa BBC LONDON HISTORY AUSTRALIAN RFI PARIS Chân Thiện Mỹ Tác Giả

ESPN3Sport TVMusicLotteryDanceSRSB RadioLearning

 

 

 

 

US Senator John McCain , Kim Âu Hà văn Sơn

NT Kiên , UCV Bob Barr, Kim Âu Hà văn Sơn

 

 

 

 

 

Nguyễn Thái Kiên , Kim Âu Hà văn Sơn, Cố vấn an ninh đặc biệt của Reagan-Tỷ phú Ross Perot,Tŕnh A Sám

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Đêm Qua Ra Đứng Bờ Ao

 

  

Đă là người Việt Nam th́ hẳn chẳng ai xa lạ ǵ với những câu ca dao tuy giản dị, mộc mạc mà chan chứa t́nh người.Đó có thể là những lời dân ca t́nh tứ,lắng đọng; có thể là những câu hát ru sâu nặng nghĩa t́nh; hoặc cũng rất có thể là những lời đối đáp trao duyên. Ca dao tựa như một viên kim cương đa diện, mà ở mơi góc cạnh của nó ta lại thấy ánh lện một mặt của tâm trạng con người, lung linh và sáng măi.Vui có. buồn có, đợi chờ có, nhớ mong có...mọi cung bậc sắc thái t́nh cảm của con người đềui được diễn tả 1 cách hết sức tinh tế, chân thực, sinh động qua những lời ca dao.Tôi nhớ có một bài ca dao thế này:

 

 

Đêm qua ra đứng bờ ao,

Trông cá cá lặn, trông sao sao mờ.

Buồn trông con nhện giăng tơ

Nhện ơi, nhện hỡi nhện chờ mối ai?

Buồn trông chênh chếch sao Mai

Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ?

 

Một bài ca dao thật hay, thật đẹp với ngôn từ mộc mạc, chân chất mà đă lột tả hết tâm trạng của nhân vật trữ t́nh.Nhân vật trữ t́nh ở đây là một cô gái- một nàng thiếu nữ với trái tim " bồi hồi trong ngực trẻ" đang tha thiết mong nhớ người yêu. Trong đêm đen tĩnh mịch-thời điểm của những cuộc hẹn ḥ đôi lứa - cũng là lúc cô gái cảm thấy ḷng ḿnh cô đơn trống trải. V́ sao ư? V́ trong khoảng thời gian của t́nh yêu, của ḥ hẹn mà lại trống vắng một ḿnh, thử hỏi sao không buồn cho được! Quá mong người yêu, cô gái đă giăi bày tấm ḷng ḿnh với cảnh vật xung quanh. Thế nhưng "trông cá cá lặn trông sao sao mờ".

 

Dường như cảnh vật đă vô cùng lănh đạm với tâm trạng người thiếu nữ. Cô chẳng biết chia sẻ cùng ai và ta cảm tưởng như cũng chẳng có ai muốn chia sẻ với nàng. T́m cá bầu bạn th́ mặt nước lặng thinh, gửi t́nh cảm lên v́ sao th́ chỉ thấy một màu đen êm dịu, rộng lớn mênh mông. Nó làm cho nỗi buồn bị cô lập và càng " gặm nhấm" cơi ḷng hiu hắt của cô gái trẻ. Cô càng thêm cô đơn quạnh vắng với nỗi mong nhớ xot xa đang dâng trào. Và lúc này đây ta lại bắt gặp một thứ thật quen thuộc, rất "ca dao" và cũng rất "Việt Nam":

 

Buồn trông con nhện giăng tơ

...

Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ?

 

Đó chính là " buồn trông" - một điệp từ rất đỗi gần gũi trong ca dao. Nó là mở đầu cho những lời than thân trong ca dao xưa.Điệp từ " buồn trông " xuất hiện ở đây nhằm nhấn mạnh nỗi buồn cô đơn giữa cảnh vật của người con gái. Đó là bút pháp tả cảnh ngụ t́nh. Ngoại cảnh mà như tâm cảnh. Càng buồn th́ càng trông vào cảnh vật, mong t́m chút vui nơi khung cảnh thơ mộng mà nào có được! Càng trông th́ chỉ thấy ḷng càng thêm trĩu nặng.

 

Bởi:

 

Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,

Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ?

 

Và liên tiếp sau đó là hai h́nh ảnh ẩn dụ cho tâm trạng của cô thiếu nữ: nhện giăng tơ và sao Mai. Từ những sự vật trong thiên nhiên, cô đă gửi tiếng ḷng của ḿnh-1 tiếng ḷng thổn thức ngóng trông."Nhện giăng tơ" là 1 h́nh ảnh thật đẹp và giàu sức biểu cảm cao. Tơ nhện hay chính là sợi tơ hồng duyên phận, sợi tơ t́nh yêu đă se duyên cho đôi trẻ để giờ đây " trăm mối tơ ṿ".Chiếc màng nhện mỏng mang phải chăng như chính người con gái: yếu đuối, mong manh. Tơ nhện có độ kết dính cao, dù có đứt cũng vẫn bền chặt-liệu có là ám chỉ t́nh yêu? Nhện chăng tơ xong mà vẫn 1 ḿnh, cô đơn, chờ đợi một mối tơ ḷng. Tiếp đó cô gái nh́n " chênh chếch" lên ngôi sao Mai. Một ánh nh́n hơi chéo chứ không phài nh́n thẳng. Phải chăng cô gái không dám đối diện thẳng với ḷng ḿnh-rằng cô đang quá trống trải, đơn côi. Ngôi sao Mai mờ dần trong ánh b́nh minh như chính tâm trạng ngày một hiu quạnh, héo hon của cô gái. Cô lẻ loi quá! Tựa như ánh sao giữa bầu trời rộng lớn. Đó là sự trống trải một ḿnh, một sự nhớ thương đén hiu hắt, một nỗi buồn trải ra theo cả không gian và thời gian. Từ " bờ ao" tới " bầu trời" là một không gian rộng lớn, nó làm cho niềm nhớ thương càng thêm mênh mang, dâng trào. Từ "đêm qua" tới " sao Mai" là sự trải dần theo thời gian, nỗi buồn ngày một lớn lên và chỉ chực trào ra trong tâm trạng thổn thức, trằn trọc suốt cả đêm dài của cô gái.

 

Như vậy, với những ca từ sâu lắng, mênh mang, tâm trạng của cô gái đă được bộc lộ theo nhiều cấp bậc, nhiều góc cạnh khác nhau. Đó là vẻ đẹp bín của ca dao-một vẻ đẹp tiềm tàng mà không dễ ǵ có được.

 

Khuyết Danh

 

 

Bài Ca Dao "Đêm Qua Ra Đứng Bờ Ao" (hay "Buồn Trông") và Nỗi Ḷng Chinh Phụ

 

Đêm qua ra đứng bờ ao,

Trông cá: cá lặn, trông sao: sao mờ.

Buồn trông con nhện chăng tơ,

Nhện ơi, nhện hỡi, nhện chờ mối ai ?

Buồn trông chênh chếch sao mai.

Sao ơi, sao hỡi, nhớ ai sao mờ?

Đêm đêm tưởng giải ngân hà,

Mối sầu tinh đẩu đă ba năm tṛn.

Đá ṃn, nhưng dạ chẳng ṃn.

Tào khê nước chảy hăy c̣n trơ trơ.

 

Bài Buồn Trông được truyền khẩu trong nhân gian từ lâu. Có thể trước cả Chinh Phụ Ngâm của ông Đặng Trần Côn ( không rơ năm sinh, thọ 40 tuổi ) và dịch giả bà Đoàn Thị Điểm ( 1705- 748 ) v́ căn cứ vào tiếng Việt qua cấu trúc chữ nôm và ngữ âm học, lịch sử của bài ca dao.

 

 

Nhận xét bài Buồn Trông, giáo sư Phạm Văn Diêu viết:

 

“Đây là môt bài ca dao rất quen thuộc mô tả môt niềm nhớ mong thấm thía. Dưới ng̣i bút nhẹ nhàng của thi nhân không tên tuổi, nỗi buồn nhớ nghi ngút kia . H́nh ảnh nỗi buồn ấy thấy trong bóng cá mất tăm, bóng sao xa mờ, bóng nhện bâng khuâng trong đường tơ dang dở. H́nh ảnh nỗi buồn ấy càng thấy trong bóng sao mai chênh chếch nghiêng xế, trong giải ngân hà lạnh nhạt buồn mơ như môt tấm nhung rời rạc u trầm.’’

 

Nhưng đọc kỹ bài thơ, chúng ta không những buồn mà c̣n thương xót cái hoàn cảnh cô đơn của nàng dâu trẻ phải xa chồng. Nàng lựa lúc đêm khuya, đợi cho mọi người ngủ hết, mới lẳng lặng ra đứng bờ ao với hy vọng nh́n đàn cá bơi lôi cho vui mắt, nhưng đêm khuya, mặt ao lạnh, cá đă lặn sâu từ lâu. Buồn quá! Nàng ngước mắt nh́n những v́ sao trên trời và chợt nghĩ đến người yêu đang nơi quan ải xa xăm. Nàng khóc. Qua làn nước mắt, những v́ sao sáng trở nên mờ dần :

 

“Đêm qua ra đứng bờ ao “

“Trông cá: cá lặn, trông sao: sao mờ.

 

Người chinh phụ trẻ trong Chinh Phụ Ngâm có cùng môt nỗi buồn xa chồng:

 

“Nỗi ḷng biết ngỏ cùng ai?

“Thiếp trong cánh cửa, chàng ngoài chân mây.

Những cô dâu mới cưới thời đó, chẳng bao giờ dám “ ngỏ “ nỗi vui buồn với người trong gia đ́nh chồng:

 

“ Làm dâu khổ lắm con ơi,

“ Vui chẳng dám cười, cực chẳng dám than.

 

Chính v́ vui chẳng dám cười, cực chẳng dám than mà những cô dâu trẻ phải lựa đêm khuya để giăi bầy tâm sự.

Người chinh phụ cũng nh́n sao trời ( thiên chương ), cũng nghĩ đến chồng mà ḷng thẫn thờ như người mất trí:

 

Sửa xiêm, dạo bước tiền đường,

Ngửa trông xem vẻ thiên chương thẫn thờ.

 

Bờ ao vắng, bên cạnh cô dâu trẻ, chỉ có môt con nhện đang âm thầm chăng tơ. Nh́n cái lưới chưa dệt xong, nàng lại nghĩ đến mối t́nh dang dở của ḿnh mà chạnh ḷng. Hay là nhện cũng đang chờ đợi người yêu?

 

“ Buồn trông con nhện chăng tơ.

“ Nhện ơi, nhện hỡi, nhện chờ mối ai?

 

Người thiếu phụ trẻ đứng ở bờ ao từ đêm tới lúc lúc sao mai chênh chếch nghĩa là lúc trời gần sáng. Môt lần nữa nàng lại khóc. Những giọt nước mắt lại làm lu mờ ngôi sao mai buổi sáng:

 

“ Buồn trông chênh chếch sao mai,

“Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ.

 

Trong giải Ngân hà có vô lượng tinh tú và nếu tin tưởng mỗi người có môt ngôi sao hô mạng; th́ nàng tin chắc người chồng yêu kính của ḿnh là ngôi Tinh Đẩu, môt v́ sao sáng nhất của chùm Đại Hùng. Đă ba năm rồi, hằng đêm ngắm v́ sao bản mệnh để cầu nguyện cho chàng sớm về xum họp:

 

“ Đêm đêm tưởng giải ngân hà,

“ Mối sầu tinh đẩu đă ba năm tṛn.

 

Người chinh phụ cũng nh́n giải ngân hà, có lúc không cầm được nước mắt: “ bóng ngân hà khi mờ khi tỏ “. Bà tin rằng chàng là ngôi sao Khuê ở trên trời. (Sao Khuê là môt trong 28 v́ sao, thập nhị bát tú ) :

 

“ Bóng ngân hà khi mờ khi tỏ.

“ Đô khuê triền buổi có buổi không.

 

Người thiếu phụ trẻ xa người thương đă 3 năm, nhưng nàng tự hứa với ḷng là dù xa cách bao lâu đi nữa, nàng vẫn giữ môt ḷng chung thủy:

 

“ Đá ṃn nhưng dạ chẳng ṃn.

 

Đến câu chót, tác giả vô danh nhắc tới địa danh “Tào khê “mà hầu hết những người nghiên cứu Phật giáo đều biết ; Tào khê hay khe Tào là cái khe suối nhỏ, phía đông huyện Thúc Giang tỉnh Quảng Đông, Trung Hoa nơi Lục tổ Huệ Năng tĩnh tu .

Nguyễn Trăi trong “ Quốc Âm Thi Tập “ cũng nhắc tới nơi đây:

 

“ Tào khê rửa ngàn tầm suối.

“ Sạch chẳng c̣n môt chút phàm.

 

 

Như vậy câu “ Tào khê nước chảy ḷng c̣n trơ trơ “ nói lên tấm ḷng trong sạch của nàng như ḍng Tào khê.

 

Bài ca dao Buồn Trông và Khúc Ngâm Chinh Phụ được truyền tụng trải qua bao thế kỷ như môt tấm gương trong sáng và ḷng chung thủy tuyệt vời của người đàn bà Việt./.

 

Nguyễn Mộng Khôi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

http://www.youtube.com/user/khieuvusaigon#g/u

http://www.youtube.com/user/vgdoanchinhthuan?feature=watch

 

 

 

  http://www.chinhnghia.com/

http://chinhnghiaviet.informe.com/forum/

http://nguoidalat.informe.com/forum/

http://chinhnghiamedia.informe.com/forum/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Your name:


Your email:


Your comments: