2016: ĐƯỜNG VÀO TOÀ BẠCH ỐC

Lời giới thiệu:

Trái với những lời hô hào kiểu thông lệ nhưng rất rỗng tuếch, lá phiếu của cử tri gốc Việt thật ra không hề có chút ảnh hưởng nào lên kết quả sau cùng của cuộc bầu cử tổng thống tại Hoa Kỳ do bởi những ngẫu nhiên của lịch sử với luật lệ về bầu cử phức tạp theo quy chế bầu cử-tri-đoàn của từng tiểu bang, và cộng đồng người Việt lại cư ngụ phần lớn tại những tiểu bang không ngang ngửa (swing states). Tuy vậy, cuộc chạy đua để trở thành tổng thống Mỹ vẫn là sự kiện thời sự được nhiều người chú ý nhất mỗi 4 năm 1 lần. Loạt bài này nhằm giúp người đọc hiểu rõ thêm về nhiều góc cạnh lý thú và đa dạng của nó trong sinh hoạt chính trị đặc thù của nước Mỹ.

KHI MỘT TỔNG THỐNG CHUYÊN NÓI DỐI?

Một trong những chức năng và trách nhiệm của những người làm trong ngành truyền thông là phải cất công đi tìm sự thật, cho dù có phải tốn kém biết bao tiền bạc và công sức, kể cả sự an nguy của chính cá nhân mình. Bởi vì cho dù người ta thường hay nhắc đến một câu thành ngữ phổ thông là “Không có gì che giấu được dưới ánh mặt trời này” để khuyên răn hay nhắc nhở mọi người đừng nên nói dối hoặc che giấu sự thật, nhưng trong thực tế thì dường như con người lại hay thích nói dối để thoả mãn một nhu cầu hay mục đích nào đó. Thông thường thì đó là những mục đích ngắn hạn mà kẻ nói dối muốn đạt được nhanh chóng bằng bất cứ giá nào, vì thế nên họ thường không thấy trước hoặc đôi khi cũng bất cần những hậu quả bất lợi hay tai hại của những lời lẽ hay hành động gian dối ấy.

Và trong thực tế thì con đường đi tìm sự thật để phơi bày trước công luận không phải là một chuyện đơn giản chút nào. Đôi khi nó cũng còn là một vấn nạn cho giới truyền thông, vốn đã phải mang trách nhiệm tường thuật một cách khách quan, đầy đủ và đứng đắn để giúp cho đại đa số khán thính giả hoặc độc giả có được một cái nhìn trung thực nhất về những gì đã và đang diễn ra vì họ không có cái cơ hội hoặc may mắn được dịp tìm hiểu sâu xa và kỹ lưỡng hơn.

Trong một bài bình luận đăng trên tờ nhật báo Los Angeles Times mới đây, nhà bỉnh bút Steve Lopez đã thuật lại một vài nhận định lý thú của một chuyên gia phân tích về những kẻ nói dối là bà Pamela Meyer, tác giả cuốn sách với tựa đề là “Liespotting: Proven Techniques to Detect Deception”, tạm dịch là “Điểm Mặt Gian Dối: Những Kỹ Thuật để Phát Giác Sự Dối Gian”. Tác giả Meyer là tổng giám đốc của công ty Calibrate, một công ty chuyên huấn luyện các cơ quan tài chính, các hãng bảo hiểm, tổ hợp luật sư cũng như các chuyên gia tuyển dụng nhân viên về những cách thức để có thể phát giác những hành động hay lời nói báo hiệu đó là điều gian dối. Bà cũng là người điều khiển chương trình hội thoại chuyên môn của hệ thống TED Talk Show với chủ đề là “How To Spot A Liar” (Làm Cách Nào Để Nhận Biết Kẻ Nói Dối) vào năm 2011, thu hút hơn 11 triệu người xem và được xem là một trong 20 buổi hội thoại được ưa thích nhất của hệ thống TED (Technology, Entertainment and Development). 

Theo tác giả Pamela Meyer thì tất cả mọi người chúng ta đều nói dối cả, bắt đầu từ đứa bé từ lúc còn trẻ thơ đã tìm cách khóc thét một cách giả dối để mong tạo phản ứng chú ý từ người khác. Dần dần đứa bé trở thành “khôn ngoan” và ma-lanh hơn khi trưởng thành để tiếp tục những hình thức dối trá đó một cách tinh vi hơn nữa. Điều đó giống như là một cơn bệnh dịch về việc nói dối, nhưng dường như nó càng ngày càng lan rộng đến mức khó cứu chữa được.

Có những lời lẽ nói dối không bị người đời coi là chuyện xấu xa tệ hại, thậm chí đôi khi còn được thi vị hoá một cách lãng mạn và tình tứ. Những người hâm mộ âm nhạc Hoa Kỳ của những thập niên trước đây có lẽ đều biết đến hai danh ca chuyên nhạc jazz là Louis Armstrong và Billie Holiday. Trong một bài song ca nổi tiếng của hai người có tựa đề là “My Sweet Hunk of Trash”, khi nghe những lời lẽ tán tỉnh mật ngọt của chàng, nàng Holiday đã cất lời chất vấn rằng “You lie about your youth” (Anh nói dối rằng mình còn trẻ lắm). Liền ngay đó, chàng Armstrong đã nhanh nhẹn trả lời ngay: “I don’t lie, baby. I’m just careless with the truth.” (Anh đâu có nói dối với em đâu, cưng ơi. Anh chỉ là không thèm để ý đến sự thật mà thôi.)

Mới đây, tạp chí The New Yorker đã cho thực hiện một loạt bài phân tích sâu rộng với chủ đề “Trump And The Truth” để tìm hiểu về một loạt những điều gian dối quá nổi tiếng của nhà tỷ phú này kể từ ngày ông chính thức tham dự vào cuộc chạy đua ở vòng bầu cử tổng thống sơ bộ từ hồi mùa hè năm ngoái để rồi giờ đây trở thành một trong hai ứng viên có nhiều xác suất nhất để làm chủ nhân Toà Bạch Ốc trong thời gian 4 năm sắp đến. Đây là một loạt bài tìm hiểu và phân tích sâu rộng theo đúng cung cách chuyên môn của giới truyền thông, cho dù có bị nhiều kẻ không ưa thích đã vội chụp cho cái mũ là “giới truyền thông khuynh tả” đầy thiên kiến vì những điều được phơi bày trong các bài viết không phản ảnh đúng cảm tính của mình khiến họ cảm thấy bực tức hoặc khó chịu.

Loạt bài này được chia ra thành nhiều phần, và được thực hiện bởi nhiều ngòi bút khác nhau để đào sâu vào từng lãnh vực riêng biệt để so sánh những điều dối trá của ứng viên Donald Trump trên rất nhiều đề tài: từ  vấn đề di dân và tội phạm, đến những lời cáo buộc về tỉ lệ thất nghiệp, những lời lẽ lật lọng về mức phân lời, những cáo giác vu vơ về những âm mưu bất chính, và những sự thật về thành tích làm việc từ thiện của chính cá nhân nhà tỷ phú này.

Trong bài viết giới thiệu về loạt bài phân tích đặc biệt này, nhà báo David Remnick đã mở đầu một cách thẳng thừng rằng ngay cả những ông tổng thống của Hoa Kỳ cũng đều nói dối, và những lời lẽ dối trá của họ thường là dẫn đến những hậu quả tai hại và khốc liệt, nhẹ nhất là nó khiến cho người dân hết còn ảo tưởng tốt đẹp về những lãnh tụ này, còn nặng hơn nữa là nó dẫn đến việc họ bị truy tố hoặc có thể khiến cho nhiều con dân của nước Mỹ phải hy sinh xương máu của mình. Cho dù được phát ra từ một văn phòng nghiêm trang đầy quyền lực nhất là Phòng Bầu Dục, người ta cũng không khỏi ngán ngẫm về những điều dối trá mà các vị chủ nhân ở Bạch Cung đã không ngần ngại thốt ra để nói dối trước toàn thể mọi người dân.

Để dẫn chứng điều này, nhà báo David Remnick đã thuật lại nguyên văn của những lời lẽ không đúng sự thật đó đã đi vào lịch sử qua tiếng nói của những vị tổng thống Mỹ như sau:

“Quả bom nguyên tử đầu tiên đã được thả xuống thành phố Hiroshima vì đây là một căn cứ quân sự. Đó là vì trong đợt tấn công đầu tiên này chúng tôi muốn tránh gây thiệt mạng cho nhiều thường dân chừng nào càng tốt chừng nấy.” (TT Harry Truman). Hiroshima chẳng hề là một căn cứ quân sự, và quả bom nguyên tử trong lịch sử nhân loại được thả xuống vào ngày 6 tháng 8 năm 1945 đã giết chết ngay lập tức khoảng 80,000 cư dân, và hàng chục ngàn người khác cũng tử nạn trong những ngày kế tiếp vì hậu quả độc hại của phóng xạ. Gần như 90% của thành phố này bỗng chốc trở thành bình địa.

“Tôi không phải là một kẻ gian manh.” (I’m not a crook). Đó là lời phát biểu của TT Richard Nixon trong một cuộc họp báo vào ngày 17 tháng 11 năm 1973 để chối bai bải rằng ông không hề làm điều gì sai quấy trong vụ xì-căng-đan Watergate. Thế nhưng cuộc điều tra này được tiếp tục để phát giác ra nhiều sự kiện động trời khác và chứng minh không thể chối cãi rằng chính ông Nixon mới là kẻ đứng đầu chủ mưu tất cả những việc làm bất chính trong âm mưu đột nhập vào bộ tham mưu của đảng Dân Chủ để nghe lén những cuộc nói chuyện nội bộ của đối phương trong thời gian vận động tranh cử. Để rồi sau đó khi nội vụ bị vỡ lỡ và dần dần bị phanh phui, ông Nixon đã liền tìm cách chối tội khi cách chức những phụ tá liên hệ tới mình nhằm che đậy tội trạng. Sự thật được phơi bày rõ ràng sau đó khiến ông Nixon không thể chối cãi được khiến ông bị đa số dân biểu ở Hạ Viện quyết định truy tố (impeach), và sau cùng phải quyết định từ chức để tránh thảm nhục là sẽ bị đa số các nghị sĩ ở Thượng Viện Mỹ biểu quyết truất nhiệm.

“Dù rằng đã có nhiều câu chuyện không đúng sự thật và võ đoán một cách quá đáng về chuyện trao đổi vũ khí để lấy con tin và chính phủ Mỹ đã chi trả những món tiền đòi chuộc mạng, nhưng chúng tôi (chính phủ Hoa Kỳ) đã không làm, xin nhắc lại lần nữa, là đã không hề làm việc trao đổi vũ khí hoặc những thứ nào khác để chuộc mạng các con tin. Và chúng tôi cũng sẽ không bao giờ làm điều đó.” (TT Ronald Reagan).

Lời phát biểu này được truyền đi cho mọi công dân Mỹ được nghe vào tháng 11 năm 1986 khi bắt đầu có những tin tức tiết lộ về chuyện Hoa Kỳ quyết định bán vũ khí cho chính quyền Hồi giáo tại Ba Tư (Iran) mặc dù vẫn đang có lệnh của Quốc Hội cấm vận vũ khí cho quốc gia kẻ thù này. Đổi lại, chính phủ Mỹ sẽ dùng số tiền kiếm được một cách kín đáo này để tài trợ cho phe nổi dậy Contras tại Nicaragua trong công cuộc chiến đấu lật đổ chính quyền thiên tả tại đây. Đây rõ ràng là một hành động rất khôn ngoan của những phụ tá trong nội các của TT Reagan (nổi tiếng nhất là Trung tá Oliver North) muốn lợi dụng cơ hội một mũi tên bắn 2 con chim: một mặt bán được vũ khí cho Iran để kiếm tiền, sau đó dùng số tiền này để trang trải cho chi phí quân sự giúp phe Contras lật đổ chính quyền thiên tả ở Nicaragua, và tất cả những hành động này đều hoàn toàn vi hiến vì qua mặt Quốc Hội với Tu chính Án Bolan ngăn cấm điều này. Dĩ nhiên, tất cả những lời xác quyết của ông Reagan đều hoàn toàn dối trá, và sau đó vài tháng ông Reagan cũng phải trở lại làn sóng truyền hình để nhận lỗi với quốc dân đồng bào về những lời lẽ không đúng sự thật của mình.

“Read my lips. No new taxes” (Hãy nhìn kỹ những lời từ môi miệng tôi đây. Sẽ không hề có chuyện đề ra những luật lệ đóng thuế mới).  Đây là một câu nói để đời trong một bài diễn văn của ứng viên George H.W. Bush đọc trong dịp Đại hội Đảng Cộng Hoà vào năm 1988 và được soạn thảo bởi chuyên viên soạn diễn văn là bà Peggy Noonan nhằm đưa ra một hình ảnh xác quyết của ông Bush Bố để trấn an với các chính trị gia và dân chúng theo khuynh hướng bảo thủ là ông sẽ không chấp nhận việc thông qua những đạo luật mới ấn định việc tăng thuế hoặc đề ra những loại thuế mới nhằm gia tăng ngân sách quốc gia. Dĩ nhiên, sau đó không lâu, chính TT Bush Bố đã cùng thoả hiệp với Quốc Hội (do phe đối lập thuộc đảng Dân Chủ nắm quyền) để thông qua một số những đạo luật mới, trong đó có việc tăng thêm những món thuế mới.

Thật ra, lịch sử sẽ phải công nhận rằng quyết định của TT Bush Bush rất can đảm và đem lại điều ích lợi chung cho nước Mỹ, nhưng nó cũng khiến cho nhiều thành phần cử tri trung kiên và các chính trị gia của đảng Cộng Hoà lúc ấy bất mãn. Vì thế nên họ đã không còn ủng hộ ông tích cực trong cuộc bầu cử vào năm 1992 khiến ông phải thất cử trước đối thủ yếu kém hơn mình nhiều vào lúc đó là Bill Clinton. Điều oái oăm và trớ trêu là chính Bill Clinton đã dùng lời nói này trong cuộc vận động năm đó để chỉ trích về sự thiếu thành thực trong những lời phát biểu hoặc hứa hẹn của đối thủ Bush Bố trong lúc chính cá nhân Bill Clinton lúc đó đang bị tấn công bởi những lời cáo giác về chuyện lem nhem tình ái với nhiều mỹ nhân đa tình như Gennifer Flowers v.v.

“Tôi muốn quí vị nghe rõ điều tôi nói sau đây. Tôi sẽ nói lại một lần nữa. Tôi không hề có quan hệ tình dục với cô thiếu nữ này, cô Monica Lewinsky.” Đó là lời phát biểu của TT Bill Clinton khi vụ điều tra đang lên đến hồi căng thẳng nhất nhưng ông Clinton vẫn một mực chối từ; và cô sinh viên tập sự tại Toà Bạch Ốc với mong ước trở thành đào nhí của ông tổng thống đang say mê thần tượng như điếu đổ nên sẵn sàng “tình cho không biếu không” chút thân xác ngà ngọc hấp dẫn của mình trước một “đấng quân vương” tài ba và lịch lãm. Dĩ nhiên, lịch sử sau đó đã đưa ra được những bằng chứng không thể chối cãi về chuyện lem nhem tình ái để lưu lại những dấu vết còn đọng lại trên chiếc váy của cô Lewinsky khi được phân chất kỹ lưỡng để phát giác chất DNA. Hậu quả là ông Clinton cũng phải xấc bấc xang bang trong cuộc điều tra và truy tố bởi Hạ Viện Mỹ (dưới quyền đa số của phe Cộng Hoà) nhưng sau đó thoát nạn ở Thượng Viện vì không có đủ đa số các nghị sĩ đồng ý cho rằng đó là một thứ tội nói dối có tình cách nghiêm trọng để làm hại đến uy tín hoặc sự an nguy của nuớc mình.

[Điều buồn cười đến trớ trêu là rất nhiều những vị dân biểu và nghị sĩ phe Cộng Hoà trong uỷ ban công tố ở Hạ Viện lớn tiếng buộc tội ông Clinton vào lúc đó sau này cũng đã bị phát giác là những kẻ lem nhem hay bê bối về chuyện tình ái vụng trộm, ngoại tình, bỏ bê vợ con, tấn công tình dục trẻ em v.v. còn tệ hại hơn cả ông tổng thống đào hoa này. Đó là những vị dân biểu nổi tiếng như Newt Gingrich, Bob Livingston, Dan Burton, Henry Hyde, Helen Chynoweth, Mark Sandord, John Ensign, Dennis Hastert, hoặc là các nghị sĩ Larry Craig, Pete Domenici, John Mc Cain. Có nhiều người trong số này đã có những hành động ngoại tình trước hoặc ngay trong thời gian buộc tội đòi truy tố ông Clinton, cho thấy một thái độ đạo-đức-giả và vô liêm sỉ đáng chê trách. Nhiều ngòi bút thích bênh vực đảng Cộng Hoà thường hay lấy thí dụ của ông Bill Clinton để lên án về vụ bê bối khẩu dâm này nhưng lại không biết hoặc không chịu tìm hiểu về những sự thật này thì chỉ chứng tỏ khả năng tìm hiểu yếu kém của mình.]

“Chúng ta đã tìm thấy những kho vũ khí tàn sát tập thể quy mô. Chúng ta đã tìm thấy những lò phát minh để chế biến các vũ khí hoá học”. Đó là lời phát biểu của TT Bush Con vào cuối năm 2002 và sau đó còn được phát tán hoặc thổi phồng hơn nữa bởi những nhân vật diều hâu hiếu chiến như Dick Cheney để cổ võ cho một chiến dịch ra tay tấn công trước chế độ của lãnh tụ độc tài Saddam Hussein tại Iraq. Ngay cả Ngoại Trưởng Colin Powell tuy không phải là một viên chức hiếu chiến nhưng cũng đã sẵn sàng đăng đàn tại Liên Hiệp Quốc để cổ võ cho chính sách ra tay tấn công trước này, cho dù có gặp sự chống đối không đồng tình của các chuyên gia thanh tra của Liên Hiệp Quốc về Nguyên Tử Năng Quốc Tế vì chưa có bằng chứng rõ ràng và xác đáng. Ngoài ra, nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có cả những đồng minh quan trọng với Hoa Kỳ gồm có Pháp và Đức, cũng đã không đồng lòng với quyết định vội vã đòi tấn công này. Hậu quả là chính quyền Bush Con đã vội vàng và hấp tấp xua quân tấn công Baghdad để chiếm đóng Iraq bắt đầu từ tháng 3 năm 2003 để rồi liền sau đó mới bật ngửa ra rằng đây là một cuộc chiến sai lầm ngay bước đầu vì thiếu chính nghĩa (khi không hề có chứng cứ buộc tội về cái gọi là kho vũ khí giết người hàng loạt), và quan trọng hơn nữa là quân đội Mỹ bắt đầu bị sa lầy trong cuộc chiến khốc liệt này, trong khi phe Taliban và tổ chức Al Qaeda nguy hiểm hơn nữa thì chưa hề bị tiêu diệt tại chiến trường A Phú Hãn.

Để kết luận, nhà báo Remnich nói rằng không có vị tổng thống Mỹ nào mà không hề nói dối. Ngay cả một vị tổng thống Mỹ được xem như là liêm khiết nhất, thành thật nhất như ông Abraham Lincoln cũng không hề ngần ngại nói dối trong một đề tài sôi nổi lúc bấy giờ: đó là việc tranh chấp để giải phóng khối dân Mỹ đen khỏi ách nô lệ. Ông Lincoln đã phát biểu rằng: “Tôi không hề có mục đích, dù là gián tiếp hoặc trực tiếp, muốn xen kẽ vào chuyện nô lệ tại Hoa Kỳ tại những nơi mà nó đang xảy ra. Tôi tin rằng tôi không hề có cái quyền xâm nhập vào chuyện đó, và tôi cũng không hề có ý muốn tham dự vào chuyện này.”

Dĩ nhiên, lịch sử sau đó đã chứng minh rằng chính TT Lincoln mới là vị lãnh tụ quan trọng nhất can thiệp vào việc tranh luận về dân nô lệ, một hồ sơ gây chia rẽ nhức nhối nhất trong lịch sử nước Mỹ, nhưng đồng thời cũng mở ra một kỷ nguyên tươi sáng và đầy hứa hẹn hơn cho tương lai và triển vọng thăng hoa của xứ sở này.

Tuy nhiên, tất cả những lời phát biểu hay hứa hẹn nói dối kể trên của các vị nguyên thủ quốc gia trong lịch sử nước Mỹ cũng không thể nào so sánh với những gì đã và đang xảy ra trên chính trường hiện nay, chỉ vì sự xuất hiện của một nhân vật mới lạ và kỳ quái nhất từ trước tới nay: đó là Donald Trump, ứng viên được chính thức đề cử bởi đảng Cộng Hoà trong cuộc đua hiện nay để đối đầu với bà Hillary Clinton thuộc đảng Dân Chủ.

Con người của Donald Trump không những chỉ tìm cách chật vật để đưa ra những lời lẽ không đúng sự thật, mà chính ông nhiều khi còn tìm cách bóp nghẹt sự thật một cách trắng trợn và tàn nhẫn hơn nữa. Ông ta sẵn sàng nói dối để tránh né trả lời khi phải đối diện trước những câu hỏi hóc búa hoặc nhức nhối, khó trả lời. Ông ta nói dối để kích động quần chúng, vốn đang bực mình vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên đang cần có một chỗ dựa để “xả xú-páp” cho những bực tức đã bị dồn nén từ lâu. Ông ta nói dối để cổ động cho một số những giả thuyết về những âm mưu bất chính nào đó đang toa rập để chống lại con đường đi tới của ông để tranh đấu cho khối quần chúng đang say mê tin tưởng vào ông.

Đôi khi ông ta sẵn sàng nói dối chỉ vì thích thoả mãn cung cách ăn nói bạt mạng của mình mà cho đến nay chưa hề thấy những hậu quả tai hại của nó, như hầu hết các ứng viên chính khách khách đã từng bị như vậy. Trong một số trường hợp khi bị chất vấn gắt gao, ông Trump liền tìm cách chối phăng đi hoặc tìm cách đổi đề tài một cách nhanh nhẹn (nhờ vào tài năng ăn nói mau lẹ của một người quen xuất hiện trước ống kính truyền hình). Đối đế thì ông Trump liền quay sang tấn công hoặc châm biếm người đặt câu hỏi, dù đó là phụ nữ (như cô Megyn Kelly của đài FOX News) hay một phóng viên bị tật nguyền (như ông Serge Kovaleski của tờ New York Times) v.v., và kể cả những người nổi tiếng như trường hợp của nghị sĩ John McCain cũng không bị ông Trump bỏ qua để công kích.

Chính cá nhân của Donald Trump dường như cũng biết rõ những thói quen của mình là sẵn sàng đưa ra những lời lẽ dối trá như vậy một cách quá quen thuộc nên không còn thấy ngần ngại, nói gì đến chuyện cảm thấy ngượng ngùng. Báo giới thường hay nói đến một cuốn sách do ông phát hành vào năm 1987 được bán rất chạy thuộc loại best-seller có tên là “The Art of the Deal”, có thể tạm dịch là “Nghệ Thuật Điều Đình để đạt được Thoả thuận”,  ông Trump thường đưa ra một lời dẫn dụ để biện minh cho việc làm này (những lời dối gian) và ông gọi đó là chỉ là một chiêu thức “thổi phồng hơi quá lố về sự thật” (truthful hyperbole): “Người ta thường tin rằng có một điều gì đó được xem là lớn nhất, vĩ đại nhất, hoành tráng nhất. Tôi gọi đó là một thứ khoa trương về sự thật. Nó chỉ là một hình thức thổi phồng vô tội vạ, và rất hữu hiệu để quảng cáo.”

Donald Trump được biết tiếng như là một doanh nhân thành công trong lãnh vực địa ốc, một thứ salesman dẻo miệng sẵn sàng thổi phồng sự thật hơi quá lố miễn sao dụ được người nghe tin vào những lời lẽ đường mật của mình để ký tên vào giao kèo mua bán (cho dù sau đó có hối hận thì cũng đã muộn). Vì phải tiếp xúc thường xuyên với đủ loại khách hàng khác nhau nên ông cũng tập được một khả năng nhanh nhẹn là biết nói dối cho qua chuyện khi cần thiết. Để giải thích điều này, ông đã nói như sau: “Quý vị biết rằng trong cái ngành làm ăn của chúng tôi, thỉnh thoảng cũng có những người làm ăn chân chính trong việc mua bán địa ốc về thương mại, tuy nhiên tôi rất quen thuộc với những kẻ mà mình không muốn mất thời giờ để ngồi bắt tay và trò chuyện vì mình biết rằng điều đó chỉ vô ích mà thôi..”

Lời nói này được coi như là một thứ biện minh cho thói quen của Donald Trump khi hay thích đưa ra những lời lẽ có tính cách cường điệu để rồi sau đó không lâu thì sẵn sàng đưa ra những lời lẽ để phản bác, hoặc phủ nhận hoàn toàn mỗi khi bị chất vấn về những điều trái ngược trước đó.

Nhưng theo lời của ông Tony Schwartz, đồng tác giả của cuốn sách này và cũng được xem là ghostwriter, tức là nhà văn thực sự đã ngồi viết lại hầu hết tất cả những điều trong cuốn sách, thì mới đây chính ông này đã tố cáo Donald Trump là một kẻ “rất bệnh hoạn vì không có thói quen nói sự thật”. Theo tác giả Schwartz thì “Nói Dối là điều rất tự nhiên trong cơ thể của Trump.”

Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 7 vừa qua giành cho nhà báo Jane Mayer của tạp chí The New Yorker, ông Schwartz đã kết luận: “Trong tất cả những điều gì tôi có thể nhận xét về ông ta, Donald Trump có được cái khả năng tự thuyết phục mình rằng tất cả những gì ông ta nói về bất cứ một đề tài nào đó đều là sự thật, hoặc là gần đúng với sự thật, hoặc ít ra là sự thật nó phải giống như điều ông ta vừa mới nói đến.”

Donald Trump nói dối rất nhiều, đó là một sự thật hiển nhiên và cũng rất dễ chứng minh cho mọi người thấy, đơn giản nhất là chỉ cần xem xét lại những gì ông ta đã nói trước đó và được thu thanh lại. Gần đây, giới truyền thông đã bắt đầu nêu rõ ràng hơn nữa những điều mà ông có thói quen nói không đúng sự thật một cách trắng trợn và gọi đó là những điều nói dối.

Chẳng hạn như tờ The New York Times mới đây đã quyết định nhắc đến một số những lời nhận định của ông Trump là những lời dối gian, bắt đầu từ việc ông Trump từ lâu đã luôn xác định rằng ông Obama không phải là người được sinh ra trên đất nước Hoa Kỳ. Chủ bút của nhật báo NYT là ông Dean Baquet đã giải thích quyết định này với phóng viên của đài truyền thanh NPR như sau: “Tôi nghĩ rằng nếu mình cứ viết rằng điều mà ông Trump nói đó (về nơi chốn sinh đẻ của ông Obama) là “không đúng sự thật” (falsehood) thì điều đó quả thật không lột tả được đầy đủ bản chất dối trá trắng trợn của câu nói đó.” (Hillary là người tung ra sự việc này)

Vì thế mà chẳng trách nào nhiều diễn đàn truyền thông nổi tiếng nghiêm túc như New York Times, Washington Post, Los Angeles Times và Politico đều có nhiều bài viết về những lời nói dối trá của ông Trump. Diễn đàn Politico đã làm một màn kiểm chứng để đối chiếu với sự thật, thường gọi là fact-check, về những lời phát biểu của cả hai ứng viên Donald Trump và Hillary Clinton trong suốt một tuần lễ vận động tranh cử. Kết luận của Politico là “việc ông Trump bóp méo sự thật và có thói quen thổi phồng quá lố những điều này coi như vượt quá mức của bà Clinton, cho nên nếu so sánh cả hai và cho rằng họ đều dối gian thì quả là điều buồn cười.” Những lời nói không đúng sự thật của bà Clinton có thể được dễ nhận diện trong thế giới của những chính trị gia thường hay làm: đó là bà ta cũng nói cho rối rắm tối nghĩa, hoặc thổi phồng, hoặc thiếu trong sáng khi đưa ra những lời lẽ biện minh cho một số việc làm trước đây trên chính trường. Nhưng bà ta không có khuynh hướng và cố tình nói dối, như ông Trump vẫn thường làm, về những điều mà diễn đàn Politico gọi là “có nội dung liên quan đến chính sách” về những sự kiện có thể được kiểm chứng trên thế gian này,

Một trang mạng khác có tên là PolitiFact, thuộc cơ quan truyền thông Tampa Bay Times, từng được trao giải Pulitzer về loạt bài tường thuật về cuộc bầu cử vào năm 2008, mới đây đã kiểm nghiệm về những lời phát biểu của cả hai ứng viên lần này để đi đến kết luận rằng có đến 70% các lời nói của ông Trump đều là sai sự thật. Ngược lại, chỉ có 28% những lời nói của bà Clinton bị đánh giá là không đúng sự thật.

Đề tài về những lời gian dối của Donald Trump, dù đang là ứng viên tranh cử hoặc có thể là tân tổng thống của Hoa Kỳ trong những ngày tháng tới, chắc chắn sẽ đòi hỏi chúng ta tiếp tục tìm hiểu sâu rộng hơn nữa trong những tuần lễ kế tiếp.

MAI LOAN

Houston, Texas, ngày 26/09/2016

anhtuantaberd74@gmail.com