Michael Dibdin: “Người ta chẳng bao giờ có bạn mà lại không có kẻ thù,
người ta ghét cái không giống ḿnh, nghĩa là người ta yêu cái giống ḿnh.
Đây chỉ là những chân lư cũ mà chúng ta đang cố gắng khám phá lại sau một
thế kỉ loanh quanh lảng tránh. Những ai phủ nhận những chân lư này đang phủ
nhận chính gia đ́nh ḿnh, di sản, văn hóa và chính bản thân ḿnh!”
Email:
kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
Thời báo Hoàn cầu (Trung Quốc) ngày 03/07/2018 đăng xă luận dưới tiêu đề “Có lẽ
chúng ta đang ở vào đêm trước một cuộc biến động lớn của thế giới”. Nguyên văn
như sau:
Phải chăng thế giới đang ở vào đêm trước một cuộc biến động lớn? Xem ra rất có
khả năng như vậy. Xác suất cuộc chiến tranh thương mại toàn cầu do chính phủ
Trump gây ra cuối cùng sẽ trở thành hiện thực đang ngày càng cao, điều này sẽ
làm thay đổi nhận thức của các nước về trật tự thế giới và tính chất mối quan hệ
quốc tế trong thế kỷ 21, tiếp đến sẽ đem lại một loạt phản ứng dây chuyền.
Không thể coi cuộc chiến tranh thương mại là thứ từ trên trời rơi xuống, cá tính
của Trump cũng chẳng phải là nguyên nhân duy nhất của cuộc chiến ấy. Tiến tŕnh
toàn cầu hóa vốn dĩ do phương Tây chủ đạo trải qua quá tŕnh phát triển đă đem
lại một số thay đổi có tính cấu trúc mà phương Tây lúc đầu chưa dự kiến tới,
trong đó có sự trỗi dậy của các thị trường mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ v.v… Mỹ
cho rằng những thay đổi ấy đă làm suy yếu địa vị ưu thế tuyệt đối của họ và mong
muốn đơn phương sửa đổi với quy mô lớn quy tắc kinh tế toàn cầu. Sự đe dọa chiến
tranh thương mại cực đoan của Trump ăn nhập với nỗi bất măn và lo ngại đó của
một số người Mỹ.
Từ đây có thể thấy cho dù cuộc chiến tranh thương mại ấy sẽ tiến hành như thế
nào, với quy mô lớn ra sao, th́ nước Mỹ vẫn khăng khăng muốn “cải tạo thế giới”.
Trong thời gian gần đây, tư duy đối ngoại cấp tiến của chính phủ Trump dần dần
chiếm thế thượng phong ở Mỹ, nhất là Trump lại kiểm soát hữu hiệu được Đảng Cộng
ḥa. Có thể coi cuộc chiến tranh thương mại tiền tiêu xung quanh vấn đề đánh
thuế vào mặt hàng thép-nhôm là quá tŕnh Nhà Trắng động viên xă hội Mỹ.
Mục tiêu mới của Washington là: biến nước Mỹ thành nước xuất siêu thương mại,
khôi phục địa vị nước lớn của Mỹ trong ngành chế tạo trên toàn cầu; bảo đảm nước
Mỹ dẫn đầu toàn diện về khoa học công nghệ, loại bỏ bất cứ khả năng nào xuất
hiện kẻ thách thức nước Mỹ; giữ ưu thế trang bị quân sự cao hơn hẳn một thế hệ
và sự lớn mạnh tổng hợp không quốc gia nào có thể sánh được, v.v…
Kế hoạch của Mỹ sẽ đả kích nghiêm trọng hệ thống thương mại quốc tế lấy quy tắc
của Tổ chức Thương mại quốc tế (WTO) làm trung tâm, sẽ làm rối loạn sự phân công
ngành nghề sản xuất toàn cầu đă tự nhiên h́nh thành trong mấy chục năm qua, sẽ
tạo ra sự điều chỉnh lợi ích hầu như sẽ động chạm đến toàn nhân loại. Điều nguy
hiểm là v́ không có sự kiểm soát của một quyền uy siêu quốc gia nên công cuộc
điều chỉnh đó trên một mức độ nhất định sẽ dẫn tới sự tái khởi động điên cuồng
của các quy tắc luật rừng, đem lại những tính chất không xác định và rủi ro.
Xét theo t́nh h́nh hiện nay, phản kích nước Mỹ là phản ứng thứ nhất của các
cộng đồng kinh tế chủ yếu trên thế giới đối với sự kiện Washington phát động
chiến tranh thương mại. Hiện nay khó có thể dự đoán ṿng biến động lớn này sẽ
dẫn thế giới đi tới đâu. Thế nhưng nước Mỹ sẽ trả giá nặng nề cho dă tâm muốn
toàn thế giới đều biến thành “Phiên thuộc kinh tế” của Washington; hiển nhiên
điều đó không thể tránh khỏi.
Cuối tuần trước EU để lộ tin nói họ sẽ cùng các cộng đồng kinh tế khác tiến hành
trả đũa đối với các sản phẩm có tổng trị giá 300 tỷ USD của Mỹ. Đây là ư đồ
chống đối có quy mô lớn nhất cho tới nay của các nước để trả đũa sự đe dọa về
thuế quan của Mỹ đối với họ, lớn hơn nhiều so với phương án trả đũa Trung Quốc
đă tuyên bố.
Một khi chiến tranh thương mại tiến hành đến giai đoạn sự trả đũa lẫn nhau từng
đơn mục sản phẩm lên tới vài chục tỷ USD th́ có lẽ nó sẽ gây ra ảnh hưởng xấu
tới mức không thể đảo ngược và có quán tính đáng sợ diễn biến thành chiến tranh
thương mại toàn cầu. Các cuộc chiến tranh truyền thống đều gây ra bởi dă tâm
cộng với tâm lư cầu may, chúng khó có thể giữa chừng dừng lại để ngừng tổn thất,
xem ra có vẻ phi lư trí nhưng nó có quy tắc nội tại của nó. Một khi chiến tranh
thương mại toàn cầu đă nổ ra th́ rất có thể cũng sẽ như thế.
Giả thử chiến tranh thương mại bùng nổ th́ đó sẽ là một trận hỗn chiến, các bên
đều không có kinh nghiệm và cũng đều không có bạn đồng minh. Nhưng ở đây sẽ có
một phép tắc tự nhiên: kẻ nào có dă tâm lớn, tham chiến trên diện rộng th́ sẽ
càng có lắm địch thủ, rất có khả năng trở thành mục tiêu công kích của nhiều
bên. Nước Mỹ đang đặt ḿnh vào vị trí đó.
Trung Quốc cần phải tính toán tới khả năng xấu nhất, chuẩn bị đón tiếp cuộc đại
biến động thế giới đang tiến đến. V́ Trung Quốc là thị trường mới nổi thành công
nhất nên tất nhiên sức ép mà chúng ta phải chịu sẽ lớn hơn các quốc gia nói
chung, rất khó dùng biện pháp chiến lược đối phó để tránh khỏi sức ép đó. Chúng
ta phải b́nh tâm tiếp thụ hiện thực cơ bản này.
Nhưng cần thấy là trong việc đối phó với những biến động phá quy tắc th́ sức
mạnh sẽ là pháp bảo lớn nhất. Thực lực kinh tế thương mại của Trung Quốc đă đứng
ở hàng đầu trên thế giới, v́ thế năng lực chống đỡ của chúng ta cũng sẽ mạnh hơn
rất nhiều quốc gia. Trung Quốc không có lư do sụp đổ sớm trong khi nước khác vẫn
c̣n đứng được.
Trung Quốc cần nói nguyên tắc chứ không chủ động nâng cấp xung đột, cũng kiên
quyết không nhượng bộ vô nguyên tắc. Chúng ta phải kết bạn rộng răi, cho dù chưa
làm được việc liên kết hành động th́ cũng phải tránh tạo ra kẻ địch cho ḿnh.
Như vậy chúng ta mới có thể tăng được tính chủ động trong cuộc hỗn chiến.
Đương nhiên trong trận đại chiến thương mại thế giới này Trung Quốc không làm
được vai tṛ “chỉ lo cho ḿnh [nguyên văn: độc thiện kỳ thân]”, nhưng chúng ta
cũng khẳng định sẽ không phải là kẻ duy nhất bị đánh, lại càng không phải là mục
tiêu công kích của nhiều bên. Chúng ta không chi phối nổi t́nh h́nh toàn cầu
song chúng ta có thể làm được việc thực thi kiểm soát một số rủi ro lớn, làm cho
chúng ta có thể đi qua cuộc khủng hoảng này một cách b́nh ổn hơn, gắng hết sức
giảm phí tổn trên con đường phục hưng dân tộc Trung Hoa.
