MINH THỊ
NGƯỜI QUỐC GIA ĐẶT QUYỀN LỢI CỦA TỔ QUỐC VÀ DÂN
TỘC LÊN BẢN VỊ TỐI THƯỢNG CHỨ KHÔNG TRANH QUYỀN ĐOẠT LỢI CHO CÁ NHÂN, PHE
NHÓM, ĐẢNG PHÁI HAY BẦY ĐÀN TÔN GIÁO CỦA M̀NH.
NGƯỜI QUỐC GIA BẢO
VỆ LĂNH THỔ CỦA TIỀN NHẦN, GIỮ G̀N DI SẢN VĂN HÓA DÂN TỘC, ĐĂI LỌC VÀ KẾT
HỢP HÀI H̉A VỚI VĂN MINH VĂN HÓA TOÀN CẦU ĐỂ XÂY DỰNG XĂ HỘI VÀ CON
NGƯỜI VIỆT NAM PHÙ HỢP VỚI XU THẾ TIẾN BỘ CỦA NHÂN LOẠI.
Email:
kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
Chủ nghĩa Xă hội–Dân chủ và Chủ nghĩa cộng sản Châu Âu là
ǵ?
Đặng Văn Lâm
Ngày 15/5/2015, ông Lê Công Giàu viết thư kiến nghị với
ĐCSVN chọn đường lối phát triển của các nước Bắc Âu theo chủ nghĩa Xă
hội - Dân chủ, đă có mô h́nh thành công như Thụy Điển.
Ngày 10/2/2013, ĐCS Pháp đă bỏ biểu tượng búa liềm trên
thẻ đảng và thay vào đó h́nh ngôi sao 5 cánh của phe cánh tả Châu Âu,
c̣n gọi là chủ nghĩa cộng sản Châu Âu (Eurocommunism).
Vậy chủ nghĩa Xă hội - Dân chủ và chủ nghĩa cộng sản Châu
Âu là ǵ?
Xin giới thiệu một vài nét:
* Về chủ nghĩa Xă hội – Dân chủ và mô h́nh Thụy Điển:
Dân chủ xă hội là một hệ tư tưởng chính trị thuộc cánh tả
và thiên tả, xuất hiện từ cuối thế kỷ 19. Dân chủ xă hội được xem là hệ
tư tưởng chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa nhân đạo và chủ nghĩa tự do.
Khác với chủ nghĩa xă hội của Mác và Lenin, có mục đích
triệt để thay thế chủ nghĩa tư bản, phong trào dân chủ xă hội ở các nước
tư bản phát triển như Anh, Pháp, Đức, Áo, Úc, Thụy Điển... hướng đến cải
tạo chủ nghĩa tư bản một cách ḥa b́nh, thông qua tiến hóa xă hội, thông
qua sự điều hành của nhà nước, nhằm làm giảm dần những bất công do hệ
thống thị trường tư bản chủ nghĩa gây ra, trong đó có mô h́nh Thụy Điển
là một ví dụ.
Thụy Điển có nền kinh tế phát triển. Theo số liệu công bố
năm 2013, GDP b́nh quân đầu người của Thụy Điển là 36.600 USD (trong khi
đó của Mỹ là 46.400 USD). Từ nhiều năm, dư luận thế giới đánh giá Thụy
Điển là mẫu mực của chế độ dân chủ xă hội. Ở Thụy Điển, các thành tựu
kinh tế kết hợp hài ḥa với tự do và b́nh đẳng xă hội. Vai tṛ nhà nước
phúc lợi của Thụy Điển tiêu biểu cho hệ thống dân chủ xă hội. Thụy Điển
cho rằng thị trường chỉ có giới hạn chứ không quá đề cao vai tṛ của thị
trường đến mức đồng nhất thị trường với chủ nghĩa tư bản. Thụy Điển chọn
giải pháp dung ḥa giữa 2 khuynh hướng đối nghịch nhau là chủ nghĩa xă
hội Mác Lenin và chủ nghĩa tư bản, để giải đáp cho bài toán kinh tế
chính trị của đất nước. Cũng v́ thế, có người gọi là con đường thứ ba.
Ở Thụy Điển, phần lớn các phương tiện sản xuất thuộc tư
nhân. Động lực chính của nền kinh tế là cơ cấu thị trường. Nhà nước Thụy
Điển không làm công cụ chuyên chính của một giai cấp nào, cũng không chỉ
huy nền kinh tế, mà đóng vai tṛ trọng tài xă hội, điều tiết nền kinh
tế. Việc cai trị của nhà nước dựa nguyên tắc chia sẻ quyền lực. Nhà nước
Thụy Điển h́nh thành trên cơ sở đa đảng, thừa nhận sự khác biệt và tồn
tại của mọi giai cấp, thực hiện vai tṛ trọng tài, hóa giải những đối
kháng về quyền lợi của các giai cấp và các thành phần xă hội, nhằm phục
vụ sự tồn tại và lợi ích chung của cộng đồng quốc gia.
Trong hơn 70 năm vừa qua, Thụy Điển là một trong số những
quốc gia có vị trí cao nhất trên thế giới, trong tất cả các bảng xếp
hạng, kinh tế, an ninh, nhân quyền, b́nh đẳng, mức độ trong sạch của
chính quyền, tỉ lệ tội phạm thấp.
Ông Trương Tấn Sang, chủ tịch nước CHXHCNVN đă sang thăm
và khảo sát chế độ chính trị của Thụy Điển. ĐCSVN chê Chủ nghĩa tư bản
tuy chưa chết nhưng đang rẫy chết. Hệ thống xă hội chủ nghĩa th́ đă chết
hàng loạt, chỉ c̣n vài nước XHCN trá h́nh. Chẳng lẽ ĐCSVN chê nốt chủ
nghĩa Xă hội - Dân chủ và mô h́nh Thụy Điển?
* Về chủ nghĩa cộng sản Châu Âu (Eurocommunism):
Eurocommunism là tên gọi một số Đảng cộng sản tại các
nước tư bản phát triển ở Châu Âu, chủ yếu xuất hiện từ sau Thế chiến thứ
hai, sau khi Đại hội ĐCS Liên Xô lần thứ 20 tố cáo và phê phán tội ác
của nhà độc tài Stalin, đầu tiên từ ĐCS Italia, ĐCS Pháp, ĐCS Tây Ban
Nha. Đến nay th́ hầu hết các Đảng cộng sản ở Tây Âu, các Đảng cộng sản ở
các nước tư bản phát triển (và Nhật Bản) đều theo trào lưu
Eurocommunism.
Có 2 nguyên nhân chính h́nh thành chủ nghĩa cộng sản
Eurocommunism:
1 - Chủ nghĩa tư bản đă có những thay đổi lớn so với thời
đại Karl Marx và Lenin sống ở cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Đă có các
cơ cấu dân sự để giải quyết các mâu thuẫn xă hội một cách chấp nhận
được, không cần bạo lực đổ máu và đổ vỡ, nhất là sau khi Tuyên ngôn Đảng
cộng sản của Marx và Engels đă bị chính thực tiễn phủ định tại Liên Xô
và hệ thống các nước XHCN Đông Âu.
2 - Tŕnh độ văn hóa, học thức, lợi ích do các chính sách
và quỹ an sinh ở các nước tư bản đem lại, mức sống của người dân ở các
nước tư bản đó đă được nâng cao, làm mất đi tính hấp dẫn của lư luận
Marx và Lenin về chủ nghĩa cộng sản đối với đại đa số dân chúng ở các
nước tư bản phát triển.
Eurocommunism c̣n được gọi là chủ nghĩa cộng sản nhân
đạo. Chủ nghĩa cộng sản Eurocommunism phủ nhận sự biến đổi xă hội bằng
“đột biến cách mạng“ (revolution) mà thay vào đó bằng “tiến hóa“
(evolution) .
Từ nhũng bài học rút ra được về hậu quả của sự thực hành
chuyên chính vô sản và xây dựng kinh tế ở Liên Xô và ở hệ thống XHCN
Đông Âu đă sụp đổ, chủ nghĩa cộng sản Eurocommunism từ bỏ biện pháp đấu
tranh bằng bạo lực, kêu gọi không dùng bạo lực giải quyết các mâu thuẫn
chính trị - xă hội, ủng hộ tinh thần và bằng biện pháp ḥa b́nh các công
cuộc đấu tranh của các dân tộc thuộc địa và các dân tộc bị áp bức, kêu
gọi lập lại trật tự thế giới công bằng cho các dân tộc. Lập trường của
các Đảng cộng sản Eurocommunism không khác biệt nhiều so với lập trường
của các phong trào dân chủ xă hội./.
Chủ đề: Tư tưởng triết học
Từ khóa: Đặng Văn Lâm, chủ nghĩa xă hội, dân chủ, chủ
nghĩa cộng sản
Thụy Điển –
h́nh mẫu của nền dân chủ xă hội chủ nghĩa
Thứ sáu, 19/04/2013, 11:00 (GMT+7)
(Bạn đọc) - Thuỵ Điển (tiếng Thuỵ Điển: Sverige là một
vương quốc xinh đẹp nằm ven bờ biển Baltic ở Bắc Âu, giáp Na Uy ở phía
Tây và Phần Lan ở phía Đông Bắc, nối với Đan Mạch bằng cầu Öresund ở
phía Nam. Đất nước này không chỉ nổi tiếng về những câu chuyện thần
thoại, mà từ mấy thâp kỷ qua, nền dân chủ nơi đây đă đạt được những bước
tiến vượt bậc, chưa từng có trong lịch sử loài người.
>> GS Vũ Minh Giang: Quyền dân chủ được cam kết trong bản
Hiến pháp đầu tiên >> Không phải quân đội hay súng đạn, đây mới là "vũ
khí hủy diệt" đáng sợ nhất của Trung Quốc >> Thủy điện Thác Bà tiến hành
xả lũ để đảm bảo an toàn đập >> Dân bơi qua sông v́ chủ đầu tư thủy điện
'thất hứa' xây cầu >> Khai thác cát thu vài tỉ, mất tiền chống sạt lở
hàng trăm tỉ
Với diện tích 449 964 km², Thuỵ Điển là nước lớn thứ ba
trong Liên minh châu Âu, với dân số 9.4 triệu người. Thuỵ Điển có mật độ
dân số thấp với 21 người/ km² nhưng lại tập trung cao ở nửa phía Nam của
đất nước. Khoảng 85% dân số sống ở thành thị và theo dự đoán con số này
sẽ tăng dần v́ quá tŕnh đô thị hóa đang diễn ra. Thủ đô của Thụy Điển
là Stockholm, đây cũng là thành phố lớn nhất nước. Thành phố lớn thứ hai
là Göteborg với dân số khoảng 500.000 người và 900.000 người trên tổng
vùng. Thành phố lớn thứ ba là Malmö với dân số khoảng 260.000 người và
650.000 người ở tổng vùng.
Về mặt h́nh thức, Thuỵ Điển theo thể chế quân chủ lập
hiến. Nguyên thủ quốc gia từ năm 1973 là vua Carl XVI Gustav.Quốc hội
(Riksdag) chỉ có một viện bao gồm 349 nghị sĩ và được bầu 4 năm một lần.
Hiện thời trong Quốc hội có 8 đảng được quyền tham gia quốc hội chia làm
2 liên minh chính trị:
+Liên minh Đỏ Xanh(De rödgröna) gồm:
Đảng Dân chủ Xă hội Thụy Điển (Sveriges
socialdemokratiska arbetareparti) (S) theo xu thế xă hội chủ nghĩa dân
chủ- đây là chính đảng lớn nhất tại Thụy Điển.
Đảng Xanh hay c̣n gọi là đảng Môi trường (Miljöpartiet de
gröna) (Mp).
Đảng Cánh tả (Vänsterpartiet) (V).
+Liên minh (Alliansen) gồm:
Đảng Ôn ḥa (Moderata samlingspartiet) (M) thuộc phái bảo
thủ.
Đảng Tự do (Folkpartiet liberalerna) (Fp).
Đảng Trung tâm (Centerpartiet) (C)
Đảng Dân chủ Cơ Đốc giáo (Kd) (Kristdemokraterna)
Và Đảng Dân chủ Thụy Điển (Sverigedemokraterna) (Sd).
Đảng này do có quan điểm chính trị chống lại người nhập cư và có liên
quan đến tổ chức phân biệt chủng tộc (Bevara Sverige Svenskt) nên 7
đảng trên không muốn liên minh cùng. Thực chất nó bị cô lập và vai tṛ
chính trị không đáng kể.
Thụy Điển
Quốc hội bổ nhiệm Thủ tướng, người bổ nhiệm các bộ trưởng
cho chính phủ của ông. Hiện nay chính phủ Thuỵ Điển là chính phủ thiểu
số của Đảng Dân chủ Xă hội với sự ủng hộ của Đảng Xanh và Đảng Cánh tả.
Vương quốc này được chia thành 21 tỉnh (län). Các nhiệm
vụ quản lư nhà nước ở cấp tỉnh được thống đốc (hoặc thủ hiến)
(landshövding) và chính quyền cấp tỉnh (länsstyrelse) thi hành.
Cấp dưới tỉnh là làng xă, được trao quyền tự quản. Việc
tự quản lư ở cấp làng xă được phân chia thành 2 cấp: các nhiệm vụ của
làng xă như hệ thống trường học, phục vụ xă hội, chăm sóc người già và
trẻ em và hạ tầng cơ sở của làng xă thuộc về nhiệm vụ của 289 làng
(kommun), các khu vực vượt quá khả năng của từng làng xă một như hệ
thống y tế, giao thông trong vùng, kế hoạch hóa giao thông,… thuộc về
quyền hạn của các hội đồng tỉnh (landsting). Làng xă và các hội đồng
tỉnh dùng thuế thu nhập, các khoản thu khác và trợ cấp quốc gia để chi
phí cho các hoạt động này.
Thụy Điển
Chính phủ Thụy Điển đề ra nguyên tắc công khai, tức là
giới báo chí và tất cả các cá nhân đều có thể xem các văn kiện của công
sở nhà nước, ngoại trừ một số ít trường hợp đặc biệt. Không một người
nào phải nêu lư do tại sao muốn xem một văn kiện nhất định và cũng không
phải tŕnh chứng minh thư.
Một điểm đặc biệt khác trong hệ thống chính trị Thụy Điển
là hệ thống các thanh tra viên (ombudsman). Những người này bảo vệ quyền
lợi của cá nhân trong khi họ tiếp xúc với chính quyền và theo dơi việc
thi hành các luật lệ quan trọng. Người công dân khi cho rằng bị đối xử
không công bằng có thể t́m đến thanh tra viên, những người sẽ điều tra
trường hợp này và có thể mang vụ việc ra trước ṭa án với tư cách là
nguyên cáo đặc biệt. Đồng thời họ cũng có nhiệm vụ cộng tác với các cơ
quan nhà nước để nắm bắt t́nh h́nh trong phạm vi của họ, thi hành các
công tác giải thích và đưa ra những đề nghị thay đổi luật lệ. Bên cạnh
những thanh tra viên về luật pháp c̣n có thanh tra viên của người tiêu
dùng, thanh tra viên về trẻ em, thanh tra viên về quyền b́nh đẳng và các
thanh tra viên về phân biệt đối xử chủng tộc và phân biệt đối xử v́ các
khuynh hướng t́nh dục.
Trong một thời gian dài Thụy Điển đă được xem như là một
nước dân chủ xă hội điển h́nh và nhiều người theo cánh tả ở châu Âu đă
xem Thuỵ Điển như là một thí dụ điển h́nh cho một “con đường thứ ba”
giữa chủ nghĩa xă hội và kinh tế thị trường. Tuy nhiên, so sánh với lư
luận Maxism th́ nền dân chủ Thụy Điển mang đặc trưng của chủ nghĩa xă
hội và đậm tính nhân văn sâu sắc.
Bảy thập kỷ cầm quyền liên tục của Đảng Dân chủ Xă hội,
cùng với những đóng góp không nhỏ của mọi tầng lớp nhân dân Thụy Điển,
đă xây dựng nên “bộ khung cơ bản” của nền dân chủ ấy, dựa trên các tiêu
chí sau:
Tự do, cởi mở và minh bạch
Thụy Điển là xă hội tự do và cởi mở, nó thể hiện ở nhiều
khía cạnh như tự do báo chí, tự do tham gia tuần hành, tự do diễn
thuyết, quyền phát biểu… Cởi mở c̣n là tạo ra một xă hội công bằng.
Nước này được coi là một trong những quốc gia có hiến
pháp dân chủ rơ ràng nhất thế giới. Hiến pháp Thụy Điển dẫn nhập bằng
các từ ngữ: “Tất cả quyền lực công đều bắt nguồn từ người dân”.Trong bốn
đạo luật nền tảng cấu thành nên Hiến pháp Thụy Điển có Luật Tự do báo
chí. Thụy Điển là quốc gia đầu tiên trên thế giới cho phép tự do báo chí
năm 1776. Tự do báo chí dựa trên tự do thể hiện và phát biểu. Những
người có quyền hành phải có trách nhiệm giải tŕnh và mọi thông tin luôn
sẵn có. Công dân Thụy Điển, những người cung cấp thông tin cho nhà xuất
bản, hăng thông tấn, báo chí được quyền bảo vệ nguồn, phóng viên nước
này có thể không bao giờ phải tiết lộ nguồn tin của họ.Luật Tự do thể
hiện được thông qua năm 1991, liên quan đến lĩnh vực truyền thông không
in ấn như truyền h́nh, phim ảnh hay phát thanh. Luật này đảm bảo sự tự
do trao đổi quan điểm, thông tin và sáng tạo nghệ thuật.
Nhân dân giám sát
Nguyên tắc tiếp cận thông tin tại Thụy Điển có nghĩa là
người dân nói chung và các phương tiện truyền thông như báo giấy, đài
phát thanh và truyền h́nh có quyền tiếp cận tài liệu, hồ sơ chính thức.
Điều này cho phép người dân có cái nh́n thấu đáo, rơ ràng về các hoạt
động của chính phủ cũng như chính quyền địa phương. Nó xuất phát từ ư
tưởng, một nền dân chủ tốt cần được giám sát; minh bạch để giảm bớt nguy
cơ lạm dụng quyền lực.
Thụy Điển
Nguyên tắc tiếp cận công khai với các tài liệu chính thức
cũng có nghĩa là viên chức hay những người khác làm việc cho chính phủ
được tự do thông tin cho báo chí hoặc người ngoài về những ǵ họ biết.
Dĩ nhiên ở đây cũng có ngoại lệ. Tài liệu có thể được giữ bí mật nếu nó
bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia, quan hệ với nước khác hay tổ chức quốc
tế, chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, hoạt động thanh tra kiểm
soát và giám sát khách do các cơ quan chức năng đảm nhận; ngăn chặn hoặc
truy tố tội phạm; lợi ích kinh tế của người dân nói chung.
Ở Thụy Điển, sức mạnh nhân dân được sử dụng với sự tôn
trọng b́nh đẳng, tự do cũng như giá trị của cá nhân. Các cơ quan công
quyền đặc biệt phải đảm bảo quyền làm việc, nhà ở và giáo dục, cũng như
thúc đẩy an sinh xă hội, an ninh và môi trường tốt cho người dân sinh
sống ở đó. Luật pháp và các quy định khác hướng tới việc đảm bảo để
không bất kỳ công dân nào chịu thua thiệt v́ họ thuộc về cộng đồng thiểu
số như chủng tộc, màu da, nguồn gốc hay giới tính.
Đảm bảo quyền con người được tương tác với mọi lĩnh vực
trong chính sách đối ngoại: chính sách an ninh, hợp tác phát triển,
chính sách di cư, chính sách môi trường và chính sách thương mại.
Chính phủ Thụy Điển chủ tâm thực thi một hệ thống kinh tế
cho phép mọi công dân có quyền lợi đồng đều, đồng thời cung cấp phụ phí
làm việc, được xem như hệ thống an sinh xă hội. Do đó, tạo sự đồng đều
về lợi ích cho tất cả người có việc làm, ngay cả chỉ làm bán thời gian.
Sự cách biệt về mức sống của một người lao động b́nh thường với một
người có chuyên môn nghiệp vụ cao cấp không quá lớn.
Nền văn hóa Thụy Điển (cũng như các nước Bắc Âu: Na Uy,
Phần Lan, Đan Mạch) tuy thiên về cá nhân hơn tập thể, nhưng là chủ nghĩa
cá nhân nằm ngang. Nghĩa là tuy mỗi người chịu trách nhiệm chính yếu về
sự phát triển của riêng ḿnh, nhưng họ sẽ cảm thấy hổ thẹn như có tội
khi quá giàu hay đă làm những điều khiến cho người khác trở nên nghèo.
Phong cách sống của người Thụy Điển là:“Không một lá cỏ nào có thể vượt
cao hơn những lá cỏ khác, v́ lá cỏ ấy sẽ bị cắt trước tiên”.
Internet và tự do thông tin
Thụy Điển nằm trong số quốc gia sử dụng internet cao nhất
EU. Trong 9,3 triệu dân, hơn 80% người sử dụng Internet. Luật Dữ liệu cá
nhân có hiệu lực năm 1998. Luật này bảo vệ người dân bị xâm phạm thông
tin cá nhân khi đă cung cấp chi tiết cho nhà khai thác Internet.
Luật Ipred của Thụy Điển ra đời dựa trên Hướng dẫn Thực
thi quyền sở hữu trí tuệ của EU, có nghĩa là, một công ty thu âm hay
phim ảnh nghi ngờ ai đó tải một trong các sản phẩm của họ th́ có quyền
yêu cầu thông tin về người này từ nhà khai thác điều hành Internet hoặc
điện thoại. Sau đó c̣n có thể yêu cầu bồi thường do tổn thất thu nhập.
Dĩ nhiên, công ty phải đưa ra bằng chứng chứng tỏ người dùng tải tài
liệu bất hợp pháp.
Các diễn đàn Internet và mạng xă hội khá phổ biến với trẻ
em Thụy Điển, lứa tuổi 12-15 tuổi thường dùng ít nhất ba giờ/ngày để
lướt Web. Một nửa số trẻ em năm tuổi và 1/5 trẻ em ba tuổi biết dùng
Internet. Chính phủ đă thông qua một đạo luật ngăn chặn việc tiếp xúc
với trẻ em v́ mục đích t́nh dục hay phạm tội, luật này có hiệu lực ngày
1/7/2009.
Dẫu c̣n nhiều ư kiến tranh luận khác nhau, song nền dân
chủ Thụy Điển thực sự là một điển h́nh, một tấm gương sáng cho các quốc
gia khác học tập, để chính trị thực sự v́ con người.
Smith Peter
Tặng Kim Âu
Chính khí hạo nhiên! Tổ Quốc t́nh.
Nghĩa trung can đảm, cái thiên thanh.
Văn phong thảo phạt, quần hùng phục.
Sơn đỉnh vân phi, vạn lư tŕnh.
Thảo Đường Cư Sĩ.