DÂN TỘC VIỆT NAM KHÔNG CẦN THẮP ĐUỐC ĐI T̀M TỰ DO, DÂN CHỦ, NHÂN
QUYỀN Ở WASHINGTON, MOSCOW, PARIS, LONDON, PÉKING, TOKYO. ĐÓ LÀ CON
ĐƯỜNG CỦA BỌN NÔ LỆ VỌNG NGOẠI LÀM NHỤC DÂN TỘC, PHẢN BỘI TỔ QUỐC, ĐĂ
ĐƯA ĐẾN KẾT THÚC ĐAU THƯƠNG VÀO NGÀY 30 - 4- 1975 ĐỂ LẠI MỘT XĂ HỘI
THẢM HẠI, ĐÓI NGHÈO, LẠC HẬU Ở VIỆT NAM GẦN NỬA THẾ KỶ NAY. ĐĂ ĐẾN LÚC QUỐC
DÂN VIỆT NAM PHẢI DŨNG CẢM, KIÊN QUYẾT ĐỨNG LÊN GIÀNH LẠI QUYỀN QUYẾT ĐỊNH
VẬN MẠNG CỦA ĐẤT NƯỚC.
Email:
kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
Cụ bà tuổi 80, tóc bạc trắng, tai đă lăng, nhưng
lối nói chuyện vẫn sắc sảo với chất giọng rặt Nam Bộ, cứ ngơ ngác hỏi đi hỏi lại
cho rơ tên mấy độc giả mê văn thời cũ trước khi đề vài chữ vào bộ sách làm kỷ
niệm.
Trước 1975, cụ bà đó, Nguyễn Thị Thụy Vũ, tên
thật: Nguyễn Thị Băng Lĩnh, là một trong năm nhà văn nữ nổi tiếng nhất miền Nam
(bốn người khác: Túy Hồng, Nguyễn Thị Hoàng, Nhă Ca, Trùng Dương).
Gái bar và những người mẹ cao
quư
Tháng 3/2017, công ty Phương Nam Book liên kết
với nhà xuất bản Hội Nhà văn cho in lại 10 cuốn sách của nữ văn sĩ miền Nam một
thời, gồm ba tập truyện ngắn: Mèo đêm, Lao vào lửa, Chiều mênh mông và bảy
tập truyện dài: Khung rêu (giải thưởng Văn học miền Nam 1971), Thú
hoang, Nhang tàn thắp khuya, Ngọn pháo bông, Như thiên đường lạnh, Cho trận gió
kinh thiên, Chiều xuống êm đềm.
Cũng lần đầu tiên sau 42 năm, toàn bộ tác phẩm
của nhà văn miền Nam này được in lại đầy đủ. Khác với các tác giả miền Nam trước
đây, mỗi lần xuất hiện trở lại, báo chí thường dè dặt, nhưng với Nguyễn Thị Thụy
Vũ, báo chí chính thống trong nước truyền thông nhiệt t́nh, có cả những bài báo
muốn lái tác phẩm của bà về hướng "đấu tranh giai cấp".
Buổi ra mắt bộ 10 tác phẩm này tại đường sách
Nguyễn Văn B́nh (chiều 20/3) là một sự kiện đặc biệt.
Cụ bà Nguyễn Thị Thụy Vũ giờ đây cũng không ưa
nói nhiều về chuyện viết lách. Bởi đơn giản, nh́n lại cuộc đời văn chương của
ḿnh cùng những bể dâu, bà rốt cuộc cũng chỉ coi chuyện viết là "cày chữ nuôi
con".
cuốn sách Nguyễn Thị Thùy Vũ
Bản quyền hình ảnh AN NAM
Sinh năm 1937 ở Vĩnh Long, trong một gia đ́nh khá
giả. Cha bà là nhà văn Mặc Khải, cô là thi sĩ Phương Đài đều hoạt động kháng
chiến.
Khoảng 1960-1965, bà dạy tiểu học tại Vĩnh Long,
rồi không chấp nhận được môi trường sư phạm bó hẹp, khăn gói lên Sài G̣n học Anh
ngữ ở Hội Việt Mỹ. Tại đây, ngay từ năm đầu tiên học tiếng Anh, bà được một bạn
học (về sau mới biết, anh ta thuộc giới 'ma cô') giới thiệu đi dạy tiếng Anh cho
các cô gái làm snack bar, những phụ nữ Việt Nam cặp kè binh lính, sĩ quan Mỹ.
"Mấy cô gái cặp kè Mỹ để nuôi thân giữa Sài G̣n
lúc đó tôi dạy thường ít học. Có khi một chữ 'Hello' dạy một tuần không thuộc.
Tui mới nhận ra, họ đi học v́ cần người tâm sự là chính.
...Nếu có
nữ quyền trong truyện tui th́ đó là viết một cách tự nhiên.
"Có cô kia đă có năm đứa con với người chồng
Việt, chiến tranh chồng chết nên phải đi làm nghề này kiếm sống. Cổ gửi con về
bên ngoại, hằng tháng gửi tiền về nuôi. Tụi nhỏ ăn học và lớn lên, có đứa học
tới đại học, nhưng không hề biết mẹ nó làm nghề đó.
"Theo con mắt của tui, đó là một người mẹ
cao quư. Cũng có cô đến mùa đông mặc một cái áo len cũ rách nhàu nhĩ. Tui hỏi
thăm sao có tiền không chịu chưng diện, cô ấy nói chiếc áo len rách này là kỷ
vật của mối t́nh đầu ở quê nhà", nhà văn Thụy Vũ kể.
Thực tế trần trụi, khốc liệt và cũng thấm đẫm
buồn đau về đời sống những cô gái làm ở các snack bar, dan díu với lính Mỹ đă đi
vào những trang viết của Nguyễn Thị Thụy Vũ, gây chấn động dư luận vào khoảng
cuối thập niên 1960, đầu thập niên 1970. Với các tập: Mèo đêm, Lao vào
lửa, Ngọn pháo bông,… Nguyễn Thị Thụy Vũ trở thành một hiện tượng văn
học gây ngạc nhiên trên văn đàn miền Nam.
'Như gái có chồng c̣n đi ăn sương'
Về sau, Vơ Phiến viết trong Văn học niềm Nam tổng
quan nói về sách của Thụy Vũ là dạng sách mà "các thế hệ phụ nữ nước ta trước đó
không mấy kẻ dám đọc, đừng nói đến chuyện viết".
"Ḿnh tưởng tượng nhưng cũng
từ trên thực tế. Truyện của tui, như Khung rêu, có thiệt trên 70%. Nên viết xong
tui với ông già lục đục với nhau vài năm, ổng nghĩ ổng là nhân vật địa chủ trong
truyện.
"Truyện viết về gái điếm, gái bar tui viết
xong có anh lính miền Nam t́m đến nhà xô cửa đi vào ôm tui v́ tưởng tui là gái
bar th́ mới viết được như vậy. Cũng có anh cầm lựu đạn qua nói tui viết về ảnh
và kêu tui phải lên tiếng xin lỗi," bà nhớ lại.
Mộ tài, chung sống với nhà thơ Tô Thùy Yên
(một sĩ quan tâm lư chiến của chính quyền Sài G̣n, một trong những nhà thơ quan
trọng bậc nhất của văn học miền Nam trước 1975) và có đến bốn mặt con,
Nguyễn Thị Thụy Vũ chấp nhận một ḿnh viết văn nuôi con.
Nhà văn
Nguyễn Thị Thùy Vũ
Bản
quyền hình ảnh AN NAM
Nhà văn
Nguyễn Thị Thụy Vũ trong buổi ra mắt sách hôm 20/03
Bà kể: "Hằng ngày tui phải chạy đến các ṭa
soạn báo viết truyện feuilleton (truyện dài kỳ). Đến báo này viết ba trang rồi
lại tất tả chạy qua báo khác, cứ như vậy. Trăm hay không bằng tay quen. Đẻ con
th́ tự cho ḿnh được nghỉ ba ngày để vào bệnh viện. Đẻ xong lại giao con chạy đi
viết.
"Có chủ báo trả mỗi
feuilleton ra là 20.000 đồng (tiền Việt Nam Cộng ḥa), nhưng có ông chủ th́ ḱ
kèo bớt một thêm hai. Đó là cái nhục. Ḿnh đi làm thuê cho người ta mà người ta
coi đồng tiền to quá."
Bà coi Vơ Phiến là người thầy, đàn anh nâng đỡ
trong nghề văn. Những truyện đầu tiên bà gửi đến tạp chí Bách Khoa và được ông
khuyến khích viết tiếp.
"Việc viết feuilleton như là gái có chồng rồi
vẫn đi ăn sương. Tôi coi tờ Bách Khoa chỗ ông Phiến khác nào ông chồng già hiền
lành nghiêm túc lặng lẽ luôn chờ tui về. Viết cho Bách Khoa của ông Phiến, tui
có cảm giác ḿnh được làm văn chương," bà Thụy Vũ kể lại.
Hỏi, các nhà văn nữ thời đó có chơi với nhau
không? Nguyễn Thị Thụy Vũ: "Không, tụi tui mỗi người một thế giới; ít gặp
nhau đàm đạo văn chương như mấy ông. Tụi tui chỉ thăm nhau lúc đẻ.
"Ông Thanh Tâm Tuyền nói
rằng, phụ nữ không nên léo hánh chấn văn đàn, cần phải đuổi mấy bà vô bếp nấu
ăn. Tui không tán thành. Nhưng mà thiệt t́nh tui lúc nào cũng thấy thua kém đàn
ông về mặt sâu sắc. Lúc nào tui cũng nhượng bộ đàn ông chút xíu."
"Vậy bà có quan tâm đến nữ quyền không, ở thời
điểm đó?" một người trẻ hỏi. Đáp: "Tui ít biết về cái đó. Nhưng nếu có nữ quyền
trong truyện tui th́ đó là viết một cách tự nhiên."
'Giải phóng'
cuốn sách Nguyễn Thị Thùy Vũ
Bản quyền hình ảnh AN NAM
Cũng như nhiều người, bà quen dùng từ "giải
phóng" để nói đến mốc sự kiện chính trị 30/4/1975. "Tui có chừng chục truyện
viết xong xuôi rồi chưa kịp công bố th́ "giải phóng". Mỗi đêm, thằng Công an Khu
vực ở làng báo chí Thủ Đức đến gơ cửa nhà tui lục soát ba lần. Tui thấy phiền
phức quá nên đem mớ bản thảo đi đốt. Sau lại tiếc, ḿnh cũng ngu, phải chi ḿnh
gửi về quê cho bà già là xong."
Bà kể tiếp về giai đoạn bị tra xét lư lịch, quan
điểm: "Các ông Nguyễn Quang Sáng, Anh Đức thương t́nh, dặn tui ra trước cán
bộ phải nói vầy, nói vầy để được cảm thông, nhưng tui vẫn nói thẳng thắn mọi
chuyện theo cách của tui. Về sau ông già tui nói, 'tao đă mở đường cho nó nhưng
nó cứ chui vào chỗ khó' nhưng ổng tự hào về tui v́ tui có lư tưởng riêng.
"Cuộc sống sau 'giải phóng'
vô cùng khó khăn. Tui một ḿnh nuôi bầy con nheo nhóc, có đứa bị thiểu năng nằm
một chỗ. Tui phải để nó cho mấy đứa lớn cho ăn, chăm sóc c̣n ḿnh th́ đi làm
thuê bán vé xe bus cho một người bạn.
"Xe chạy tuyến Thủ Đức - Sài G̣n, từ sáng đến
tối mịch mới về nhà. Về đến nhà thấy con cái đứa th́ nằm ngủ trên vũng nước đái,
đứa lêu lổng đi chơi không cho em ăn… nh́n cái cảnh đó tui muốn chết đi cho rồi.
Khó khăn quá, năm 1980 tui bồng bế tụi nhỏ về B́nh Phước nương nhờ má cho đến
bây giờ," bà kể.
Xưa tui bỏ nó ở nhà đi làm
báo, nó bị té, ảnh hưởng năo nên nằm một chỗ đến giờ, vậy mà giờ nó nuôi tui
bằng tiền từ thiện bạn bè, các nhà hảo tâm thương t́nh giúp đỡ…
Làm nhiều nghề kiếm sống nuôi con, từ chăn dê,
buôn bán, trồng tiêu…, cây bút nữ dấn thân nhất của văn đàn miền Nam trước 1975
đă không c̣n viết ǵ nữa kể từ sau "giải phóng". Bà kể: "Ổng (tức, Tô Thùy Yên)
th́ theo gia đ́nh vợ con ổng đi sang Mỹ, có đời sống riêng. Tui làm đủ nghề lo
cho con.
"Ba đứa con tui cũng thành
nhân, yên bề gia thất. Có một thằng làm thơ, người ta nói nó có chịu ảnh hưởng
của cha nó. Nhưng mấy con tui, đứa nào cũng nghèo, chẳng giúp ǵ được ḿnh. Tui
sống nhờ đứa con bị tàn tật.
"Xưa tui bỏ nó ở nhà đi làm
báo, nó bị té, ảnh hưởng năo nên nằm một chỗ đến giờ, vậy mà giờ nó nuôi tui
bằng tiền từ thiện bạn bè, các nhà hảo tâm thương t́nh giúp đỡ…"
Người mô tả về xă hội bên lề Sài G̣n khốc liệt
một thuở lại cũng chính là người chịu đựng những hệ lụy mà chiến tranh để lại.
Trở lại văn đàn trong nước sau gần nửa thế kỷ, trong bối cảnh sách vở văn chương
đang ở vào một giai đoạn hỗn loạn và phân hóa mạnh mẽ, th́ tác phẩm của Nguyễn
Thị Thụy Vũ minh chứng rằng, những ǵ là chân giá trị sẽ không bị phủ lấp dưới
bụi thời gian và những định kiến.
Bài viết
thể hiện văn phong và quan điểm riêng của tác giả sống ở Sài G̣n.
