DÂN TỘC VIỆT NAM KHÔNG CẦN THẮP ĐUỐC ĐI T̀M TỰ DO, DÂN CHỦ, NHÂN
QUYỀN Ở WASHINGTON, MOSCOW, PARIS, LONDON, PÉKING, TOKYO. ĐÓ LÀ CON
ĐƯỜNG CỦA BỌN NÔ LỆ VỌNG NGOẠI LÀM NHỤC DÂN TỘC, PHẢN BỘI TỔ QUỐC, ĐĂ
ĐƯA ĐẾN KẾT THÚC ĐAU THƯƠNG VÀO NGÀY 30 - 4- 1975 ĐỂ LẠI MỘT XĂ HỘI
THẢM HẠI, ĐÓI NGHÈO, LẠC HẬU Ở VIỆT NAM GẦN NỬA THẾ KỶ NAY. ĐĂ ĐẾN LÚC QUỐC
DÂN VIỆT NAM PHẢI DŨNG CẢM, KIÊN QUYẾT ĐỨNG LÊN GIÀNH LẠI QUYỀN QUYẾT ĐỊNH
VẬN MẠNG CỦA ĐẤT NƯỚC.
Email:
kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu
Tác giả: Mary Jordan, Kevin Sullivan và Scott Clement. H́nh ảnh: Linda Davidson
(Washingtonpost ngày 18/3/2017)
Dịch: Trần Doăn Nho
(Lời người dịch: Trên các trang mạng cũng như qua các email, những người ủng hộ
Trump và chống Trump vẫn c̣n tiếp tục tranh căi nhau, có khi rất dữ dội, thậm
chí đi đến chỗ mắng mỏ nhau đủ điều. Bài báo này cũng là chuyện chống Trump và
ủng hộ Trump, xuất hiện trên một tờ báo được xem là có khuynh hướng chống-Trump,
Washingtonpost. Nhưng khác một điều, nó kể lại một câu chuyện với những chi tiết
rất đời thường, rất cụ thể, rất đơn giản. Nó cho thấy nước Mỹ vần tồn tại những
vấn nạn, mà dù Trump hay Hillary hay một ai khác – và dù tại vị một hay hai hay
ba… nhiệm kỳ tổng thống – cũng không thể giải quyết được ngay và giải quyết một
lần là xong xuôi. Phóng sự này nêu lên một trong những vấn nạn đó: chuyện di
dân. Xin mời.)
(Bà Estes đang xem h́nh ảnh cũ)
Vào lúc 4 giờ 30 sáng trong một ngày thứ hai lộng gió, Tamara Estes uống một
viên B12 để có thêm năng lực và uống thêm dầu cá để trị chứng viêm khớp ngón
tay. Dù uống thuốc ngủ hàng đêm, bà luôn luôn thức dậy sớm trước khi mặt trời
mọc, sẵn sàng đi làm, một việc làm nhắc nhở về những điều khiến cho bà tức giận
về nước Mỹ.
Bà là tài xế lái xe chở học sinh trên tuyến đường đi ngang qua khu Bắc Texas,
nơi gồm toàn là người Mễ Tây Cơ cư trú bất hợp pháp. Bà đón khoảng chừng 100
[học sinh là] con cái họ và chở chúng đến các trường công lập được tài trợ bởi
những người Mỹ đóng thuế. Trong đó có bà.
(Gia đ́nh Nevarez, từ trái: con gái, Nevarez (cha), Rainier (con trai), Reyes
(mẹ)
Sống cạnh nhà bà là một gia đ́nh di dân, và khoảng thời gian trước lúc rạng
đông, họ cũng thức dậy khua động ồn ào. Khi người cha rời nhà đi làm ở một công
tŕnh xây cất nào đó, th́ bà mẹ chiên trứng và đổ vào món bánh bắp nóng. Họ đă
làm việc ở Mỹ cả hai thập niên chẳng có giấy tờ hợp pháp, nhưng bốn đứa con của
họ được sinh ra ở đây và do đó, là những công dân Mỹ - hay, như Estes và tổng
thống Trump thường gọi, đó là những “đứa bé mỏ neo” (anchor babies). Đứa lớn
nhất, Rainier Corral, 15 tuổi, ra khỏi giường mang theo cặp sách và hộp kèn
trumpet. Cậu ta là một đứa bé rắn chắc nặng 188 pound, chơi cho đội bóng bầu dục
trường trung học, một học sinh xuất sắc muốn theo học ngành cơ khí tại trường
Texas A&M. Gia đ́nh của cậu luôn luôn tin ở vùng đất hứa Mỹ, nơi họ đă dành dụm
đủ tiền để mua một căn nhà riêng và là nơi con cái đi học những trường tốt.
Nhưng bây giờ khi [tổng thống] Trump dọa sẽ trục xuất hàng triệu người – và ngay
cả thay đổi luật vốn đă cho con cái họ quốc tịch Mỹ -, họ rất sợ hăi.
Trong lúc đó, bà Estes lại tràn đầy niềm hy vọng. Đă nhiều năm rồi, bà cảm thấy
bà đang sống trong một Giấc Mơ Mỹ nghịch đảo, cuộc sống bà cứ tụt hậu, mà bà tin
rằng một phần là do những di dân bất hợp pháp đă lấy đi những việc làm tốt và
khiến bà đóng thuế nhiều hơn. Giờ đây khi Trump hứa hẹn “lấy lại xứ sở của chúng
ta”,bà nghĩ là cuộc sống bà sẽ khá hơn.
Đó chính là lư do chia rẽ họ ngay lúc khởi đầu của kỷ nguyên Trump: để cho một
tổng thống giữ đúng lời hứa với hàng triệu cử tri da trắng thuộc giai cấp thợ
thuyền bầu cho ḿnh như Estes, Trump đe dọa trục xuất hàng triệu di dân thợ
thuyền giống như gia đ́nh ở nhà kế cận.
Những đứa bé mỏ neo
Trên quăng đường 20 dặm đến trạm xe nhà trường, khi lái xe, bà thường lắng nghe
chương tŕnh phát thanh có xu hướng bảo thủ, nơi bà thu lượm hầu hết tin tức
trong ngày. Bà vặn làn sóng 660 AM để lắng nghe Mark Davis, một xuớng ngôn viên
nổi danh ở Texas, ca ngợi Trump, bài bác những kẻ có xu hướng tự do và khiến cho
bà hoài nhớ lại những tháng ngày đẹp đẽ hơn trước đó. Bà nói: “Tôi mong chúng
tôi có thể trở lại thời kỳ khi chúng tôi có thể sống mà không phải bon chen lo
lắng ǵ.” Bà Estes bây giờ 59 tuổi, ly dị, và kiếm được 24 ngàn mỗi năm. Với bốn
ngày nữa mới có lương mới, bà chỉ c̣n đúng 118,72 đô la trong trương mục ngân
hàng. Số lương mà bà kiếm được hơi quá nhiều để đủ điều kiện hưởng hầu hết trợ
cấp chính phủ, nhưng lại quá ít để mua bảo hiểm sức khỏe với giá quá cao hàng
tháng và những khoản khấu trừ ngoài khả năng. Khi bà bị găy cánh tay năm rồi, bà
bó lại bằng một thanh nẹp 15 đồng mua ở tiệm thuốc tây và uống thuốc giảm đau
cả tháng.
Theo cách nh́n của bà, đời sống có vẻ dễ dàng đối với những di dân Mễ bất hợp
pháp hơn những người Mỹ da trắng giai cấp công nhân phải đóng thuế. Khi đời sống
của bà trở nên khó khăn hơn, bà tin rằng của cải của những “kẻ bất hợp pháp” lại
tăng lên và bà phải trả giá cho điều đó. [Điều đó] ít làm bà cay đắng hơn là
“những dứa bé mỏ neo”, chúng đuợc hưởng những phúc lợi của chính phủ, kể cả
Medicaid, được đi học trường công và được trợ giúp thực phẩm. Bà Estes phẫn nộ
v́ phải trả giá cho tấm lưới an toàn của họ trong khi bà cảm thấy bà chẳng có
ǵ. Bà nói, “Tôi không thể kéo hoàn cảnh tôi lùi lại thời gian 20 năm trước. Một
phần là do lỗi của tôi. Một phần [khác] th́ không do tôi.”
Chính phủ Hoa Kỳ đă cấp “quốc tịch do sinh đẻ” (birthright citizenship) cho
những đứa bé sinh ra trên đất Mỹ, bất chấp t́nh trạng pháp lư của cha mẹ chúng,
ngay từ sau cuộc Nội Chiến [1861-1865]. Quốc hội và các tiểu bang đă thừa nhận
Tu Chính Án thứ 14 ghi vào Hiến Pháp vào năm 1868, chủ yếu là bảo đảm quyền công
dân cho những người nô lệ vừa được giải phóng.
Trên ba thập niên vừa qua, ngoại trừ Canada, các nước có nền kinh tế phát triển
trên thế giới đă băi bỏ hay hạn chế cấp quyền công dân do sinh đẻ giữa lúc làn
sóng di dân và tỵ nạn tăng cao. Nhưng ở Hoa Kỳ, mọi thứ vẫn duy tŕ như cũ. Năm
2014, 7% những trẻ con ra đời ở Mỹ - khoảng 275 ngàn – là con cái của những
người cư trú bất hợp pháp, theo Pew Research Center, một cơ quan thăm ḍ dư luận
phi đảng phái. Ở Texas, những di dân không giấy tờ chiếm đến 1/4 tất cả các ca
sinh nở được Medicaid tài trợ vào năm 2015 - hơn 54 ngàn trẻ sơ sinh – theo số
liệu từ Sở Dịch Vụ Y Tế Texas (Texas Health and Human Services Commission). Cái
giá phải trả của những người thọ thuế là 116 triệu đô la. Những người bảo vệ
quyền công dân do sinh đẻ cho rằng hội nhập những di dân dự phần vào cái đă
khiến cho Hoa Kỳ trở thành một quốc gia ngoại hạng, và do đó, phủ nhận quyền
công dân của những trẻ con này sẽ tạo ra một số lượng lớn trẻ sơ sinh sống ngoài
ṿng pháp luật. [Trong lúc đó], những người chỉ trích th́ cho rằng điều đó sẽ
khuyến khích thêm số di dân bất hợp pháp và làm tiêu hao tài nguyên quốc gia.
(Bà Tamara Estes đang cho gà ăn)
Bà Estes thích thú nghe Trump tấn công t́nh trạng quốc tịch do sinh đẻ trong
cuộc vận động tranh cử khi ông phát biểu, “Một phụ nữ có thai. Đợi được chín
tháng, bà ta bước qua biên giới, bà ta sinh con ở Mỹ, và chúng ta phải chăm sóc
đứa bé này trong ṿng 85 năm. Tôi không chấp nhận điều đó.” Các thăm ḍ dư luận
cho thấy đại đa số người Mỹ chống đối việc trục xuất hàng loạt, nhưng những
người ủng hộ ṇng cốt của Trump tỏ ra rất kiên định về điều đó: theo thăm ḍ gần
đây của CNN/Kaiser, 55 phần trăm những người da trắng không có bằng đại học muốn
tất cả mọi người sống trong xứ sở này một cách bất hợp pháp phải bị trục xuất.
Nh́n vào đâu, bà Estes cũng đều được nhắc nhở rằng xứ sở của bà đang thay đổi.
Số ghi danh học ở Texas của những người da trắng giảm xuống dưới 30%. Học sinh
Tây Ban Nha chiếm đa số. [Cơ quan thăm ḍ] Pew [Research Center] ước tính hơn
13% các học sinh Texas là con cái của những di dân bất hợp pháp. Bà Estes muốn
có một công việc có lương cao hơn nhưng rất khó kiếm lúc này đối với những ai
chỉ biết nói tiếng Anh. Câu hỏi đầu tiên cho bất cứ cuộc phỏng vấn t́m việc nào
là “anh/chị có biết nói tiếng Tây Ban Nha không?”(Habla español?). Bởi thế khi
Trump bắt đầu nói chuyện về việc trục xuất những di dân bất hợp pháp, những
người vốn “trực tiếp ganh đua với những công nhân Mỹ ở thế yếu” [theo cách nói
của Trump], bà Estes đi tham dự những cuộc vận động của ông và mang về tấm bảng
hiệu quảng cáo cho Trump cắm ngày trước bồn cỏ nhà bà. Bà bắt đầu được biết với
tên “Trump Lady” (Bà Ủng Hộ Trump) trên xe buưt trường do bà lái, chiếc xe, vào
buổi sáng thứ hai này, khi đến gần nơi trạm dừng đầu tiên, [bà nh́n thấy] một bé
gái nhỏ nhắn thu ḿnh trong chiếc áo choàng xám với chiếc cặp sách sau lưng, nói
bằng tiếng Anh với bà mẹ chỉ biết nói tiếng Tây Ban Nha: “Con yêu mẹ!”
Trong ṿng hai tiếng đồng hồ, bà Estes đón khoảng vài chục học sinh. Trên những
ghế ngồi ngay sau lưng bà, bọn chúng tṛ chuyện với nhau bằng tiếng Tây Ban Nha,
thứ ngôn ngữ mà bà không hiểu. Bà cảm thấy ḷng sôi sục giận về những đồng tiến
thuế mà bà phải đóng để trả cho việc học hành của chúng. Nhưng tính bà vốn yêu
thích trẻ con, vả bà không muốn bị mất việc làm. Cho nên, [dằn ḷng ] bà mỉm
cười và nói một câu vốn được lập đi lập lại nhiều lần:
“Nhớ cẩn thận khi bước xuống xe. Chúc tất cả các em một ngày tốt đẹp.”
Giá cả và đóng góp
Khi bà Estes bắt dầu đi làm, Rainier đang ở trong bếp nhà bên cạnh, kiểm tra
điện thoại xem có tin tức ǵ mới không. Mẹ cậu, chị Azucena Reyes, 34 tuổi, hỏi
cậu bằng tiếng Tây Ban Nha trong khi đang làm món trứng trên bếp: “Có uống cà
phê không con?” “Không, mẹ,” cậu trả lời bằng tiếng Anh, trong lúc đẩy cốc cà
phê đi để xem tin tức của trang mạng “Young Turks” trên YouTube, nh́n thấy tựa
đề nổi bật: “Đội Trục Xuất của Trump đă ra quân.” Rainier ra đời 4 tháng sau khi
chị Reyes, lúc đó [là một cô gái] 18 tuổi, nhập cảnh Hoa Kỳ bằng một hộ chiếu du
lịch, hy vọng mang lại cho đứa con chị một đời sống tốt đẹp hơn đời sống mà cậu
sẽ phải có trong một thành phố nhỏ nghèo nàn ở Durango, Mexico. Cậu luôn luôn
cảm thấy ḿnh là một người Mỹ hoàn toàn, chẳng khác ǵ với những bạn da trắng
cùng lớp. Nhưng bây giờ, trong cái quận hạt đă bầu cho Trump đến 83%, bỗng
nhiên, cậu nghe người ta nói như tát vào mặt: “Cút về xứ mày đi” hay “Đi cắt cỏ
đi.”
Tiếng đồn trục xuất lan khắp. Một người bạn nói với Reyes rằng những viên chức
trục xuất đă bắt người tại chợ Walmart. Những người khác th́ nói việc đó xảy ra
ở một tiệm khác. Hay tại các rào chắn ngoài đường. Toàn gia đ́nh bây giờ ở nhà
thường xuyên hơn nhưng hôm qua vẫn đi nhà thờ, nhập cùng với cả 1400 người khác
tại một thánh lễ công giáo sử dụng tiếng Tây Ban Nha. Vị linh mục của họ nói có
nhiều người hơn đă bỏ đi lễ, sợ rằng các viên chức đặc vụ liên bang có thể đang
giám sát nhà thờ. Chị Reyes cũng lo lắng nhưng chị nói chị và gia đ́nh chị đồng
ư cho phỏng vấn về câu chuyện v́ họ muốn người ta hiểu rơ hơn những người di dân
vốn đang bị đe dọa trục xuất. Chị nói, giữa quá nhiều “sự bất trắc và sợ hăi,
tôi hy vọng chúng tôi có thể làm một số điều tốt.”
Đối với Rainier, những ǵ đang xảy ra thật không công bằng. Người Mỹ thuê những
người bất hợp pháp xây nhà cho họ, gặt hái mùa màng cho họ, cắt cỏ vườn tược cho
họ, rửa chén đĩa cho họ. Họ cảm thấy hạnh phúc khi làm những việc nhọc nhằn,
lương thấp chẳng ai muốn. Bù lại, họ thích được sống không sợ hăi v́ phải bị
trục xuất. Rainier tin rằng những gia đ́nh giống như gia đ́nh cậu đang là nguyên
nhân cho những vấn đề mà họ không tạo ra. Cậu nói, “Hầu hết trong số họ là những
người b́nh thường đang cố t́m cách có một đời sống tốt đẹp hơn. Trục xuất những
người có hồ sơ tội phạm th́ không sao. C̣n trục xuất những gia đ́nh không làm
điều ǵ sai trái th́ là chuyện khác.”
(Rainier đang chơi đàn)
Tổng thống Trump lư luận rằng những di dân bất hợp pháp cướp công ăn việc làm
của những người công nhân Mỹ, hạ thấp tiền lương của họ và là gánh nặng cho
chính phủ. Các nghiên cứu xác nhận điều này có phần đúng, ít nhất là trong ngắn
hạn. Năm rồi, một cuộc nghiên cứu kỹ lưỡng do “National Acadeḿes of Sciences”
thực hiện t́m thấy rằng những công nhân không giấy tờ có thể hạ thấp luơng bổng
chút ít đối với loại công việc ít đ̣i hỏi kỹ năng. Nhưng cuộc nghiên cứu đó cũng
cho thấy “từ ít đến chẳng có hiệu quả tiêu cực nào trên lương bổng nói chung và
trên công việc của những người công nhân Mỹ trong dài hạn.” Cùng một nghiên cứu
cho thấy rằng những di dân mới đến là gánh nặng cho những người trả thuế, nhất
là chi phí giáo dục con cái họ. Nhưng những đứa trẻ này, và con cái của họ về
sau, không những đă bù vào khoảng chi phí đó, mà c̣n đóng thuế cho tiểu bang và
cho các chính quyền địa phương nhiều hơn là các dịch vụ mà họ thụ hưởng. Hầu hết
những nhà kinh tế không quy cho những di dân bất hợp pháp về sự suy đồi của giai
cấp công nhân Mỹ. Họ lư luận rằng những di dân đó làm gia tăng tài sản quốc gia
bằng cách trám vào những việc làm lương thấp không ai muốn, góp phần hạ thấp giá
cả của nhiều hàng hóa và dịch vụ.
Cha mẹ của Rainier đă nhiều năm làm công việc lau chùi nhà cửa, làm công nhân
trong một nhà máy keo dán, lắp đặt pḥng tắm, lót gỗ chân tường. Bốn năm trước,
họ thu góp tiền tiết kiệm mua một căn nhà nhỏ bị nhà băng kéo, trả 40 ngàn đô la
tiền mặt. Bây giờ họ trả thuế tài sản 1,400 đô la hàng năm. Họ khai thuế lợi tức
liên bang khoảng chừng 30 ngàn nguyên năm, bao gồm cả phần tiền giữ lại cho An
Sinh Xă Hội và Medicare - những phúc lợi mà có lẽ họ không bao giờ nhận được.
Tính trên toàn quốc, những di dân bất hợp pháp trả khoảng chừng 11,7 tỷđô la
hàng năm thuế lợi tức tiểu bang và địa phương, thuế mua bán và thuế tài sản, kể
cả 1,5 tỷ ở Texas, theo số liệu của cơ quan “Institute on Taxation and Economic
Policy.” Và hơn 4 triệu người không có số An Sinh Xă Hội - hầu hết đều là di dân
bất hợp pháp - nạp thuế lợi tức liên bang sử dụng số “Individual Taxpayer
Identification” (Căn Cước Thuế Cá Nhân) do “Sở Thuế Liên Bang” (IRS) cấp phát.
Gia đ́nh Rainier đă cố gắng hợp pháp hóa t́nh trạng di dân của họ trong ṿng hai
thập niên qua. Từ năm 1997, cha cậu, Nicolas Nevarez, 38 tuổi, đă nạp đơn xin
cấp một thẻ thường trú nhân xuyên qua thân phụ ḿnh, một công nhân bất hợp pháp
được cấp quốc tịch theo chương tŕnh ân xá 1986 của tổng thống Reagan. Năm
ngoái, chính phủ Hoa Kỳ phát hành chỉ 801 giấy thị thực nhập cảnh thuộc diện của
anh - một người lớn Mễ có gia đ́nh, con của một công dân Mỹ - trong một danh
sách chờ hơn 240 ngàn người. Luật sư của Nevarez bảo anh phải kiên nhẫn. Nevarez
nói, “Tôi cố gắng làm đúng thủ tục mọi việc. Nhưng đă 20 năm nay rồi mà?” [không
thấy kết quả]
Nevarez và Reyes không có bảo hiểm sức khỏe và thường lo sẽ bị bệnh, mặc dầu con
cái họ lại được hưởng Medicaid. Khi Rainier cần mổ đầu gối năm rồi, cậu được bao
trả toàn bộ chi phí. Cha mẹ cậu nói cậu nên xem trọng cơ hội mà cậu có khi sống
ở Hoa Kỳ - và cậu đă nghe lời. Nhưng cậu không biết làm sao để trả tiền học đại
học, cho nên, cậu nghĩ đến chuyện đăng kư vào quân đội Mỹ ngay sau khi hoàn tất
trung học. “Đó là xứ sở tôi và tôi muốn phục vụ,” cậu vừa nói vừa xách hộp đựng
kèn và cặp sách rồi đi học.
Tụt xuống từ giai cấp trung lưu
Sau khi chấm dứt chuyến đưa đón sáng, bà Estes đậu chiếc xe buưt vàng và bấm giờ
nghỉ. Lúc đó là 9 giờ sáng. Chuyến chiều bắt đầu vào lúc 2 giờ 30. Quá tốn xăng
lái đi lái về, bà phải ngồi đợi [hơn 5 tiếng đồng hồ] trong chiếc xe Honda của
bà đậu trong băi đậu xe, không được trả đồng lương nào.
Bà ăn một cái bánh nướng xốp lấy ra từ cái túi nhựa và lắng nghe đài phát thanh,
nơi Mark Davis ca ngợi tuần lễ đầu tiên của tổng thống Trump sau khi nhậm chức.
Estes nghĩ rằng Trump đă có một khởi đầu tuyệt đẹp. Bà muốn chào mừng vị tân
tổng thống khi ông phát biểu trong bài diễn văn nhậm chức rằng “Những người đàn
ông và đàn bà bị lăng quên của xứ sở chúng ta sẽ không c̣n bị quên lăng nữa.” Bà
có cảm tưởng như thể Trump đang nói trực tiếp với chính bà.
Estes sinh trưởng ở Dallas, trong một ngôi nhà lớn có hồ bơi. Bà có cả con ngựa
riêng của ḿnh. Mẹ bà chết khi bà mới lên 4, nên bà sống với cha, chủ một tiệm
kinh doanh nhỏ thường lái chiếc xe Thunderbird màu đỏ có thể mở mui
(convertible). Nhưng rồi ông mất khi bà lên 19. Bà vội vàng lập gia đ́nh, có hai
con và ly dị lúc 26 tuổi. Bà đă làm nhiều việc trong cuộc đời mà được trả lương
càng ngày càng ít. Bà đă từng là kỹ thuật viên mổ (scrub tech) ở một bệnh viện,
một giao dịch viên chuyên giao các bản thiết kế nhà cửa cho thiết kế viên, một
tài xế đưa đón khách đi ṣng bạc. Mấy năm trước đây, bà chuyển về ở vùng bắc
Dallas, nơi bà có thể mua một căn nhà nhỏ trên một mảnh đất rộng 2 acre tách ra
từ một dải đất rộng của những cánh đồng lúa ḿ.
Bây giờ, ở tuổi [gần] 60, là người đă từng được nuôi nấng trong tiện nghi của
một gia đ́nh thượng lưu, bà hiện sống trong nỗi căng thẳng của một công nhân. Bà
tiếc là đă không đi học đại học và trở thành một bác sĩ thú y. Qua đài phát
thanh, bà nghe rằng những việc làm tốt dành cho những người chỉ có bằng trung
học đă v́ toàn cầu hóa và tự động hóa đánh cắp: đó là Trung Quốc và người máy.
Bà biết rằng phải cần nhiều thời gian để Trump mới có thể mang công ăn việc làm
trở lại. Nhưng bà rùng ḿnh khi thấy ông tiếp thục thực hiện lời hứa là đuổi cổ
những “người bất hợp pháp”. “Họ sẽ ra khỏi chốn này hết sức nhanh,” Trump nói
tại một cuộc vận động tranh cử vào tháng 9 năm 2015, trong khi Estes và 20 ngàn
người khác reo ḥ cổ vũ. Bà cũng cảm thấy khoan khoái khi có một tổng thống rốt
cuộc đang nói về “những đứa bé mỏ neo.”
Hầu hết những học giả luật đều nói rằng thu hồi quyền công dân do sinh đẻ
(birthright citizenship) sẽ cần một tu chính án khác, một tiến tŕnh phức tạp
đ̣i hỏi sự chuẩn thuận của 2/3 thành viên hai viện quốc hội và sự phê chuẩn của
¾ tổng số các tiểu bang. Tuy nhiên, Trump, đă đề xuất một cách đơn giản là thách
đố sự biện giải hiện hành [luật quốc tịch] tại ṭa án. Theo ông, qua lời phát
biển trong một lần đi vận động, “Một số luật sư rất, rất giỏi” tin chắc rằng con
cái của những di dân không giấy tờ là “không có quốc tịch Hoa Kỳ.”
Vào tháng 1, dân biểu cộng ḥa (bang Iowa) Steve King tái giới thiệu Đạo Luật
Quyền Công Dân Do Sinh Đẻ (Birthright Citizenship Act), theo đó quốc tịch chỉ
được cấp cho một đứa bé nếu ít nhất một trong hai cha mẹ đă là công dân Mỹ, hoặc
là một thường trú nhân hợp pháp hay một người không phải công dân nhưng phục vụ
trong quân đội Mỹ. Một số viên chức Texas đă theo đuổi một phương pháp kín đáo
(backdoor approach) nhằm cắt phúc lợi cho những đứa trẻ có cha mẹ bất hợp pháp
bằng cách giới hạn những h́nh thức nhận dạng phụ huynh các em sẽ chấp nhận khi
phát hành giấy khai sinh. Một khi không có giấy khai sinh, một đứa trẻ không thể
chứng minh quyền công dân và do đó không tiếp cận được với các phúc lợi của
chính phủ.
Sau khi những phụ huynh Mễ và Trung Mỹ kiện ở ṭa án liên bang, những viên chức
Texas năm ngoái đồng ư thừa nhận thêm nhiều h́nh thức nhận dạng, bao gồm những
thẻ căn cước bầu cử ở Mễ Tây Cơ – nhưng chỉ sau khi hơn một ngàn trẻ sơ sinh đă
bị từ chối giấy khai sinh, theo lời Jennifer Harbury, một luật sư làm việc với
Texas Rio Grande Legal Aid. “Phe chống di dân rơ ràng là rất được khích lệ,”
Harbury nói.
Ngồi trong xe, Estes đổi sóng qua đài 820 AM, nơi Rush Limbaugh đang lên giọng:
“Di dân là lư do chính khiến cho Donald Trump đắc cử. Người ta đang ca ngợi
những cuộc bố ráp [di dân] do ICE thực hiện.” (Ghi chú của ngựi dịch:
ICE=Immigration and Customs Enforcement/Cơ quan Cưỡng Chế Hải Quan và Di Dân).
Giống nhau nhưng quá xa nhau
Vào lúc bà Estes chấm dứt tuyến đường lái xe và trở về nhà, mặt trời đă lặn hẳn.
Đèn xe chiếu sáng cả căn nhà nhỏ của bà, và những con chó bắt đầu sủa vang. Bà
có nuôi thêm chó Doberman (một loại chó Đức) để kiếm thêm tiền.
Ít phút sau, anh Nevarez cũng lái xe vào nhà.
Công vệc hàng ngày đều đặn tương tự nhau ở cả hai ngôi nhà tiền chế nhỏ này, nằm
trên một con đường phẳng lót nhựa đi vào vùng đồng cỏ Bắc Texas. Cả hai gia đ́nh
đều nuôi gà và chó, làm việc suốt ngày với số lương ít ỏi và đi nhà thờ cầu
nguyện vào mỗi Chúa Nhật. Cả bốn năm nay, những người láng giềng đó hiếm khi tṛ
chuyện với nhau. Có lần, Nevarez và một số di dân Mễ giúp Estes đào một huyệt mộ
cho một trong những con chó của bà. Bà tỏ ra có chút thân thiện. Nhưng rồi tấm
bảng hiệu quảng cáo cho Trump xuất hiện trên băi cỏ trước nhà bà khiến họ mỗi
ngày mỗi cách xa nhau thêm.
Tại bàn ăn trong bếp, Rainier, mới tập điền kinh xong, nhai ngấu nghiến bốn cái
“enchiladas” (bánh bắp nhân thịt). Cha cậu ăn ít miếng. Anh ta mệt và chẳng muốn
nói nhiều. Anh ta suốt ngày đứng trên cái thang cao 30 bộ, lắp cửa cho những
ngôi nhà. Tóc anh lấm tấm bột mạt cưa. Ở nhà kế bên, Estes đang ở trong bếp, quá
mệt không nấu ăn nổi. Thỉnh thoảng, bà ăn một ít miếng phô-ma sau khi làm một số
việc lặt vặt buổi chiều. Nhưng khi bà kiểm tra tủ lạnh, chẳng c̣n ǵ trong đó.
Bà chán nản buông ḿnh xuống ghế. Bà nói rằng sự chống đối của bà đối với những
“kẻ bất hợp pháp” không phải là chuyện cá nhân. Bà nói khi bà cần giúp một việc
ǵ quanh nhà, những người láng giềng Tây Ban Nha sẵn sàng giúp trước khi “những
người láng giềng da trắng của tôi giúp.” Bà nói bà không muốn những đứa trẻ trên
xe buưt của bà nghĩ rằng bà là kẻ vô lương tâm khi bà ủng hộ những cuộc bố ráp
bắt người để trục xuất. Nhưng bà nói một cái ǵ đó cần phải thay đổi.
Bà bật truyền h́nh. Bà đă thu lại 8 giờ trực tiếp truyền h́nh buổi lễ nhậm chức
từ kênh C-SPAN [của tổng thống Trump] và một phim tài liệu dài hai giờ về Trump
từ kênh “Lịch Sử”, bây giờ mới bắt đầu xem.
(Trong buổi lễ,] Trump lớn tiếng: “Họ là những kẻ thất bại. Họ là những đứa trẻ
con!”
Bà cười. Chắc chắn là ông ta đang pha tṛ.
Giọng oang oang của Trump vang lên trong căn nhà nhỏ của bà: “Giai cấp công nhân
sẽ đánh trả lại!”
