Giải
mă Hà Đồ- Tiên Thiên Bát Quái trên mặt trống đồng Ngọc Lũ
Viên Như
Thành kính đảnh lễ và tri ân tổ tiên nước Việt
– Xuân Mậu Tuất
Dẫn nhập.
Hà đồ – Tiên thiên Bát quái được xem như là nguồn gốc của
dịch học, v́ vậy dân tộc nào đúc kết làm nên Hà đồ – Tiên thiên Bát quái
xem như là chủ nhân của dịch học. Tuy nhiên, từ trước tới nay, mặc dù
Trung Hoa cho rằng chính dân tộc họ đă làm nên Hà đồ, từ đó phát triển
thành dịch học, được ứng dụng trên mọi mặt của đời sống, trải dài trên
5000 ngàn năm qua, nhưng ngoài sách vở ra, cho đến nay họ chưa t́m thấy
bất cứ một bằng chứng nào bằng vật thể khả dĩ chứng minh rằng điều đó là
sự thật, mặc dù ngành khảo cổ đă không ngừng nghiên cứu, một dân tộc với
một bề dày lịch sử và văn hóa như vậy không lẽ suốt cả thời gian dài lại
không có một ai ghi lại hệ thống Hà đồ lên vật thể là một điều đáng nghi
ngờ, bởi v́ ai cũng biết, dịch học có trước cả chữ viết, hay đồng hành
với chữ viết tượng h́nh tại Trung Hoa ngay từ ban đầu, vậy mà ngày nay,
với bao nổ lực, chưa có một xuất thổ văn hóa nào của Trung Hoa chỉ dấu
cho thấy người Trung Hoa cổ đại làm ra Hà đồ.
V́ sao xuất thổ văn hóa lại đáng tin cậy hơn, xin thưa v́
nó trung thực, không thể thêm bớt, c̣n sách vở th́ không có ǵ bảo đảm
rằng nó không bị con người thay đổi với mục đích mà họ mong muốn. Do đó
việc chứng minh rằng Hà đồ được viết trên cổ vật và t́m ra cổ vật ấy là
một điều vô cùng quan trọng. Trống đồng Ngọc Lũ của người Việt là một
xuất thổ văn hóa đáp ứng các tiêu chí đó. Có nghĩa là trên mặt trống
đồng Ngọc Lũ người Việt đă ghi chép lại Hà đồ bằng h́nh ảnh hóa các lư
số của Hà đồ một cách cụ thể. Xin giải mă như sau.
I . Sơ đồ Hà đồ – Tiên thiên Bát quái.
Đây là sơ đồ Hà đồ – Tiên thiên Bát quái đă có mặt từ
ngàn xưa; đồng thời được chấp nhận và không có dị bản nào. Căn cứ vào sơ
đồ Hà đồ này, ta sẽ so sánh các tiêu chí dịch lư với các ngôn ngữ h́nh
ảnh trên mặt trống đồng Ngọc Lũ.
II . Giới thiệu khái quát trống đồng Ngọc Lũ.
Trống đồng Ngọc Lũ.
Trống đồng Ngọc Lũ thuộc loại trống đồng Đông Sơn loại 1,
theo đề nghị của Franz Heger, một nhà Khảo cổ học người Austria (Áo).
Niên đại của trống Ngọc Lũ vào khoảng 100 – 200 năm Ttl, hiện nay đang
được bảo tồn tại Bảo tàng Lịch sử Việt nam tại Hà Nội. Với niên đại như
vậy cho nên các thông tin trên mặt trống có giá trị tuyệt đối, có nghĩa
là thông tin ấy là nguyên bản, do chính người làm ra nó khắc lên đó mà
chưa từng bị thay đổi.
H́nh ảnh trên mặt
trống đồng Ngọc Lũ.
Số ṿng có hoa văn
trên mặt trống đồng Ngọc Lũ.
Từ trong ra ngoài mặt trống có 16 ṿng có hoa văn, trong
16 ṿng, có 4 ṿng có h́nh ảnh, đó là ṿng 1, 6, 8, 10. 16. 4 = 64, tức
64 quẻ
Lư tính của mặt trống
đồng Ngọc Lũ.
Mặt trống tṛn, tượng trưng cho bản thể, các h́nh ảnh
trên mặt trống xoay theo chiều trái và con số 16 nói lên điều đó. Các
ṿng 10, 8, 6 tượng trưng cho Tam tài – Thiên – Địa – Nhân.
Phương hướng của các
h́nh ảnh trên mặt trống đồng Ngọc Lũ.
Mặt trống đồng Ngọc Lũ là một tác phẩm vô cùng tinh tế,
nhất định đây không thể là công tŕnh của một cá nhân, mà nó là một công
tŕnh của một tập thể người Việt ưu tú. Với một công tŕnh như vậy không
thể ngày một ngày hai mà có thể đi đến thống nhất nội dung được, nó phải
được thảo luận từng chi tiết cho mỗi h́nh ảnh, phương hướng, muốn làm
được điều ấy nhất định người ta phải có một sa bàn với bốn hướng Nam,
Bắc, Đông, Tây cụ thể, nếu không như vậy lấy cơ sở nào để thảo luận. Tuy
nhiên ngày nay hầu như ta không biết đâu là hướng Bắc Nam, tức trục tung
của ṿng tṛn.
Ở đây tôi đề nghị một mặt trống Ngọc Lũ với các hướng như
h́nh minh họa. Từ các hướng đó ta đọc các lư số thông qua các h́nh ảnh
tương ứng với lư số các hướng trong Hà đồ đă lưu hành từ hàng ngàn năm
qua. Tất nhiên cách chia mặt trống đồng Ngọc Lũ với các lư số mỗi hướng
trong Hà đồ là từ sự chủ quan của tôi, nhưng những ǵ tôi tŕnh bày tiếp
theo sẽ chứng minh cho thấy đó là các hướng mà người xưa đă xác định.
Lư số Hà đồ trên mặt
trống đồng Ngọc lũ, cụ thể tại ṿng 6 – Nhân.
Dịch lư là quy luật của tự nhiên nhưng dịch học nói chung
và Hà đồ nói riêng, là thành quả của trí tuệ con người, sau nhiều ngàn
năm suy nghiệm tự thân và nhiên giới đúc kết nên, chính v́ vậy tôi cho
rằng Hà đồ được người xưa ghi lại tại ṿng 6 – Nhân. Từ nhận định như
vậy ta hăy t́m hiểu xem người Việt cổ đă ghi lại lư số các hướng của Hà
đồ qua h́nh ảnh của ṿng 6 – Nhân như thế nào. Nói như thế có nghĩa là
các h́nh ảnh được người xưa sử dụng như một ngôn ngữ để truyền đạt cái
thông điệp mà họ mong muốn, ở đây là Hà đồ. Theo sách vở, lư số các
hướng của Hà đồ như sau:
Bắc 1- 6. Nam 2-7.
Đông 3- 8. Tây 4-9.
Trung ương 5 – 10.
III . GIẢI MĂ HÀ ĐỒ – TIÊN THIÊN BÁT QUÁI TRÊN MẶT TRỐNG
ĐỒNG NGỌC LŨ
1. H́nh ảnh của ṿng 6 – Nhân
Cách đọc lư số của Hà
đồ tại ṿng 6 – Nhân.
Số nhỏ 1,2,3,4 – Dương, tính bằng ngón tay,
chân đưa lên của người tham dự.
Số lớn 6,7.8.9 – Âm, tính bằng số lượng người
tham dự.
Lư số và quái của Hà đồ –
Tiên thiên Bát quái tại ṿng 6 – Nhân.
HƯỚNG BẮC – ÂM. 1-6.
1. H́nh ảnh hướng bắc
2. H́nh ảnh lư số 1.
Ta thấy người đi đầu giơ tay lên biểu thị khái niệm 1,
tương ứng với lư số 1 của hướng bắc trong Hà đồ
3. H́nh ảnh lư số 6.
Ta thấy hướng bắc có 6 người tham gia lễ hội, tương ứng
với lư số 6 của hướng bắc trong Hà đồ.
4. 5 hành và 10 thiên can
Ta thấy đoàn gồm có 6 người, nhưng chỉ có 3 người cầm
thanh khiên, tương ứng với khái niệm tam tài trong Hà đồ. Đồng thời ta
thấy đoàn gồm có 6 người với 2 ngón chỉ xuống, 6.2=12, tương ứng với
khái niệm 12 địa chi trong dịch học.
HƯỚNG NAM – DƯƠNG. 2-7.
H́nh ảnh hướng nam.
2. H́nh ảnh lư số 2
Ta thấy người đầu hướng nam đưa tay lên biểu thị khái
niệm 2, tương ứng với lư số 2 của hướng nam trong Hà đồ.
3. H́nh ảnh lư số 7.
Ta thấy hướng nam có 7 người tham gia lễ hội, tương ứng
với lư số 7 của hướng nam trong Hà đồ.
5 hành và 10 thiên can.
Ta thấy đoàn gồm có 7 người, nhưng chỉ có 5 người cầm
thanh khiên, tương ứng với khái niệm ngũ hành trong Hà đồ. Đồng thời ta
thấy đoàn gồm có 7 người, nhưng chỉ có 5 người có tay với 2 ngón chỉ
xuống, 5.2=10, tương ứng với khái niệm 10 thiên can trong dịch học.
4.6. Âu cầu mùa.
Trong hướng này có Âu cầu mùa. H́nh này không được tính
vào người tham dự, v́ nó vô h́nh. Âu cầu mùa có h́nh người màu trắng, có
nghĩa là âm nên không thấy, nó tượng trưng cho Vô cực.
H́nh ảnh này có lư tính và ư nghĩa như hướng tây bắc
HƯỚNG ĐÔNG – DƯƠNG. 3-8. QUÁI LY.
1. H́nh ảnh hướng đông
H́nh ảnh lư số 3.
Ta thấy trong nhà có hai người đưa lên 2 ngón tay và một
cánh tay biểu thị khái niệm 3, tương ứng với lư số 3 của hướng đông
trong Hà đồ.
3. H́nh ảnh lư số 8.
Ta thấy hướng đông có 8 người tham gia lễ hội, tương ứng
với lư số 8 của hướng nam trong Hà đồ.
4. Quái Ly – Hướng đông
Trong nhà có hai người – âm, ngoài nhà có một con chim –
dương. Ngoài dương trong âm là quái Ly. Ly trung hư, tương ứng với quái
Ly ở hướng đông trong Hà đồ.
Trong hướng này có h́nh người đứng dưới con gà, h́nh này
không được tính vào người tham dự, h́nh người và con gà tượng trưng cho
Thái cực, thực tế h́nh người này tượng trưng cho ông cóc – dương. Người
xưa đă thể hiện bằng cách cho đứng ngược lại với đoàn người tham gia lễ
hội mà không có liên kết nào cả.
H́nh ảnh này có lư tính và ư nghĩa như hướng tây bắc.
HƯỚNG TÂY – ÂM. 4-9. QUÁI KHẢM.
1. H́nh ảnh hướng tây
2. H́nh ảnh lư số 4.
Ta thấy trong nhà có ba người đưa lên 1 chân và 3 cánh
tay biểu thị khái niệm 4, tương ứng với lư số 4 của hướng tây trong Hà
đồ.
3.H́nh ảnh lư số 9.
Ta thấy hướng tây có 9 người tham gia lễ hội, tương ứng
với lư số 9 của hướng nam trong Hà đồ.
Quái Khảm – Hướng Tây
Trong nhà có ba người – dương, ngoài nhà có hai con chim
– âm. Ngoài âm trong dương là quái Khảm. Khảm trung măn, tương ứng với
quái Khảm ở hướng tây trong Hà đồ.
TRUNG ƯƠNG 5 – 10
Phương bắc có 5 người lính vác trên vai 5 chữ Sơn.
Phương nam có 5 người lính vác trên vai 5 chữ Sơn.
Cả hai có 10 người lính vác 10 chữ Sơn 山 trên
vai.
Đây là lư số 5 – 10 của Hà đồ.
Như vậy là tôi đă chỉ ra lư số 1-6 của hướng bắc, 2-7 của
hướng nam, 3-8 của hướng đông, 4-9 của hướng tây và 5 – 10 của trung
ương thông qua các h́nh ảnh trên mặt trống đồng Ngọc Lũ, tất cả đều
tương thích với lư số của Hà đồ đă lưu hành từ mấy ngàn năm qua.
Sơ đồ Hà đồ – Tiên
thiên Bát quái
Ở trên tôi cũng đă chỉ ra hai quái Ly hướng đông, Khảm
hướng tây, phù hợp với hai quái Ly – hướng đông, Khảm – hướng tây trong
Hà đồ – Tiên thiên Bát quái; đồng thời tôi cũng đă chỉ ra lư số của các
hướng trong Hà đồ, với những ǵ đă tŕnh bày, ta dễ dàng suy ra các quái
c̣n lại của Tiên thiên bát quái trong Hà đồ như h́nh minh họa bên dưới
III. Kết luận.
Với tất cả những ǵ đă tŕnh bày trên; mặc dù theo tôi
vẫn c̣n nhiều điều chưa thỏa măn, nhưng như thế là tôi đă tŕnh bày tất
cả những thông tin về Dịch học và chữ Vuông trên trống đồng Ngọc Lũ một
cách rơ ràng, có hệ thống, những thông số ấy hoàn toàn tương ứng với lư
số Hà Đồ cũng như con chữ đă lưu hành hàng ngàn năm qua.
Đặc biệt 10 người lính vác trên vai 10 chữ Sơn đi quanh
Hà đồ, có nghĩa là những chiến binh này đang bảo vệ Sơn Hà – đất nước;
đồng thời cũng bảo vệ văn hóa – Hà đồ, không những thế họ c̣n bảo vệ ṇi
giống, tức chữ Sơn, v́ chữ Sơn được vẽ ra từ sinh thực nam. Đây có thể
xem như là một tuyên ngôn độc lập của người Việt cổ, qua đây ta thấy
chuyện Sĩ Nhiếp sang nước ta mở nền Hán học chỉ là chuyện áp đặt mà
thôi, v́ trống đồng Ngọc Lũ đă có trước đó hàng mấy trăm năm rồi.
Tôi tin rằng với chừng ấy thông tin qua những ǵ thể hiện
trên trống đồng, ta có thể khẳng định Dịch học và chữ Vuông là do người
Lạc Việt làm ra, đây là bằng chứng không thể phủ bác; đồng thời qua đây
ta thấy rằng tổ tiên nước Việt đă thấy được cái hệ lụy của việc tuyên
truyền của kẻ mạnh, chính v́ vậy mà họ đă làm ra trống này, nhất định
trống Ngọc Lũ là thành quả của một sự phối hợp các bộ óc tinh tế, bác
học, nếu không, làm sao mà có thể có được một tính toán hợp lư, với
những thông tin được nén lại ở mức tối đa như vậy.
Chỉ với những con người thông minh xuất chúng như thế mới
có thể làm nên một hệ thống dịch lư vô cùng uyên áo, ảnh hưởng của dịch
học cho đến ngày nay chứng minh cho điều đó; đồng thời ta có thể h́nh
dung ra được hoài băo của người xưa và mục đích của họ. Hoài băo của họ
là dân tộc Việt phải được công nhận là chủ nhân của dịch học, mục đích
của họ là thông qua những ǵ chứa đựng trên trống đồng, hy vọng các thế
hệ mai sau có thể nhận biết được nguồn gốc của một nền văn minh tinh
thần hết sức kỳ vĩ của dân tộc ḿnh.
Qua đây chúng ta biết tổ tiên người Việt chắc chắn đă
nhận ra rằng, nếu chỉ để lại những truyền thuyết thôi, th́ rồi ra khó mà
biện giải cho được nguồn gốc Dịch học, chỉ có bằng chứng mới có thể có
cái cụ thể để chứng minh cho nguồn gốc văn hóa của Lạc Việt, v́ ngay lúc
bấy giờ họ đă bị bức bách phải quên đi cái văn hóa của chính dân tộc
ḿnh.
Nhận thức rơ về điều ấy, trong hoàn cảnh vô cùng bi đát,
họ đă làm nên trống đồng với những thông điệp rơ ràng, dấu trong những
h́nh ảnh, hoa văn, họa tiết, h́nh dáng, để tránh tai mắt của đối phương,
chắc chắn không phải chỉ có một trống đồng Ngọc Lũ, mà có thể hàng trăm,
hàng ngàn cái đă được làm ra với hy vọng sẽ có một trong những trống
đồng, mang đầy đủ thông tin về dịch học, vẫn tồn tại cho đến ngày hậu
thế nước Việt có thể nhận biết ra nguồn gốc văn hóa của ḿnh trên ấy.
Điều kỳ diệu ấy đă xảy ra, thông điệp ấy, sau hàng ngàn
năm giờ đă đến với con cháu của tổ tiên người Lạc Việt, giờ đây chúng ta
mới hiểu được, tại sao một dân tộc bé nhỏ lại không bị đồng hóa sau cả
mấy ngàn năm. Ta thường nghe nói rằng văn hóa c̣n dân tộc c̣n, văn hóa
mất th́ dù ở ngay trên quê hương của ḿnh th́ cũng xem như kẻ ngoại lai.
Chính trong hướng đi này mà cha ông ta đă dày công xây dựng nên một nền
văn hóa rực rỡ và kỳ vĩ, cho dù kẻ mạnh đă dùng mọi thủ đoạn để tước
đoạt thành tựu ấy, nhưng trong muôn vàn khó khăn, nguy hiểm, cha ông ta
vẫn bằng mọi cách bảo vệ, duy tŕ và phát triển, đặc biệt đă gởi lại cho
dân tộc ta một tuyên ngôn bằng ngôn ngữ h́nh ảnh. Thông điệp ấy sau cả
hàng ngàn năm, giờ đă lên tiếng, vấn đề là hậu thế của nước Việt, con
dân của vua Hùng, nhận thức trách nhiệm của ḿnh đối với văn hóa của dân
tộc ở mức độ nào mà thôi./.
Tặng Kim Âu
Chính khí hạo nhiên! Tổ Quốc t́nh.
Nghĩa trung can đảm, cái thiên thanh.
Văn phong thảo phạt, quần hùng phục.
Sơn đỉnh vân phi, vạn lư tŕnh.
Thảo Đường Cư Sĩ.
