|
Chính Nghĩa Tự Có Tính Thuyết Phục - Nhân Nghĩa Tự Có Tính Cảm Hoá |
Vĩnh An
B̀NH RƯỢU QUỶ
TIỂU THUYẾT LUẬN ĐỀ
(chưa xuất bản)
* Để tưởng nhớ song thân chúng tôi.
* Để tưởng nhớ các nhà văn Tự Lực Văn Đoàn
* Để tặng các bạn nhóm Triết Văn, cựu sinh viên văn khoa Saigon & Đà lạt
Chương 14: Bước qua đêm tối
Cuộc hành tŕnh của Châu Linh về Ngăi Yên lại tiếp tục. Khi hoàng hôn vừa tắt nắng, Châu Linh bế con bước vào phủ quan Tuần Vũ lúc đó đă lên đèn và chuẩn bị ăn bữa tối.
Trong bữa ăn, Dương Lư phấn khởi v́ khi Châu Linh đi, chàng không kịp chuẩn bị quà cáp cho mẹ và cậu vợ, nhưng khi nàng về lại mang theo nhiều quà cáp: năm cân thịt nai rừng phơi khô mà người dân tộc thường mang xuống Thiên Lương bán, mấy kư nhân sâm và lộc nhung để chàng làm thuốc, và những gói trái vải phơi khô là những món ăn chàng ưa thích. Chàng không thắc mắc sự không tương xứng giữa quà đi và quà lại: chính Châu Linh là người tạo ra điều đó khi nàng chia bớt sáu lượng vàng cho mẹ và cậu mỗi người ba lượng trong số mười lượng vàng mà Lưu Bằng đă cho nàng nuôi con. Nàng c̣n nói với mẹ và cậu đó là “chút quà của chồng con biếu mẹ và cậu”. Dương Lư vốn rất chặt chẽ tiền bạc, chỉ cho nàng mười lượng bạc đi đường về thăm mẹ. C̣n việc chàng ném tiền qua cửa sổ để hưởng lạc với kỹ nữ phải tính bằng vàng chứ không tính bằng bạc lại là một câu chuyện khác.
Tối hôm đó, Dương Lư vào pḥng tận hưởng cuộc giao hoan với Châu Linh. Nàng phải rất cố gắng v́ cuộc hành tŕnh liên tục cả ngày làm nàng rất mệt. Có một lúc h́nh ảnh của Lưu Bằng ở nhà trọ làng Cúc hiện ra với nàng. Đêm hôm đó, nàng ỏn ẻn đ̣i Dương Lư phải bù đắp một tháng họ xa nhau. Dương Lư ậm ừ v́ có lúc nào chàng chịu thiếu cái khoản đó mà cũng không thể thiếu được.
Chàng thường tự nhủ, “Lạ thật, nó như cái máy vậy hay cốt tinh của ḿnh là con dê núi”.
Sau khi ở pḥng Châu Linh ra, chàng kéo con Xuân Hoa, tỳ nữ của Châu Linh đang đứng ở hành lang chờ chàng vào thư pḥng và ở đó chàng đă hành dâm với nó đến giữa giờ sửu mới tha cho nó đi khập khiễng vào nhà ngủ của các gia nhân.
Một tháng sau, Châu Linh báo cho Dương Lư biết nàng lại có thai. Chàng khá vui mừng cộng thêm niềm vui khác v́ tin rằng những người phụ nữ khác đă ăn nằm với chàng mà không có thai là do lỗi của họ.
Chàng luôn cho rằng ḿnh là một người b́nh thường, trên mức b́nh thường rất xa. Và hơn bất kỳ một đàn ông nào, chàng có thể coi đàn bà chỉ như cái vỏ bao gươm mà đàn ông mới là thanh gươm. Không tránh khỏi việc vỏ gươm bị lưỡi gươm làm trầy xước khi tra vào hay rút ra. Thế nhưng làm thế nào vỏ bao gươm lại sinh ra một thanh gươm hay vỏ gươm khác? Dương Lư không bao giờ nghi ngờ ḿnh dâm lực cường bạo như thế mà lại vô sinh.
Sáu tháng sau, Dương Lư đến ăn tiệc thôi nôi cháu ngoại của một quan thượng thư về hưu trong vùng. Như bất kỳ đám hội họp nào của các nho quan ở Ngăi Yên, sau phần giới thiệu gia chủ và lư do hội họp hay chính xác hơn phần cuối của nghi thức khai mạc, Dương Lư đều được người chủ lễ giới thiệu với hết thảy quan khách với những lời chúc tụng đă trở thành công thức: “Một nhà nho của tỉnh nhà đă nêu cao chính giáo khi thực hành câu chuyện giáo huấn Lưu B́nh Dương Lễ của các tiên nho vào chính cuộc sống ḿnh và do đó trở thành tấm gương sống động cho những hậu nho giữ ǵn đạo lư tam cương ngũ thường của Khổng Mạnh, trước làn sóng tả đạo đang nhăm nhe phá hoại đạo đức sáng ngời của nho học v.v” C
ó lần các khách mời c̣n yêu cầu chàng dẫn theo Châu Linh trong dịp gặp mặt lần sau để các nữ nhân mệnh phụ học tập gương tiết hạnh của nàng. Lưu B́nh nhờ đó cũng trở thành một tri huyện nhỏ nổi danh với ḷng sám hối sau thời gian lêu lổng, chơi bời và chí tiến thủ coi việc công danh quan trọng hơn sắc đẹp của người phụ nữ đơn chiếc ngay bên cạnh ḿnh...
Nhưng cũng bởi cái danh giá giả dối này cùng với cuộc nội chiến Trịnh Nguyễn là những lư do khiến Lưu Bằng muốn sớm từ quan lui về quê hương mai ẩn.
Hôm đó, Dương Lư lại thêm một phen tự đắc đứng lên nói một vài lời khiêm nhường tự hạ để đáp lại lời giới thiệu và tỏ lỏng tri ân chính giáo đă giáo huấn chàng trước khi mọi người nhập tiệc.
Giữa tiệc, khi mọi người đă ngà ngà, Dương Lư cũng là người đầu tiên đọc một bài thơ của ḿnh cho mọi người thưởng lăm. Sau đó đến lượt những người khác. Sau cùng, con rể của thượng thư về hưu rụt rè đứng lên đọc một bài thơ bốn câu năm chữ, trong đó có hai câu mà quan Đốc học và quan An sát Ngăi Yên đều khen là hàm súc ư tứ thâm trầm:
Biệt ly ân nghĩa hậu
Biệt ly ân nghĩa về sau,
Trường tại thâm giao tiền
Vẫn c̣n tồn tại t́nh sâu ban đầu.
Cái hay của câu thơ là do việc dùng chữ “hậu” là sau đối chỉnh với “tiền” là trước. Nhưng đồng thời c̣n dùng chữ ấy theo nghĩa giả tá là “dày dặn” để tăng thêm ư cho chữ “thâm” trong câu dưới thành “thâm hậu” : T́nh bạn như thế trước sau không đổi mà c̣n sâu sắc thâm trầm. Thế mới tuyệt.
Dương Lư cũng phải gật gù tán thưởng, nhưng chàng bỗng chợt nhớ đến lời bói chữ “hậu dày” của Trương đề lại ở huyện Thiên Thành trước khi chàng quyết định nhờ Châu Linh thay chàng lo cho Lưu Bằng ăn học. Khi bói chữ, Trương đề lại cũng sử dụng cả hai nghĩa, nghĩa gốc và nghĩa giả tá.
Tan tiệc, Dương Lư lên xe ngựa quay về Ngăi Yên. Xe chạy được nửa dặm hai mí mắt chàng đă sụp xuống có lẽ v́ uống khá nhiều rượu. Bỗng chàng thấy có một người dáng vẻ như một sĩ phu nho nhă, leo lên xe ngồi đối diện với chàng. Người khách lịch sự vái chào, trong lúc chàng ngạc nhiên hỏi:
- “Tôn huynh đây là?”
- “Khách mời của quan thượng thư đến mừng thôi nôi cho cháu ngoại ông ta. Quan Tuần vũ không nhận ra sao, lúc nảy tôi có xin quan cho đi nhờ một quăng đường.”
- “Ừ, àà nhưng quư danh của ông làà”
- “Dạ Xoa, làm hộ vệ ở Diêm Sinh phủ.”
- “Diêm sinh phủ?” Dương Lư lơ mơ hỏi.
- “Vâng, nhưng tôi thấy ông cũng tâm đắc với chữ “hậu” trong câu thơ của con rể của ngài thượng thư.”
- “Phải, dùng chữ hàm súc như thế quả là hayà”
- “Và cũng hay khi nhờ nuôi bạn ăn học mà thứ thiếp ông đă giúp ông đạt được “hậu” ấy đúng như chữ “hậu” mà ông đă nhờ Trương đề lại bói chữ giùm ông.”
- “Nghĩa là sao? Đầu tôi hơi nhức v́ rượu nên nghe không rơ”
- “Ông tự hiểu lấy v́ tôi đă đến nơi rồi.”
Nói xong Dạ Xoa kêu người đánh xe cho đỗ xe lại, bước xuống xe giữa một nơi hoang vắng hai bên g̣ mả nhấp nhô xen lẫn với lau lách. Dương Lư chồm lên nắm tay giữ người khách lại trong lúc xe đă chuyển bánh vàợ Dạ Xoa đă ở ngoài xe. Thế nhưng Dạ Xoa vẫn bất động ở cửa xe như một cái bóng không chạm đất. Dương Lư vội vàng hỏi:
- “Thứ thiếp của tôi đă giúp tôi việc ǵ, ông nói nhanh lên.”
- “Vậy nghe này: nhờ cô ấy và người bạn mà ông muốn trả ân, ông mới không trở thành “vô hậu” (không người nối dơi), có thế mà ông không biết sao?”
Nói xong người khách lạ tên Dạ Xoa tan ra trong không khí thành một làn khói tím và xanh lục. Cũng lúc đó Dương Lư tỉnh giấc mới biết ḿnh nằm mơ. Tuy nhiên khi quay đầu nh́n lại, cảnh vật hai bên đúng là một nơi lau lách và đầy g̣ mả của những người đă chết trong các trận dịch bệnh và thiên tai. Vậy là mộng hay là thực? Lúc này tâm hồn sắt đá của Dương Lư cũng phải rùng ḿnh sợ hăi.
Thế nhưng bản tính lạnh như băng giá của Dương Lư làm chàng b́nh tĩnh lại và thấy rằng không có lư ǵ để ma quỷ nhát ḿnh, nhất là nhát ḿnh trong mộng. Với lại làm sao có thể tin lời ma quỷ nói chàng “vô hậu” nghĩa là không có con nối dơi tông đường nếu Châu Linh đă không “mượn giống má” của Lưu Bằng. Phải có chứng cớ hẳn ḥi, phải có nhân chứng và vật chứng chứ. Không thể lấy chuyện sanh non của nàng lần trước là chứng cứ. Trong khi hiện nay ai cũng coi chàng, Lưu Bằng, Châu Linh là hiện thân câu chuyện Lưu B́nh Dương Lễ ngày xưa. Và không ai được quyền làm trái sự kỳ vọng ấy của xă hội dưới sự thống lĩnh của chính giáo.
Tối hôm đó, Dương Lư đóng chặt cửa thư pḥng không cho ai xuất nhập. Chàng ngồi rà soát lại những người trong cuộc làm nên tấm gương bằng hữu và phu thê thời nay. Tất cả có bốn người: chàng, Lưu Bằng, Châu Linh và Cát Dương. Riêng chàng và Lưu Bằng không ai dại ǵ đập vỡ tấm gương trong đó có ḿnh, vả lại chàng và Lưu Bằng là hai nhà nho, nhưng Châu Linh và Cát Dương có nhiều khả năng làm sai chính giáo: lần đầu sinh Dương Luân, Châu Linh sanh thiếu tháng, trước một tháng, không ai để ư việc ấy v́ đó không phải là chứng cớ, c̣n lần này nếu nàng lại sinh thiếu tháng sau một chuyến về quê th́ cũng thế, không thể thành chứng cứ được. Chỉ c̣n một khả năng là Châu Linh và Cát Dương nói xấu lẫn nhau. À ờ, c̣n một khả năng nữa là ma quỷ nói xấu để phá hoại danh giáo. Làm sao cấm được Dạ Xoa nói với một người lắm mồm và tin lời hắn v́ hắn là quỷ có thể ám người yếu bóng vía phải tin. Suy đi nghĩ lại, cân nhắc giữa danh và thực, đến cuối giờ tư Dương Lư đi đến một quyết định sau cùng: nếu cần để bảo vệ danh thơm, chàng sẵn sàng hy sinh cái thực cho cái danh. Vả lại bên trên thế giới hiện thực là thế giới công danh của các nho sĩ và bên trên thế giới công danh c̣n có thế giới quyền bính của vương triều. Và xem ra cái danh và cái quyền giống như cái hoa và cái trái.
Nho giáo công danh thường coi quyền và danh c̣n thực hơn cả cái thực, và chàng quyết giữ cái danh thơm của ḿnh để “gương sáng của chàng” chí ít ở Ngăi Yên này măi măi trường tồn dù phải hy sinh những ǵ quư giá nhất của bản thân chàng. Sau đó để bày tỏ quyết tâm ấy, lần đầu tiên trong nhiều tháng, chàng thắp hương trước bài vị song thân để khấn vái: chuyện hy sinh để bảo vệ danh vị cũng để làm sáng danh tổ tiên không phải là một việc quan trọng hay sao?
Hôm sau trong đầu ḿnh, chàng phác hoạ vài ba phương án rồi khi tối đến mọi việc trở lại b́nh thường. Chàng tự nhủ: để thắng cái bất thường phải luôn biết duy tŕ và sử dụng cái b́nh thường. V́ thế đầu hôm chàng đến với thứ thiếp Diệu Trang, đến đầu canh ba chàng kêu tỳ nữ Thu Dung vào thư pḥng quất roi vào lưng, mạnh tay hơn mọi ngày và nhiều hơn rồi hành dâm với nó. Khi nó ra khỏi thư pḥng, nó đi lê lết trong bóng tối của hành lang như một con ma say rượu. Nhưng nó yên tâm là khi vết thương trên lưng lành lặn nó mới lại phải phục vụ cho ông chủ. Trong thời gian đó nó có cái hạnh phúc được bà chủ Diệu Trang an ủi và chăm sóc như mẹ hiền. Nó luôn cần đến tấm ḷng dịu dàng ấm áp như từ mẫu của Diệu Trang.
Mười ngày sau, khi đang viết công văn ở công đường phủ Ngăi Yên, một gia nhân trong dinh tuần vũ chạy vào báo phu nhân Châu Linh trở dạ, sinh con thiếu ba tháng, thật ra là khoảng hai tháng v́ phải tính từ thời gian nàng “đi lại” với Lưu Bằng khi lưu lại nhà cậu và mẹ nàng. Phu nhân Diệu Trang đă gọi một bà đỡ giỏi nhất phủ đến giúp để cứu đứa bé, đang vất vả với thai phụ. Dương Lư bàng hoàng, vội thay áo ra khỏi công đường lên xe về nhà. Trên đường về chàng ghé qua nhà lương y nổi tiếng ở Ngăi Yên mời ông cùng theo chàng về nhà.
Đến nơi Dương Lư thấy bà mụ đă kịp đưa con bé ra khỏi bụng mẹ. Tuy nét mặt chưa rơ ràng, nhưng ai cũng phải nói bé gái ấy đẹp lạ lùng, có lẽ c̣n đẹp hơn mẹ nó. Thế nhưng nó không khóc khi ra khỏi bụng mẹ và hai lá phổi bé tí của nó không chịu nở ra. Bà đỡ đang t́m cách thổi hơi cho nó, nhưng mồ hôi bà vă ra ướt áo mà hai lá phổi chẳng chịu bung ra. Một canh giờ sau th́ con bé chết, toàn thân tái tím.
Châu Linh bị băng huyết nửa mê nửa tỉnh, lương y bắt mạch cho nàng rồi đổ cho nàng uống một lọ thuốc ông mang theo. Ông nói với Dương Lư chỉ một câu v́ từ lúc vào nhà đến giờ ông vẫn lặng thinh:
- “Tôi sẽ cố cứu sống phu nhân, ngày mai ông cho người ghé chỗ tôi lấy thuốc, trước mắt quan lớn pha thuốc bột này với nước trà nóng đổ cho phu nhân và ép phu nhân ăn thật nhiều cháo thịt nấu nhừ, nếu không sẽ bị kiệt sức. Phải luôn giữ ấm cho phu nhân. C̣n cháu bé th́ chúng tôi không thể cứu sống.”
Nói xong ông thu xếp cái tráp mây đựng thuốc rồi cáo từ. Dương Lư sai người đưa tiền và tiễn lương y ra về. Mắt chàng đă nhoà lệ v́ thương con bé xinh đẹp mới sinh ra đă chết. Mọi người trong nhà sau đó đều nhỏ lệ, cúi đầu lui ra trước cảnh tang tóc đó. Chỉ ḿnh chàng và Diệu Trang ngồi lại bên giường Châu Linh. Diệu Trang đổ thuốc cho Châu Linh thỉnh thoảng lấy khăn lau mồ hôi trên trán người bệnh. Sau khi ăn được nửa chén cháo do Diệu Trang đút cho, Châu Linh ngủ mê man. Tối đó Diệu Trang và Xuân Hoa thay phiên nhau ngồi canh bên giường bệnh của nàng. Dương Lư ngồi đến cuối giờ tư th́ lui về thư pḥng ngồi viết báo cáo t́nh h́nh gởi lên bộ lại. Sắp tới sẽ có một cuộc bài trừ tả đạo ở Hà Động và Thanh Hoa.
Sáng hôm sau, khi chỉ có một ḿnh Diệu Trang ngồi bên cạnh, Châu Linh thều thào nhờ Diệu Trang lấy từ tủ áo nàng sợi dây chuyền và bốn lượng vàng mà Lưu Bằng tặng nàng cũng như bài thơ mà chàng đă viết cho nàng ở Thiên Thạch, sau đó nàng nói với Diệu Trang:
- “Chị biết ḿnh sắp chết nên nhờ em mấy việcà”
-“Có cần phải thế không, chị sẽ khoẻ lại màà” Diệu Trang hoảng hốt nói.
-“Không, con bé đi trước chị và chị sẽ theo chân nó thôi. Chị giao Dương Luân cho em, bốn lượng vàng này là chút tiền góp vào để em lo cho nó, chị gởi tặng sợi dây chuyền này cho Thanh Hạc, vợ Lưu Bằng và cho chị xin lỗi anh ấy v́ đă vội ra đi. Bài thơ này em hăy đọc chị nghe thêm mấy lần nữa và khi chị chết hăy bỏ vào quan tài cho chị.”
Sau đó Châu Linh im lặng một hồi lâu v́ quá mệt, nhưng nước mắt cứ trào ra trên má. Một khắc sau, nàng lại nói tiếp:
-“Em thay chị săn sóc cho Dương Lư cả khi sau này anh ấy có gặp trắc trở trên hoạn lộ.”
-“Nhưng chị đừng quá sầu thảm” Diệu Trang khẩn khoản nói.
-“Em có hứa với chị những việc chị nhờ em không ?”
-“Em nghĩ chị sẽ khỏi”
-“Em hứa đi.”
-“Vâng, em xin hứa.”
Lúc đó Châu Linh lấy bàn tay trắng bệch, mất máu của nàng sờ nhẹ bàn tay Diệu Trang, nàng không c̣n sức để nắm. Lúc đó Diệu Trang cúi người xuống lau khuôn mặt của nàng, nàng thều thào nói nhỏ chỉ đủ cho Diệu Trang nghe thấy:
- “Thằng Dương Luân là con của anh Lưu Bằng. Sau này em có thể cho nó biết”
Nói xong, Châu Linh nhắm nghiền mắt lại, và ch́m vào cơn mê không hay biết những giọt lệ của Diệu Trang đă rơi xuống g̣ má xanh xao của ḿnh. Chứng băng huyết không cầm lại chỉ giảm đi đôi chút, Diệu Trang sai người ra chỗ Dương Lư để chàng đưa tiền và chỉ nơi lấy thuốc. Đến cuối giờ tỵ nó mới về, mang theo hai mươi thang thuốc cho mười ngày. Diệu Trang mở ra thấy có chín vị thuốc liền sai người sắc ngay thang thuốc đầu tiên cho Châu Linh uống.
Đến ngày thứ chín, máu vẫn không chịu cầm và Châu Linh ngày càng mê sảng. Nàng như ngọn đèn dầu mỗi lúc dầu một cạn dần. Trong lúc mê sảng mấy lần Diệu Trang mấy lần nghe Châu Linh thều thào tên của Lưu Bằng, “Lưu Bằng ơi, em chết mấtà” Thằng Dương Luân có vào gặp mẹ, mẹ nó đặt tay lên đầu nó, không nói được nhưng nước mắt cứ trào ra. Nó hỏi Diệu Trang:
- “Mẹ Trang ơi, mẹ Linh khóc v́ bệnh nặng lắm phải không?”
-“Phải, con phải ngoan để mẹ mau khỏi bệnh nhé.”
-“Vâng.”
Rồi nó chạy chơi một ḿnh trong vườn, không thấy Diệu Trang cũng khóc v́ hai mẹ con nó.
Sáng nay trong lúc ra vườn t́m Dương Luân, Diệu Trang thấy người gia nhân mà nàng sai đi lấy thuốc đang chăm sóc vườn hoa với Cát Dương mà Dương Lư sai đến. Thỉnh thoảng Dương Lư hay bảo Cát Dương làm vài việc vặt trong nhà. Nàng liền kêu anh ta lại v́ có mối hoài nghi về những thang thuốc của Châu Linh:
-“Hôm cậu đi lấy thuốc, cậu về nhà ngay hay c̣n ghé nơi nào không?”
-“À, hôm đó, lấy đủ hai mươi thang, cháu đem thuốc về để ở phủ nha, v́ quan lớn dặn cháu quay lại để ngài sai đi mua mấy thếp giấy hoa tiên và mấy cây bút lông.”
-“Vậy cậu có nhớ lương y nói có bao nhiêu vị thuốc không?”
-“Vị thuốc nào?”
-“Vị thuốc là món thuốc đấy.”
-“À, cháu hiểu rồi, ông ấy nói có tất cả mười hai món”
-“Thế sao tôi đếm chỉ có chín món”
Diệu Trang buột miệng nói và cả lính già Cát Dương đứng cạnh cái lu to ở góc một mái hiên cũng nghe thấy. Nàng thất thần đi vội vào hành lang, ở đó nàng dựa vào tường thở dài và than thở: “Không lẽ trời cao lại đánh ghen má hồng như thế sao? Số chị ấy phải chết hay sao? Đến hôm nay th́ không thể nào cứu kịp.”
Buổi chiều hôm đó, Cát Dương t́m đến nhà người dịch lại quen biết, gởi cho vợ hắn một bức thư dặn vợ hắn bán hết điền sản, mua vàng bạc đến nhà một người chú ruột chờ hắn về, hắn sẽ cho biết sau. Trong thư có nói đến một t́nh trạng nguy ngập ǵ đó nên vợ hắn rất lo lắng, đă vội vă làm theo những lời trong thư đă dặn.
Tại Thiên Long, sáng hôm sau vào đầu giờ dần, Lưu Bằng c̣n ôm Dương Liễu ngủ. Tối hôm qua, chàng đến pḥng nàng và hai người đă tận hưởng cuộc giao hoan lần đầạu tiên kể từ ngày Dương Liễu sinh một bé gái hơn hai tháng tuổi đặt trong một cái nôi bằng mây đan cạnh giường. Dương Liễu đă hăm hở dâng hiến chàng thân thể nàng mà mấy tháng liền nàng mệt mỏi v́ mang nặng bào thai của bé gái Lưu Như Huyền. Và khi Lưu Bằng đi sâu vào giữa hai đùi nàng vào khe đào nguyên, nàng kêu rên hổn hển như lúc nàng lâm bồn, nhưng là tiếng kêu rên của lạc thú, trong lúc đôi môi chàng t́m kiếm vị ngọt trên đôi môi hồng h́nh trái tim và trên đôi g̣ bồng đảo của nàng.
Vào giờ dần đêm hôm ấy, Lưu Bằng bỗng nghe có tiếng Châu Linh gọi chàng rất lớn như tiếng kêu của một người chết đuối, vang vọng như tiếng chuông chùa thu không sầu muộn:“Anh Bằng ơi, em chết mất” Tiếng kêu ấy lặp lại ba lần; lần cuối c̣n thêm mấy tiếng “em măi măi yêu anh”. Lưu Bằng ngồi bật dậy, thấy ḿnh và Dương Liễu đều đă nằm ngủ loă lồ sau cơn hoan lạc. Chàng vội mặc áo xống, bước ra ngoài th́ một sao băng xẹt ngang nền trời đen, và rồi từ lúc đó một nỗi buồn da diết và vô cớ xâm nhậạp ḷng chàng. Chàng không biết điều ấy có ư nghĩa ǵ vội quay về thư pḥng, chong đèn ngồi một ḿnh chờ khi trời sáng.
***
Suốt buổi sáng ấy ở huyện nha, ḷng chàng buồn bă và ray rứt bồn chồn. Chàng nghĩ về Châu Linh và thương nàng da diết. Nàng là t́nh yêu mănh liệt nhất, say đắm nhất và cũng bi thương nhất của chàng. Chính nỗi bi thương này càng làm t́nh yêu ấy thêm nồng cháy đến nỗi có những lúc ố dù như thế là không phải ố những người nữ khác dan díu với chàng đều mang bóng dáng một phiên bản của nàng. Ngược lại nàng cũng sôi sục một t́nh yêu nồng nàn với chàng. Lưu Bằng thường nghĩ rằng trong t́nh yêu, nàng như một loài hải âu trắng với đôi cánh rất dài, mỗi khi cất cánh nó từ trên những chỏm đá cao lao xuống vực để lấy đà. Nhưng khi bị các ngư phủ bắt được, đôi cánh dài của nó trở nên vụng về trên sàn thuyền, nó khó nhọc kéo lê đôi cánh dài không sợ phong ba băo tố ấy và các ngư phủ cười chế giễu sự vụng về của nó. Vâng, nàng đă bay bổng với đôi cánh ấy để yêu chàng, nhưng giờ đây trong tư dinh quan tuần vũ, nàng vụng về và ngơ ngác trước cái nh́n ngốc nghếch của những người chưa bao giờ bay vào giữa cơn băo lớn của t́nh yêu. Rồi Lưu Bằng nói một ḿnh như thể Châu Linh đang có mặt, “Dù biết trước em là thiếp của Dương Lư, có lẽ anh cũng đă yêu em như thế ”
Dùng bữa cơm trưa với Chu đề lại xong, chàng cùng viên đề lại ngồi trầm ngâm uống trà. Hai người khá thân thiết. Có lần chàng bắt gặp Chu đề lại lén đọc sách đạo gia-tô trong giờ nghỉ, nhưng chàng làm như không biết. Lúc đó một lính hầu đem đến thư của dịch lại mới đưa, chàng bóc ra xem. Chưa đọc hết bức thư, mắt chàng đă nhoà lệ và nức nở cảm thương: bức thư từ Ngăi Yên gởi đến, báo phu nhân Châu Linh của quan tuần vũ, vắn số đă qua đời sau khi lâm bồn mười ngày, quan tuần vũ đă cho phát tang, ba ngày sau sẽ an táng trong nghĩa trang của phủ nhà à Chu đề lại phải d́u chàng vào pḥng nghỉ ngơi v́ đề lại đă biết câu chuyện Châu Linh từng nuôi quan huyện Thiên Long ăn học thành tài.
Một khắc sau, Lưu Bằng bỗng nhiên b́nh tĩnh lại v́ chàng nhớ những lúc gần chàng, Châu Linh thường nhắc đến cái chết như thể đó là mong ước thầm kín của nàng. Chàng bảo Chu đề lại cho chuẩn bị xe ngựa để hai người đi ngay đến Ngăi Yên phúng điếu. Chàng cũng viết ít ḍng báo tin cho người nhà chàng biết và sai một lính hầu đem về tư dinh trao cho phu nhân Dương Liễu. Khi xe ngựa sẵn sàng, chàng mang theo một bộ áo nho sĩ và một bầu nước rồi cùng Chu đề lại lên xe. Lúc xe ngang qua chợ huyện, người đánh xe cầm tiền chạy vào chợ mua một con heo quay, nến, nhang, ít đồ vàng mă và trái cây rồi họ lên đường nhắm hướng Ngăi Yên thẳng tiến dưới bầu trời u ám cuối thu. Lúc đó khoảng cuối giờ ngọ.
Giữa giờ dậu, xe đến tư dinh quan tuần vũ, cờ tang đă treo kín mặt tiền. Trước cảnh tang tóc ấy, Lưu Bằng không cầm được nước mắt. Chàng nức nở suốt buồi dâng hương trước bài vị người quá cố với tư cách là quan huyện tỉnh nhà. Sau đó chàng thay áo tang ngồi canh quan tài suốt đêm chỉ trừ khoảng thời gian ăn tối. Cả nhà Dương Lư ai cũng cảm động trong lúc Chu đề lại chỉ ngồi với chàng đến cuối giờ tư phải vào đi nghỉ v́ đă quá mệt trong cuộc hành tŕnh. Một nỗi đau buồn và trống rỗng xâm chiếm ḷng chàng suốt đêm. Chàng cố giải mă ẩn số mối t́nh của chàng và Châu Linh, nhưng sau cùng chạm phải hư vô và trong biển hư vô ấy, t́nh yêu của họ là một đốm lửa lập loè.
Sáng hôm sau, Chu đề lại phải năn nỉ chàng vào ăn sáng và nghỉ ngơi đôi chút. Chàng vào pḥng dành cho khách phúng viếng chợp mắt được hơn một canh giờ th́ giật ḿnh tỉnh dậy, một khắc sau, một gia nhân đến nói phu nhân Diễm Trang đang chờ chàng ở vườn hoa để trao đổi một vài việc. Chàng theo gia nhân ấy ra vườn. Chủ khách thi lễ xong, Kim Ngọc kể lại cho chàng nghe những lời trăn trối của Châu Linh trong những ngày nàng nằm mê man và đă kêu tên chàng, về những giây phút sau cùng lúc nàng trút hơi vào giờ dần hôm qua trong tiếng khóc than, thương tiếc của người thân và đám gia nhân. Sau đó Kim Ngọc đưa cho chàng gói vải lụa trong có sợi dây chuyền mà Châu Linh muốn tặng lại Thanh Hạc. Lưu Bằng vừa cất vào tay áo th́ Dương Lư sai người đến gọi chàng ra chỗ đặt quan tài.
Một số quan lại trong phủ đă đến phúng điếu, nhân dịp này Dương Lư muốn giới thiệu họ nhân vật thứ ba trong câu chuyện “noi gương Lưu B́nh- Dương Lễ”. Thấy Lưu Bằng bước ra, họ đến ca tụng chàng như một gương sáng của chí tiến thủ trên hoạn lộ, và sự tiết nghĩa của chàng. Lúc đó Lưu Bằng quá xấu hổ v́ thứ danh thơm giả mạo đó, chỉ muốn trốn chui xuống đất. Mấy ông quan c̣n đưa cho chàng danh thiếp mời chàng ghé qua nhà họ để các môn nhân của họ học được bài học đạo đức từ chính lời trần thuật của chàng. Chàng đành phải ậm ừ cho xong chuyện, nhưng cũng nhận ra tính chất quá khích của họ đối với việc đề cao nho giáo.
Sau đó một mệnh phụ đứng tuổi, phu nhân của một quan thượng thư bộạ học đă về hưu lên thắp hương và đọc một bài điếu văn, đại ư nói giới nữ lưu tỉnh nhà rất tự hào về tấm ḷng tiết nghĩa của Châu Linh. Nàng là tấm gương phản chiếu trọn vẹn h́nh ảnh của nàng Châu Long trong tích xưa và thêm vào tấmgương của người xưa, cái gương sáng của người đương thời v.và Trong phần cuối của bài điếu văn, bà ấy nói một số nhà nho và phu nhân ở Ngăi Yên đă dâng biểu xin Bộ Lễ phong cho nàng là liệt nữ với bốn chữ “Tiết hạnh lưu phương”, Bộ Lễ đă đồng ư, chỉ tiếc nàng không c̣n sống để đón nhận phần thưởng vua ban cho đức hạnh của nàng.
Nghe đọc bài điếu văn, Lưu Bằng càng khóc v́ thương Châu Linh không được ai thấu hiểu nàng trừ một ḿnh chàng. Người ta đă đặt nàng vào cái lồng kính màu (văn hoá) và đứng bên ngoài mà ca tụng. Nói cho cùng họ không ca tụng nàng mà ca tụng chính cái bản sắc và cái bản thân của họ hay đúng hơn cái ảo tưởng của họ về ḿnh. Khi thấy Lưu Bằng thổn thức, bà đọc điếu văn tưởng chàng cảm động v́ những lời phát biểu, tiến đến chỗ chàng an ủi mấy câu sáo rỗng và vô nghĩa.
Phần Dương Lư, chàng suưt hét lên v́ vui sướng khi nghe bài điếu văn. Bây giờ dù ai nói ǵ về Châu Linh, th́ nàng và Dương Lư cũng đă trở thành một tấm gương “bất tử” của chánh giáo. Không thể kềm chế nỗi vui mừng, Dương Lư một ḿnh lẻn ra vườn gục đầu vào cái lu to bên hàng hiên. Trong lu chàng có thể thoải mái bày tỏ nỗi hân hoan và hét lớn mà không ai nghe thấy để trách chàng quá vô t́nh với người vợ vừa quá cố. Lẽ ra chàng phải khóc như Lưu Bằng mới phải. Chút ít nước dưới đáy lu phản chiếu một khuôn mặt, không phải của Dương Lư mà của Dạ Xoa, chàng gào to vào mặt hắn: “Nghe này: ‘danh thơm, danh thơm’, biết chưa ha ha, Bộ đầu Dạ Xoa, Phủ Diêm Sinh có nghe ta nói không? à Mi nghe này, dù lời nói của mi có đúng như trời tṛn đất vuông, th́ ta đă là người chiến thắng, hiểu chưa, ta đă chiến thắng. Mi nghe rơ chưa: ta đă giành được danh thơm !!”
Ngày hôm sau, Lưu Bằng cùng gia đ́nh của Dương Lư và một số bạn đồng liêu, thân hữu đưa quan tài ra nghĩa trang trên một xe ngựa có treo những tấm trướng rủ bằng lá vàng, lá bạc kết lại. Đoàn người bước đi đưa tang trên con đường lầy lội, dưới bầu trời u ám sau một đêm mưa phùn. Ban nhạc lâm khốc trổi lên ai oán. Dương Lư vẻ mặt rầu rĩ, Kim Ngọc nức nở, các gia nhân và tớ gái sụt sùi. Thấy Dương Luân đội khăn tang do một gia nhân bế theo, Lưu Bằng xót xa khóc nức nở v́ thương con dù biết rằng nó sẽ được Kim Ngọc chăm lo. Các nho quan đưa tang thấy chàng khóc lại càng thêm khâm phục chàng không chỉ tiết nghĩa mà c̣n trọng lễ. Hẳn họ sẽ không quên chi tiết này khi soạn thảo bài học đạo đức cho thế hệ mai sau.
Ra khỏi nghĩa trang sau khi Châu Linh đă được mai táng, Lưu Bằng và Chu đề lại lên xe đi thẳng về Thiên Long. Trong mấy ngày đến phúng điếu và để tang, Lưu Bằng có gặp mặt Cát Dương, mặt hắn ủ dột và xám lại. Không biết v́ buồn hay v́ sợ.
Suốt dọc đường chàng ngủ gật bên cạnh đề lại. Chỉ có một lúc chàng chợt thức giấc, chàng lấy những danh thiếp mà các nho quan đưa chàng, xé vụn chúng và vứt ra ngoài cửa xe bay lả tả như những chiếc lá mùa thu màu trắng, trước sự ngạc nhiên của Chu đề lại. Sau đó chàng lại ngủ tiếp. Về đến nhà, chàng vào thư pḥng nằm bẹp hai ngày liền không ra huyện nha. Mọi việc công đă có Chu đề lại lo liệu.
Mỗi ngày ba lần, gia nhân đem cơm vào pḥng cho chàng, Dương Liễu đến thăm và an ủi, sau đó Thanh Hạc đến thăm. Lần đó Thanh Hạc nói:
ố “Em biết anh rất đau khổ v́ chị Châu Linh vắn số. Em và cả chị Dương Liễu đă biết anh rất yêu chị Châu Linh từ ngày hai người c̣n ở Thiên Thạch. Phần em, em luôn cảm thương chị ấy. Chị Dương Liễu là em chồng Châu Linh nên có khác: chị ấy khó chấp nhận việc này. Em xin anh hăy nguôi ngoai nỗi đau này để chúng em c̣n nhờà”ợ
ố “Vậy em không trách anh đă có t́nh riêng với Châu Linh sao?”
ố “Không, chị Châu Linh là một Tiên Hương thứ hai đáng để anh say đắm và cũng thật đáng yêu. Hồi ở Thiên Tường, anh đến với chị Tiên Hương, nhưng anh vẫn luôn tốt với em, nghĩa là anh vẫn muốn yêu em và em chỉ hy vọng được yêu như thế, lúc đó em chưa biết hôn nhân một vợ một chồng của đạo gia tô. à”
ố “Nhưng anh cũng phải xin lỗi em và Dương Liễu về việc này. Hai người quả có ḷng độ lượng.”
ố “V́ em hiểu anh. Vả lại không tha thứ cho người đang yêu th́ c̣n tha thứ cho ai được, v́ t́nh yêu của họ đă miễn thứ cho họ một phần lớn rồi. Tối qua em đă bảo Phụng Minh cùng em cầu nguyện cho linh hồn của d́ Châu Linh”
ố “Cô ấy cũng mến em. Trước khi tắt thở Châu Linh đă tặng lại em sợi dây chuyền này. Để anh đeo nó cho em.”
Nói rồi Lưu Bằng đeo vào cổ cao và thanh của Thanh Hạc sợi dây mà mẹ chàng đă từng đeo. Lúc đó cái bụng bầu của Thanh Hạc khá to, nàng ngồi nghe Lưu Bằng kể lại một kỷ niệm về mẹ chàng rồi về pḥng ḿnh nghỉ ngơi.
Tối hôm đó khi Dương Liễu lại đến, chàng rời thư pḥng để cùng về pḥng nàng, ngắm nh́n bé gái Như Huyền trong nôi. Ở đó chàng đă vượt lên nỗi đau và lại cùng Dương Liễu tận hưởng lạc thú yêu đương.
Ngày thứ ba, chàng ra lại huyện nha, trở lại nhiệm vụ của quan huyện Thiên Long, nhưng cũng biết ḷng ḿnh đă chết đi một phần nào đó. Lần đầu tiên trong đời, chàng nghĩ đến ơn cứu độ trong gia-tô giáo mà Thiên Phụng đă nói với chàng để những cái chết rồi sẽ được hồi sinh và những t́nh yêu đẹp nhất rồi sẽ được phục hồi và luôn tồn tại, v́ phần bóng tối dính liền với chúng sẽ bị tách rời và xua tan. Và chàng cũng biết rằng đức tin không công bố của chàng bắt đầu từ hôm đó, như đă bắt đầu với Lục Hổ sau cái chết của Tiên Hương. Dù vậy mỗi lần làm t́nh với Thanh Hạc, và nh́n sợi dây chuyền đeo trên cổ nàng, chàng t́m lại một chút hương xưa cùng kỷ niệm làm chàng thêm phấn khởi và có thêm hương vị trong lạc thú với nàng. Có một điều ǵ đó dường như không mất đang chờ ngày phục hiệnà.
?
Sau ngày chôn cất Châu Linh được hai tuần, quan tuần vũ Dương Lư được lệnh đem quân đi dẹp tả đạo Gia-tô ở một số làng mạc thuộc Hà Động và Thanh Hoa. Mọi chi tiết về t́nh h́nh tả đạo đă được quân thám báo nắm và báo cáo đầy đủ. Trước đó Dương Lư mỗi ngày làm việc ở Phủ nha nửa buổi, nửa buổi kia chàng đến đồn binh chỉ huy binh sĩ luyện tập. Có một vơ trạng nguyên ở kinh thành về cố vấn và luyện vơ cho chàng. Thầy tṛ có vẻ tâm đắc. Thời gian này, Dương Lư không giao cho Cát Dương công việc ǵ cụ thể, cứ đứng nh́n các lính trẻ luyện tập khiến hắn rất buồn bực, chán nản nhưng im lặng không nói ǵ. Những khi ngồi một ḿnh, hắn trầm ngâmsuy nghĩ. Những buổi tối cô đơn, hắn mầy ṃ gom mấy sợi dây thừng, mấy khúc tre đá làm một cái thang dây.
Ngày thượng cờ xuất quân, không có tên Cát Dương trong đoàn quân đi dẹp bọn tả đạo Tây Dương. Cát Dương phải ở lại đồn binh, việc xuất nhập của hắn phải xin phép đô úy trong phủ. Dương Lư và đoàn quân ra khỏi thành cuối giờ ngọ th́ giữa giờ mùi một toán mười người lính lệ xông vào đồn binh cầm theo trát đến bắt Cát Dương. Đô úy đọc trong trát thấy buộc tội Cát Dương là người của gia-tô tả đạo cài vào binh lính triều đ́nh để làm gián điệp, y đă từng che giấu, bảo bọc nhiều cha cố Tây dương ở quê nhà v.và Lúc toán lính xông vào cổng, Cát Dương đă nh́n thấy và thời gian đô úy đọc trát đủ để hắn chạy ra tường thành nơi hắn đă treo sẵn thang dây, leo ra ngoài đồn binh, thu thang dây lại và ném xuống hào sâu rồi bỏ chạy. Hắn chạy đến chỗ ở của một kỹ nữ, người cùng làng với hắn, vào nhà rồi biến mất. Một khắc sau, từ trong nhà một ả gái già váy đủi, yếm nâu đi ra với bị gậy nh́n trước ngó sau rồi lũi đi mất.
Sáng hôm sau có một ả ăn mày, lởn vởn gần đồn binh nghe ngóng câu chuyện bắt hụt Cát Dương tả đạo đă lọt ra ngoài. Sau đó ả ăn mày vội chuồn đi nơi khác. Toán lính lệ lục lạo khắp phủ không t́m thấy Cát Dương về báo lại cấp trên chờ lệnh.
Ả ăn mày đi ra khỏi thị trấn khá xa, ngồi lại nghỉ chân ở một gốc cây to giữa một vùng cây cối rậm rạp. Ả lấy bánh nếp ra ăn và suy nghĩ v́ ả chính là Cát Dương đă hoá trang làm nữ nhi để chạy trốn khỏi sự đuổi bắt của toán lính lệ. Hắn biết ngay đó là âm mưu thâm độc của Dương Lư sẽ lần lượt “xoá sổ” những người biết câu chuyện t́nh Lưu Bằng và Châu Linh để việc noi gương người xưa của Dương Lư trở nên hoàn hảo như nguyên bản nếu không nói hơn cả nguyên bản. Dù đă hồ nghi và đă chuẩn bị trước, hắn cũng phải choáng váng trước lời tố cáo hắn làm gián điệp cho gia-tô tả đạo. Bao nhiêu năm nay hắn luôn lấy thái độ thù ghét đạo gia-tô của các nhà nho làm của ḿnh v́ họ là người đại diện cho chánh giáo. Bản thân hắn không cần phải t́m hiểu nó đáng thù ghét ở chỗ nào (như bao lê dân khác mà các nho quan lùa đến nơi nào họ muốn như bầy vịt). Nay bị gán vào tội lớn ấy, cuộc đời hắn kể như tiêu tan v́ đó là cái tội mà người xét xử không cần nhiều chứng cứ cũng sẵn sàng đưa ra mức án cao nhất: lưu đày hay xử trảm. Rồi hắn thở dài tự nhủ, “Sau Châu Linh đến lượt ḿnh, sau ḿnh chắc chắn sẽ là chàng Lưu si t́nh và ngay thẳngà” Buổi chiều đó, hắn vào một xóm nhỏ mua một con ngựa gầy và chạy băng đồng đuổi theo đoàn quân của Dương Lư đă đi trước đó một ngày. Những nông dân làm ruộng, thấy một ả trung niên cưỡi ngựa chạy qua dưới trời nắng chói chang chỉ cho nhau xem “Con mẹ điên cỡi ngựa” như lời họ nói.
Tối hôm xuất quân, đoàn quân của Dương Lư đến làng Đường, đóng quân nghỉ đêm. Sáng hôm sau họ đến làng Mía, một làng của giáo dân và bắt đầu việc bắt bớ, thích chữ “tả đạo” vào mặt họ, lùa ra khỏi làng đưa đi phân sáp, lưu đày. Ai chống cự đều bị đánh đập hay giết chết. Máu đă đổ, tiếng than khóc, kêu gào vang động cả một vùng. Hôm đó lưỡi gươm của Dương Lư lại được dịp uống máu trên chục người. Hai hôm sau, khi đă bàn giao làng Mía tan hoang xơ xác lại cho toán lính của làng Đường, Dương Lư lại kéo quân tiến về làng Chuối. Tối hôm trước, các hương chức làng Đường mở tiệc khao quân. Trong tiệc có mời một ban hát chèo giúp vui, Dương Lư phấn khởi trong ḷng khi nghe cô đào lẳng Kiều Nhị hát bài Điêu Thuyền hư Lữ Bố. Sau bữa tiệc chàng nói với trưởng ban hát giữ lại cô đào để hát cho chàng nghe lại mấy bài chàng thích.
Trong lều quân, cửa lều đă buông kín, cô đào chưa hát hết bài, Dương Lư đứng dậy ném xuống tấm đệm mấy món nữ trang bằng vàng tịch thu của giáo dân, vài món có h́nh thánh giá. Rồi chàng cởi áo, lấy tay kéo cô đào đứng dậy xô ngă xuống tấm đệm và nói, “Cho nàng đó, nhưng phải ngoan mới được”. Quá bất ngờ chưa kịp phản ứng ǵ th́ dương quản của tướng quân đă trờ tới vào giữa đùi cô lúc váy cô đă bị tốc lên. Cô đă rơi vào hoàn cảnh này mấy lần trước, khi đi hát cho các quan, nhưng lần này quá đột ngột, dù sao lúc dương quản nóng bỏng đă ấn sâu vào chỗ tam giác, mọi sự lại hoá ra b́nh thường. Cô ấp úng, “Vâng, em sẽ ngoan với ngàià” Dương Lư và cô đào Kiều Nhị hành lạc rất ăn ư, một tới một lui, một đẩy, một kéo, đè lên mấy món nữ trang. Họ rên rỉ trong tiếng gió ù ù suốt đêm từ làng Mía thổi đến c̣n vang vọng tiếng khóc than của những dân nghèo lương thiện bị bách hại.
Sau khi “b́nh định” ở Thanh Hoa những người không một tấc sắt trong tay c̣n coi cái chết bị bách hại là một vinh quang, một giá trị cao siêu, Dương Lư đóng quân nghĩ đêm tại làng Mụi. Sáng hôm sau, đoàn quân sẽ đến miền Hà Động, đi theo đường cái bắc-nam qua đèo Th́ Thầm, và phải mất một ngày đi đường.
Tối hôm đó các hương chức cho một gái goá chồng tên Kiều Tam mới hai nhăm tuổi nhưng nhan sắc thuộc loại hạng nhất nh́ trong làng đến hầu hạ Dương Lư. Chàng lại được một đêm làm mưa làm gió trên thân xác mỹ miều của Kiều Tam, chỉ có điều chàng không biết mấy bà già trong làng nói rằng nàng Kiều Tam ấy có tướng sát phu.
Cũng tối hôm đó, ở nơi nhốt ngựa của đoàn quân, anh lính mă phu Lư Thịnh đang cho bầy ngựa chín con ăn cỏ, và lúa mạch, nghe thấy sau lưng ḿnh có người khen bầy ngựa đẹp. Anh ta quay lại nh́n thấy một ả gái già, liền lấy tay ra dấu đuổi đi, nhưng ả chẳng chịu đi. Anh ta bèn chụp lấy một cây roi quất ngựa xông tới. Lúc đó ả gái già kéo khăn đội đầu ra, đưa cái mặt bự của Cát Dương. Hắn nói:
ố “Anh Cát Dương đây, làm ǵ mà chú mày hung hăng thếà”
ố “Anh điên sao mà ăn mặc kỳ cục vậy” mă phu Lư Thịnh nói.
ố “Phải điên mới làm tṛn nhiệm vụ đấy. Này nhé quan tuần vũ bảo anh phải cải trang làm phụ nữ len lỏi vào các làng đạo nắm bắt t́nh h́nh, coi ai là những người chủ chốt bên cạnh các cố đạo và thày giảng. Anh mới về trao báo cáo cho ngài, đang đi t́m băi cỏ nghỉ đêm, sáng mai cuối giờ sửu lại đià”
ố “Thế à!”
ố “Nhưng chú đừng cho ai biết bí mật này nhé. Bọn tả đạo biết được chúng nó không tha anh đâu.”
ố “Anh cứ yên tâm, em có dại mới nói lung tung như thế.”
ố “À anh nh́n thấy con ngựa Xích thứ của quan tuần vũ rồi. Phải con đó không?” Cát Dương vừa nói vừa lấy tay chỉ một con ngựa đỏ, đường nét trông dũng mănh, bốn chân cứng cáp đang ăn cỏ trong máng.
ố “Vâng, thế ra anh cũng c̣n nhớ con ngựa quư ấyà”
ố “Nhớ sao không, quan lớn thường nói nó chỉ thua con Xích thố của Quan Vân Trường nên đặt tên nó là Xích thứ.” Rồi Cát Dương nói tiếp, “Tí nữa chú cho anh vào vuốt ve nó một lúc nhé.”
ố “Được, có sao đâuà” Lư Thịnh nhiệt t́nh nói.
ố “Thôi bây giờ ḿnh đánh chén tư chút đi.”
Nói xong không đợi mă phu Lư Thịnh nói thêm, Cát Dương lấy trong tay nải ra một b́nh rượu sơn vàng có hai ngọn lửa làm thành đường vân như h́nh Thái cực nở hoa, một gói thịt gà và một gói thịt chó bọc trong lớp lá chuối có cả muối tiêu, lá chanh, củ riềng, mắm tôm và ớt xắt lát. Hai người lính một già một trẻ ngồi nhâm nhi và nhắc lại những kỷ niệm trong quân ngũ. B́nh rượu và đồ nhắm vừa hết, Lư Thịnh đă say khướt, nằm lăn ra đất. Cát Dương ghé vào tai Lư Thịnh bảo:
ố “Chú cứ ngủ đi, việc cho ngựa ăn cỏ uống nước, anh sẽ làm giúp cho.”
ố “Ừ anh giúp giùm emà” Lư Thịnh thều thào mấy tiếng rồi ch́m vào giấc ngủ say như người chết.
Cát Dương đến với bầy ngựa cho từng con ăn và uống. Sau đó hắn ra nằm nghỉ bên cạnh Lư Thịnh, thao thức nhưng không ngủ. Đến giữa giờ dần, hắn quay vào vuốt ve con Xích thứ, nhanh tay dán vào một chân trước của ngựa lá bùa trừ yêu màu nâu vàng giống như màu da ngựa, lá bùa mà lăo phù thủy quê hắn bảo phải dán vào lưng A Lục làm cho ả tan thành nước và hiện nguyên h́nh con rắn mái nhưng hắn đă không làm. Ra khỏi chuồng ngựa, hắn đánh thức Lư Thịnh dậy, từ giả anh chàng mă phu rồi lên đường.
Cát Dương chạy ngay đến một cây keo gai sau một lùm cây kín đáo, trên một vạt cỏ không xa chuồng ngựa, nơi tối qua hắn cột con ngựa gầy cho nó nghỉ ngơi và ăn tạm đám cỏ dày ướt sương xung quanh cây keo gai. Hắn tháo dây cột, leo lên ngựa và chạy một mạch về Ngăi Yên, giả làm một ả ăn mày đi nghe ngóng.
Buổi chiều hôm đó, dịch lại báo tin về phủ nha rằng quan tuần vũ Dương Lư đă ngă ngựa ở lưng chừng đèo Th́ Thầm giữa giờ tị. Con ngựa Xích thứ rơi xuống vực chết tươi, sau khi đă hất quan lớn vào đống đá bên đường. Ngài bị găy cột sống ở thắt lưng, bất tỉnh. Nếu cứu sống được chắc ngài phải liệt hai chân. Có một điều lạ lùng là khi lôi Xích thứ từ dưới vực lên, con vật chỉ c̣n ba chân rưỡi, một nửa cái chân đă biến mất. Phó tướng và mấy đội trưởng cho rằng, có lẽ hổ dữ đă ngoạm mất một nửa chân và tha đi nhưng vị y sĩ trong quân không đồng ư v́ chỗ đứt rời không có vẻ ǵ là vết cắn của thú dữ, nhưng bở ra như thịt thối lâu ngày và c̣n tệ hơn nữa, như một tờ giấy bồi nhúng vào nước.
Viên phó tướng quyết định phải mổ bao tử ngựa để xem ngựa có bị đầu độc hay không. Bao tử ngựa c̣n đầy cỏ và lúa mạch, chứng tỏ nó được cho ăn đầy đủ. Sau đó viên y sĩ cũng xác nhận ngựa không hề bị đầu độc. Mă phu Lư Thịnh mặt mày tái mét nhưng luôn xác nhận không có sự ǵ bất thường và suốt buổi tối qua chỉ có ḿnh hắn chăm sóc cho ngựa trong chuồng. Biên bản sau cùng xác nhận : Việc tướng quân Dương Lư ngă ngựa chắc chắn là một tai nạn, dù có những chi tiết cần được làm rơ thêm.
Chiến dịch bắt đạo ở Hà Động phải tạm đ́nh chỉ. Trong ngày phó tướng ra lệnh thu quân về lại làng Mụi. Sáng hôm sau sẽ kéo quân về lại Ngăi Yên. Tối hôm đó, các hương chức gợi ư để cho Kiều Tam đến hầu hạ phó tướng qua đêm nhưng bị ám ảnh bởi việc Dương Lư ngă ngựa, phó tướng khước từ, suốt đêm ngồi một ḿnh thao thức với cút rượu nếp mà phu nhân phó tướng đă cận thận bỏ vào hành trang của chồng.
Cát Dương biết được kết quả của lá bùa trừ yêu, liền ra khỏi phủ Ngăi Yên, giữa đường hắn cởi bỏ y phục nữ giới, chạy một mạch suốt đêm đến, chỉ dừng lại hai lần cho ngựa ăn cỏ uống nước và nghỉ ngơi chốc lát. Đến nhà chú ruột gặp lại vợ, con gái và một con trai dở người v́ bệnh tâm thần, hắn kể cho vợ nghe câu chuyện bị Dương Lư hăm hại tố cáo là người giúp đỡ tả đạo. Sau đó cả nhà cải trang ăn mày đưa nhau đến Quỳnh Lưu đổi tên họ, bỏ ra ít tiền cho các hương chức để được làm lưu dân ở đó. Họ cất một cái nhà gỗ vừa để ở vừa dùng làm quán nước có thêm vài pḥng trọ. Cát Dương không có việc ǵ làm ngoài việc phụ buôn bán, nên càng uống nhiều rượu.
Con gái Cát Dương năm đó mười lăm tuổi tên Cát Vàng là đứa hay ăn hàng, nó hay thèm ăn thứ này thứ nọ: một quả doi, một quả sấu, một cái bánh đa hay bánh đúc phết mắm tôm, một tô bánh canh, một tô bún riêu hay bún mọc à tóm lại nó thèm ăn đủ thứ. Nó c̣n hay làm dáng. Nó đeo một sợi dây ngũ sắc có mặt nhật làm bằng vỏ ṣ, một cái ṿng ở cổ tay làm bằng sừng trâu cắt ngang đánh bóng và sơn màuà. Thấy cái b́nh rượu âm dương (mà A Lục tặng bố nó làm kỷ niệm, sau lần ăn nằm với ả) vứt trên gác bếp nó đem khoe với tú tài họ Hồ gạ bán, lấy được mấy đồng tiền kẽm để ăn hàng. Thằng con trai lớn của Hồ tú tài là Hồ Chính đă có vợ cho nó vay tiền ăn quà nhưng đ̣i hoài không trả sau cùng nó cho anh chàng ngủ với nó để trừ nợ. Thế là con bé mang bầu. Biết ḿnh bị mang bầu, nó đến gặp con trai tú tài khóc lóc. Hồ Chính mặt lạnh như tiền nói:
ố “Mày thiếu nợ tao đă không trả bây giờ lại được lăi gấp đôi c̣n đ̣i hỏi cái ǵ nữa. Sanh xong nếu mày không muốn nuôi th́ trả nó lại cho taoà”
ố “Lăi là anh lăi chứ tôi chỉ có lỗ mà thôi” Cát Vàng sụt sùi nói.
ố “Đúng, mày chỉ có lỗ th́ cứ chịu lỗ đi, đừng có lải nhải với tao nữa.”
Nói xong Hồ Chính bỏ đi, Cát Vàng càng khóc, sau đó nó chạy t́m Hồ tú tài tŕnh bày sự việc. Tú tài thấy Cát Vàng trông cũng ngộ, không đến nỗi xấu xí, ngực to mông to tốt nái, chỉ có cái tật hay ăn hàng, ông trầm ngâm suy nghĩ, “trước giờ ḿnh không sợ cái ǵ, quan lớn không sợ, thần linh không sợ, nhà giàu không sợ, kẻ vũ phu không sợ, nhân quả nhà Phật cũng không sợ nhưng chỉ sợ cái miệng của mấy con mẹ nhà quêà”. Tú tài liền dịu dàng an ủi con bé, nói sẽ bắt Hồ Chính cưới Cát Vàng làm thiếp, nhưng không rước dâu, gởi nhờ nhà Cát Dương chờ khi sinh đẻ xong, lúc nào thuận tiện th́ đón về. Như thế lăo cũng đỡ tốn một khoản tiền. Mọi việc sau đó diễn ra như lăo nói.
Hồ tú tài có lư do để sợ cái miệng mấy mụ đàn bà. Trong lễ cúng thành hoàng năm ngoái, nhân nghe một hương chức kể câu chuyện một vị hiền minh hai lần sai đầy tớ ra chợ mua cái ngon nhất và cái dở nhất của con heo. Cả hai lần tên đầy tớ đều mua cái lưỡi. Vị hiền minh ấy khen tên đầy tớ của ḿnh là khôn ngoan v́ cái hay cái dở đều do miệng lưỡi mà ra. Hồ tú tài lúc đó cao hứng ra ngay một câu đố: “To bằng lỗ chân trâu, nhưng đó là kiệt tác cũng là tác phẩm tồi của đấng Hoá công v́ không ít anh hùng hào kiệt chết v́ lỗ ấy, đố là cái ǵ?” Các ông có khoa cử ngồi cùng chiếu đều hô hố cười to đắÔc ư khiến mấy mẹ sồn sồn phải ṭ ṃ hỏi cho ra nhẽ. Mấy hôm sau có mấy đứa bé đi ngang qua nhà Hồ tú tài nghêu ngao hát bài đồng dao:
Một lỗ chân trâu
Nông sâu khó thấy.
Tú tài họ Hồ
Chết trong lỗ ấyà
Hồ tú tài gọi chúng vào hỏi ai sai chúng đến, chúng bảo bà cử Ngô Đ́nh Dự cho chúng năm xu và sai chúng đến. Th́ ra là người vợ sau của người bạn đồng song. Ḍng họ Ngô Đ́nh này tiếng tăm cũng khá lớn ở đây. Hồ tú tài liền bảo mấy đứa bé:
ố “Bây giờ ông cho các cháu mười xu, các cháu không hát nữa có chịu không?”
ố “Vâng, chúng cháu chịu ạ.”
Một thằng bé trong nhóm có khuôn mặt sáng sủa hỏi:
ố “Chúng cháu có phải trả năm xu lại cho bà cử không ạ?”
ố “Không phải trả, ông cho luôn các cháu và các cháu có cả thảy mười lăm xu của ông” Hồ tú tài phán với vẻ rất oai phong.
Bọn trẻ con cám ơn rối rít rồi chạy đi mất. Mặc dù hoá giải được “chiêu độc” của bà cử nhưng Hồ tú tài vẫn thấy đau v́ tiếc tiền và cũng thấy sợ cái lưỡi mà lần thứ hai người đầy tớ mua cho nhà hiền triết nọ.
Hồ Chính từ khi được cưới vợ bé, vài ngày ghé qua nhà Cát Dương thăm vợ. Anh ta mượn đỡ một pḥng trọ để vui vầy với vợ. Trước khi ra về không quên cho vợ ít đồng ăn quà vặt. Lính già Cát Dương thở dài ngán ngẫm chuyện con gái với thằng rể quư. Mỗi lần thấy Hồ Chính đến là hắn nổi gai ốc khắp người, lâu lâu ngửa mặt lên trời, không biết để kêu trời hay nguyền rủa ông trời ấy chơi khăm hắn. Tuy nhiên khi nhớ lại chuyện cũ ở Thiên Thạch, hắn tự an ủi:
ố “Con gái ḿnh ḿnh c̣n không giữ nổi, làm sao ḿnh giữ nổi người thiếp của cẩu quan Dương Lư. Với lại bọn nhà nho thay trời hành đạo th́ khi bọn ấy muốn chính là trời muốn vậy.”
Cát Dương không phải là vô lư khi xếp Dương Lư và cả Lưu Bằng vào “bọn nhà nho” đáng ghét.
Hậu duệ đời thứ tám của Hồ Chính và Cát Vàng là một nho sinh. Chàng nho sinh họ Hồ này khi đến làng Kim Liên, huyện Nam Đàn làm gia sư dạy chữ cho con trai phú hộ họ Nguyễn Sinh, mang theo trong hành trang cái b́nh rượu âm dương mà gia tộc ḿnh c̣n giữ đến ngày đó. Ở Nam Đàn, chàng nho sinh ấy đă tằng tịu với thứ thiếp của ông phú hộ. Nhân cùng nhau đối ẩm giữa canh khuya trước b́nh rượu ấy, họ đă trao thân cho nhau trong một đêm mưa to gió lớn làm ngôi đ́nh làng bị tốc mái, bài vị của thần hoàng bị hất tung vỡ nát, gác chuông chùa làng bị gió giật sập, quả chuông bị ném xuống đất làm nền gạch nát vụn. Hai tháng sau người thiếp ấy của ông phú hộ có thai. Nhưng đấy lại là một câu chuyện khác à
?
Dương Lư được binh lính cáng về đến Ngăi Yên, hai ngày sau tỉnh lại. Diệu Trang bàng hoàng khi nhớ lại câu nói của Châu Linh nhờ chăm sóc cho Dương Lư khi hoạn lộ bị trắc trở. Nàng mời vị lương y đă từng bốc thuốc cho Châu Linh đến xem mạch và bốc thuốc cho chồng. Vị lương y ấy nói:
ố “Cũng may quan tuần vũ chỉ có mỗi vết thương nơi cột sống, ngoài ra chỉ xây xát nhẹ. Tôi sẽ cố gắng làm cho tuỷ sống liền lại, nhưng trước mắt ngài phải bị bại hai chân.”
Sau hơn một tháng thuốc men, mấy ngón chân ngo ngoe trở lại, bàn chân cử động không đáng kể và Dương Lư phải ngồi trên một ghế mây có mấy bánh xe bằng gỗ thiết mộc. Lệnh băi nhiệm ở Thăng Long cũng vừa đến. Diệu Trang đưa chồng và thằng bé Dương Luân về lại bản quán, cất nhà ngói trên năm mẫu đất của người chú theo đạo Gia-tô đă bị lưu đày. Nàng mở một cửa hàng gạo, được các bạn hàng mua sỉ gọi là bà chủ. Họ không bao giờ thấy ông chủ ra cửa hàng, nhưng thường thấy Dương Luân lẩn quẩn bên chân mẹ và rất thích thú khi được mẹ Trang sai vặt. Diệạu Trang nhân hậu nên được bạn hàng yêu mến.
Trước đó, Diệu Trang đă gởi Thu Dung đến làm tớ gái cho một bà chủ đại bài gạo ở Ngăi Yên. Mấy ngày đầu mới đến làm nó buồn bă lắm, bà chủ hỏi nó v́ sao buồn, nó nói, “Cháu nhớ phu nhân Diệu Trang v́ phu nhân thương cháu c̣n hơn mẹ ruột”. Bà chủ khen nó có nghĩa. Ngẫu nhiên bà chủ là bà cô của chú lính họ Kiều mà nó đă yêu thầm. Thu Dung và anh ta có dịp gặp nhau, yêu nhau. Khi tính chuyện cưới nhau, Thu Dung đến nhờ Diệu Trang thay mẹ ḿnh để nói chuyện thông gia với bà chủ hàng gạo. Sau đó Diệu Trang tặng cho nó một lượng vàng, để mừng hôn lễ. Vài ba tháng nó lại đến thăm nàng. Khi nó bế đứa con trai đầu ḷng đến thăm, Diệu Trang nói:
ố “Bây giờ chị và em đều được măn nguyện, em và chồng có được hạnh phúc gia đ́nh và một con trai. C̣n chị lại tiếp tục tâm nguyện tu hành chị có từ thủa nhỏ. Hiện chị quyết chí đi theo con đường tu tiên của đạo Lăo, huyền vi lắm em ạà”
Thật vậy, từ sau khi bị ép lấy Dương Lư, nàng không đến chùa nữa v́ nàng nghĩ rằng đạo Phật đă bỏ mặc nàng cho bọn nhà nho ức hiếp. Nhà nho c̣n lấy nhân quả, nghiệp duyên của đạo Phật làm lư do để biện minh cho những hành vi sai trái của họ. Có thể nàng nghĩ sai nhưng từ đó nàng đă theo đạo Lăo, sống chay tịnh để tu tiên. Nhiều lần nàng đă đến viếng đền bà Chúa Liễu và cảm nghiệm được nhiều sự nhiệm mầu.
Hôm đó Thu Dung ở lại chơi hai ngày, c̣n ẵm con ỏng ẹo diễu qua trước mặt Dương Lư làm chàng muốn phát điên, vặn vẹo trên ghế lăn, mấy lần tưởng người và ghế đều ngă ra đất.
Ngay sau khi tỉnh lại từ chấn thương té ngựa, Dương Lư biết được Cát Dương đă trốn thoát khỏi sự truy bắt. Lúc đầu chàng đă nguyền rủa hắn, v́ chính chàng đă dùng thư nặc danh vu khống hắn sau khi chàng đă để mặc cho Châu Linh phải chết v́ lấy đi mấy vị thuốc quan trọng trong bài thuốc của vị lương y. Nhưng khi chàng nghĩ lại kết quả cũng không tồi, v́ chắc chắn trước lời cáo buộc làm gián điệp cho đạo Gia-tô, Cát Dương không dại ǵ ra đầu thú để được minh oan. Chắc hẳn hắn đă trốn qua tỉnh khác, ở đấy hắn có nói ǵ cũng chẳng ai tin v́ trong xă hội này chân lư cá nhân phải được tập thể địa phương xác nhận chí ít phải có sự xác nhận của một nhà nho có thế giá hay một vài nhà nho nơi hương đảng. Và ai dám chứng nhận một điều trái ngược với tích xưa Lưu B́nh ố Dương Lễ của danh giáo. Yên tâm về điều đó, Dương Lư thích thú với ư nghĩ chỉ c̣n một việc là trừ khử Lưu Bằng. Chàng sẽ không bỏ qua việc này khi có cơ hội.
Một vài bạn đồng liêu thỉnh thoảng có ghé thăm Dương Lư. Họ tặng chàng quà cáp và thuốc men toàn loại đắc tiền. Dù thuốc men không thiếu nhưng chàng không thể “hành sự” với nữ giới được nữa. Đặc biệt các nhà nho quen biết có lúc c̣n dẫn theo vài môn nhân hay đệ tử để họ được nghe chàng thuyết giảng về nhân lễ nghĩa trí tín. Những bài bản này chàng đă soạn sẵn khi ngồi một ḿnh dính vào chiêăc ghế lăn. Những lúc làm thầy dạy như thế Dương Lư rất đắc ư và măn nguyện.
Một hôm có mấy nhà nho ở Ngăi Yên đến thăm Dương Lư và báo cho chàng biết trong cuốn Dư địa chí Ngăi Yên do họ soạn, họ đă chép lại câu chuyện của chàng, một nho quan đă cho thứ thiếp Châu Linh đi nuôi bạn ăn học thành danh theo tích truyện Lưu B́nh Dương Lễ. Cuốn ấy đă tŕnh lên Bộ học và Bộ lễ, cả hai bộ đều nhất trí và cho giấy phép khắc bản in tại tỉnh nhà. Nghe xong Dương Lư vô cùng sung sướng và hănh diện, muốn nhảy cẫng lên nếu hai chân không bị liệt, dù chàng vẫn biết lịch sử không ghi chép lại hết mọi việc nhưng chỉ ghi lại những ǵ cần cho chế độ. Câu chuyện của chàng cũng không có ngoại lệ. Buổi chiều Diệu Trang về nhà từ cửa hàng gạo nghe Dương Lư kể lại, nhưng thấy chàng có vẻ tự măn quá đáng, nàng bực dọc nói:
ố “Nhà nho các ông chỉ biết tán tụng, ton hót lẫn nhau như thể đó cũng là cách để tôn vinh danh giáo.”
ố “Thế đă sao nào?” Dương Lư xẳng giọng đáp.
ố “Không sao cả nhưng tôi thấy chướng lắmà À, ngay mai có chuyến xe chở hàng lên chỗ chú tôi. Ông không bận ǵ lên thăm chú ấy một chuyến đi.”
ố “Tại sao tôi phải đi thăm một người theo tả đạo?”
ố “Ông quên ông c̣n nợ chú tôi và những người đồng đạo của chú tôi một lời xin lỗi việc ông đă bách hại họ à.”
ố “Tôi chẳng nợ họ cái ǵ cảà Họ đáng phải chịu thế à”
ố “Sao ông bạc ác làm vậy. Thế nhà ḿnh đang ở xây trên đất của ai, gạo ḿnh đang ăn không phải do năm mẫu ruộng của chú ấy sao. Cả cửa hàng của ḿnh có địa thế tốt cũng nhờ đất của chú ấyà”
ố “Thôi, bà đừng kể lể nữa. Tôi sẽ không bao giờ nói lời xin lỗi bọn họà”
ố “Nếu ông không làm, sau này thằng Dương Luân lớn lên tôi nhắc nó phải thay ông xin lỗi chú tôi.”
ố “Tôi cấm bà đấy.” Dương Lư hùng hổ nói.
ố “Ông cấm tôi được, nhưng liệu ông có cấm được Dương Luân không.”
Dương Lư lặng thinh không nói, c̣n Diệu Trang bỏ đi. Chàng không thể nói thêm ǵ v́ Dương Luân vẫn c̣n là một nghi vấn đối với chàng. Dĩ nhiên chàng không bao giờ tin vào quỷ Dạ Xoa mặc dù chàng đă t́m mọi cách độc ác để bảo vệ danh thơm. Chỉ có Châu Linh là người duy nhất biết cha Dương Luân là ai, nhưng trong hơn mười ngày nằm liệt trước khi mất, nàng không hé một lời với chàng. Lúc đó nàng như luôn sẵn sàng đón nhận cái chết để bảo vệ một điều ǵ đó chàng không hiểu được. Vâng, chàng làm sao hiểu được mối t́nh rất lớn mà nàng dành cho Lưu Bằng cả trong cái chết. Dương Lư ôm đầu thở dài trước nghi vấn Dương Luân và mẹ nó: lần đầu tiên chàng thấy ḿnh trống vắng và thương cảm cho Châu Linh.
Năm năm sau ngày Dương Lư bị bải nhiệm v́ bệnh tật, Lưu Bằng cũng xin từ quan rời bỏ Thiên Long về lại Thiên Lương. Lúc đó Thanh Hạc đă buôn bán vải vóc ở chợ huyện được ba năm, hai con trai nàng là Phụng Minh và Trọng Quang giao cho Dương Liễu ở nhà chăm sóc cùng với con gái Dương Liễu là Lưu Như Huyền. Ba đứa trẻ thường chơi đùa với nhau rất hoà thuận.
Sau khi sang được cửa hàng, dĩ nhiên phải chịu lỗ chút ít, gia đ́nh Lưu Bằng đưa nhau về nguyên quán. Thanh Hạc mua lại được một gian hàng để tiếp tục việc buôn bán trong chợ gần chỗ của Kim Ngọc. Dương Liễu chăm lo việc nhà và việc đồng áng khi đến ngày mùa. Kim Ngọc và Thanh Hạc buổi trưa ở lại chợ huyện thay phiên nhau đến thăm mẹ Châu Linh ở nhà cậu nàng, cứÔ năm ngày một lần cho đến khi bà mất. Lần nào nhớ Châu Linh, bà đều ôm chầm Thanh Hạc hay Kim Ngọc mà khóc.
Cuộc sống của gia đ́nh Lưu Bằng b́nh an và hạnh phúc dù trong một đất nước phân tranh do hai họ Trịnh Nguyễn gây ra. Hai người bạn Thiên Phụng và Lưu Bằng có dịp gần nhau. Trong một lần trà dư tửu hậu, Lưu Bằng nói với Thiên Phụng chàng đă tin vào ơn cứu độ của Chúa nhưng không thể chính thức theo đạo v́ đang sống đa thê. Thiên Phụng bảo chàng dù vậy hăy luôn cầu nguyện cùng Người rồi đưa chàng một cuốn sách đạo viết bằng chữ nho. Sự đàm đạo của hai người bạn từ đó phần lớn xoay quanh nội dung giáo lư trong cuốn sách ấy.
Phan Khắc Tứ, chủ chùa Phổ Minh cũng biết được việc Lưu Bằng từ quan qua một thiện tín từ Thiên Lương lên viếng chùa. Tứ tự nhủ, “Bây giờ là lúc ḿnh phải ra tay. Trước đây khi hắn c̣n làm quan ḿnh chưa đụng đến hắn v́ ‘phủ bênh phủ, huyện bênh huyện’ nhưng nay th́ mày biết tay ông.” Nói xong, Tứ liền đem theo ít vàng bạc rời chùa đi xuống huyện Thiên Lương.
Một tuần lễ sau, trước sự sững sờ của Lưu Bằng, quan huyện cho gọi chàng lên thẩm vấn. Trước phần lớn các câu hỏi đại loại như: “Ông có biết bà Thanh Hạc vợ ông có người anh ruột là tu sĩ đạo Gia-tô không?” hay “Ông có phải là bạn của Thiên Phụng, anh vợ ông không?” hay “Bà Thanh Hạc vợ ông có theo đạo không?” hay “Ông cố t́nh không tố cáo những người theo tả đạo trong lúc làm quan huyện Thiên Long phải không?” v.và Lưu Bằng đều nói không biết ǵ, chỉ biết Thanh Hạc là một cô gái bán than củi ở bến đ̣ Thiên Tường, lúc đó nàng đang sống một ḿnh không cha mẹ anh em. Nhưng chàng cũng lưu ư quan huyện rằng hiện nay chàng sống đa thê, điều đó đủ chứng tỏ chàng không có liên quan ǵ đến tả đạo. Quan huyện trầm ngâm một lúc rồi nói: “V́ có người tố cáo nên bản quan phải điều tra. Việc ông sống đa thê cũng là một chứng cứ tốt, trong khi chờ đợi bản quan có kết luận ǵ, ông không nên đi ra khỏi làng.” Nói xong quan huyện cho Lưu Bằng ra về.
Thằng Côi biết có kẻ muốn hăm hại cậu chủ, nó giận lắm đến nói với Lưu Bằng:
ố “Em có quen với thằng lính theo hầu con trai quan huyện v́ có mấy lần ngồi đánh chén với nó để em ḍ hỏi nội t́nh vụ này xem sao?”
ố “Vậy em cứ t́m hiểu giúp anh. Lấy ít tiền nơi cô Thanh Hạc để dẫn nó đi dánh chén rồi hăy hỏi nó giúp anh?”
Thằng Côi vâng dạ rồi lui ra trong ḷng rất hân hoan như để bù đắp một lỗi lầm trong quá khứ khi nó định cưỡng hiếp Dương Liễu rồi tự tử. Từ ngày nó không c̣n lén lút đi lại với Thu Đán và nghiêm chỉnh coi cô ấy như mẹ đỡ đầu theo giáo huấn trong đạo, nó bỗng thấy thỉnh thoảng nhớ về Dương Liễu khiến nó tự hỏi phải chăng từ lâu rồi nó đă yêu thầm Dương Liễu lúc cô bé bước vào tuổi dậy th́. Và giờ đây sau khi khép ḿnh vào lề luật của đạo Chúa, nó mới khám phá t́nh yêu ấy, một thứ t́nh giống câu chuyện Trương Chi; nhưng lần này hoàn toàn thanh tịnh, trong sáng và rất lư tưởng. Có lần nó nằm mơ thấy Đức Mẹ dắt Dương Liễu đi dạo trong một rừng liễu. Nó chạy đuổi theo nhưng sắp đến nơi của hai người th́ giấc mơ tan biến. Dù ǵ nó cũng đă làm cho h́nh bóng của Dương Liễu thành sương khói xung quanh nó trong những ngày cô quạnh. Và v́ hạnh phúc của nàng, nó không cho phép ai được đụng đến cậu chủ; làm tổn thương cậu chủ cũng là gián tiếp làm tổn thương Dương Liễu. Và c̣n ít cơ hội hơn Trương Chi, cho đến ngày nó bị thương hàn chết không ai biết trong trái tim xác thịt của nó chôn chặt một khối t́nh.
Đôi khi nó cũng có nghĩ về mẹ nó và một t́nh cảm vừa cảm thông vừa cảm thương nổi dậy, lúc đó nó th́ thầm nói với người mẹ vắng mặt, “Bây giờ th́ con tha thứ hết cho mẹ như Chúa đă tha thứ cho con, làm sao mẹ có thể vượt qua thử thách nghiệt ngă ấy của t́nh yêu nặng nề xác thịt khi không có Chúa và Đức Mẹ Ma-ri-a giúp mẹ lúc mẹ hăy c̣n son trẻ”. Rồi nó cúi đầu nhỏ lệ.
Năm ngày sau, thằng Côi báo cho Lưu Bằng biết chính Khắc Tứ ở chùa Phổ Minh là người tố giác chàng và đă biếu không cho quan huyện năm lượng vàng. Lưu Bằng ngao ngán trong ḷng, đem việc này kể lại cho vợ chồng Thiên Phụng ố Kim Ngọc. Kim Ngọc bày ra một mẹo nhỏ. Nàng sẽ giả làm người bạn cố tri của Lưu Bằng và Khắc Tứ viết một lá thư trách móc Tứ đă chà đạp lên t́nh bằng hữu khi vu cáo Lưu Bằng. Đă thế c̣n đút lót quan huyện và việc này quan huyện không giấu nên nhiều người thân cận ông ta đều biết: đây là một vết nhơ làm ô danh nho sĩ. Vả lại nay Tứ là người của Phật gia mà đầu óc c̣n thiển cận khi có ác cảm với đạo Gia-tô v́ đă không nhân dịp đạo mới du nhập để giành lại tư thế độc lập của Phật gia đối với nho gia, mà rồi cứ măi măi chịu làm một kẻ nô bộc bị nho gia ức hiếp v.và Với nét bút chân phương và nhàn nhă, Kim Ngọc đă viết xong bức thư trong một buổi tối, bên cạnh cái nôi của thằng Phụng Nguyên. Nàng cũng nghĩ đến phương án nhờ Thu Ba, thiếp của quan bộ đầu họ Trần, can thiệp cùng phu nhân quan huyện. Lúc ấy Thiên Phụng một ḿnh cầu nguyện trong pḥng không quên cảm tạ ơn trên đă cho chàng được an toàn trước sự săn đuổi của binh sĩ Dương Lư trước đây và cả hiện tại.
Bức thư nhờ dịch trạm gửi đi đến tay Khắc Tứ sau một đêm hành lạc với Lam Diệu. Không cần suy xét, Khắc Tứ cho rằng chính quan huyện Thiên Lương đă không giữ bí mật cho người tố cáo c̣n tiết lộ danh tánh của Tứ, quả là ngu xuẩn. Tứ bèn viết một bức thư chê trách quan huyện. Thư đến tay quan huyện, lần này ông thấy Khắc Tứ lại buộc tội ḿnh không làm đúng chức trách, trong ḷng rất tức giận, xé nát cả bức thư mới nhận lẫn đơn tố cáo. Ông bỏ luôn việc truy cứu Lưu Bằng.
Sau vụ việc đó, Khắc Tứ định bụng chờ khi huyện Thiên Lương thay đổi quan huyện khác, Tứ sẽ lại khởi tố Lưu Bằng.
Ư đồ ấy, Tứ không bao giờ thực hiện được v́ một đêm kia, Tứ vào tàng kinh các nơi Lam Diệu đang chờ Tứ. Tứ đă xin phép trụ tŕ chùa nữ cho Lam Diệu ở lại hai tuần để sắp xếp sách kinh trong chùa Phổ Minh. Trong lúc hành lạc với Lam Diệu, Tứ bị chứng thượng mă phong bất tỉnh trên tấm thân trần truồng của Lam Diệu, mắt Tứ trợn ngược, đàm nhớt cùng với bọt bong bóng chảy xuống đôi vú to quá khổ của ả. Lam Diệu xô Tứ bật ngửa ra, chạy đi t́m sư Trí Quảng giữa canh ba. Trí Quảng chạy đến th́ Tứ đă chết, hắn lắc đầu tuyệt vọng. Bấy giờ Lam Diệu kinh hoàng; sau khi đă trấn tỉnh, ả xúi Trí Quảng cùng trốn đi với ả. Họ vào pḥng Khắc Tứ lấy mười lượng vàng mà Tứ định sẽ đem xuống huyện Thiên Lương biếu quan tri huyện mới về nhậm chức để lại khởi tố Lưu Bằng. Dưới ánh trăng hạ huyền và tiếng vạc kêu sương, hai người mở cánh cửa gỗ sau chùa dẫn xuống chân đồi chạy trốn lên trung du trước khi đi qua tỉnh khác.
Trí Quảng sống với Lam Diệu như một đôi vợ chồng lên miền thượng sinh sống làm ăn, nhưng h́nh ảnh Khắc Tứ bị thượng mă phong luôn ám ảnh hắn. Hắn nghĩ không thể lâu dài với một phụ nữ sát phu. Một đêm hắn lấy hết vàng rồi một ḿnh trốn đi mất tích. Lam Diệu phải đến Thăng Long làm người dọn pḥng cho các kỹ nữ ở một thanh lâu. Chủ thanh lâu đổi tên ả là Xuân Lam, đôi lúc bắt ả phải tiếp những ông khách t́m hoa già cả và ít tiền. Những lúc đó, Lam Diệu tủi thân kêu than một ḿnh cùng hương hồn Khắc Tứ: “Anh Tứ ơi, sao lúc đó anh không kéo em đi luôn cùng anh ra khỏi thế gian ô trọc này, khỏi cơi dục giới đầy đau khổ v́ sinh lăo bệnh tử này hở anh Tứà” và ả khóc hu hu như một đứa trẻ lên ba, lên bốn.
?
Cũng chính thời gian đó, lần đầu tiên sau nhiều năm Lưu Bằng và Thiên Phụng nhận được thư của Lục Hổ từ Ma-cao nhờ một giáo dân làm khách thương mang đến. Lục Hổ cũng gởi lời chào thăm các hiền thê của hai bạn, đồng thời cho biết ḿnh đă là cha giáo trong một tu viện Đa Minh. Lư do Lục Hổ chọn ḍng này là để có thể góp sức vào công việc truyền giáo trong vùng. Cha An-tôn Giáo sau một thời gian ngắn ở Ma-cao đă theo đoàn truyền giáo của ḍng qua Aăn Độ làm việc tông đồ. Lục Hổ cũng nói lên niềm mong ước một ngày nào đó được về quê hương thăm những bằng hữu cũ.
Khi Phụng Minh được hơn mười tuổi, Trọng Quang bảy tuổi, Thanh Hạc mỗi tối đưa hai con ḿnh qua nhà bác Phụng để bác dạy giáo lư cho chúng cùng với con bác là Phụng Nguyên và làm quen với một vài chữ quốc ngữ. Bác Phụng lúc này tương đối rảnh rỗi v́ đă sắm được một chiếc đ̣ chở hàng và không tự ḿnh cầm lái như xưa. Ban ngày bọn trẻ đến học chữ nho ở nhà một thầy đồ trong làng.
Thêm chín năm trôi qua, Lục Hổ có về quê hương hai lần và lần nào cũng đến thăm họ dù rất bận rộn với việc đạo. Lần này Lục Hổ sắp trở lại Ma-cao. Hai gia đ́nh làm bữa tiệc nhỏ đăi cha giáo Lục trước khi lên đường. Đến lúc chờ uống trà Lưu Bằng kéo Lục Hổ ra vườn để nhắc đến Tiên Hương và cả hai đều cảm thương nàng: một nhan sắc tuyệt trần nhưng bạc mệnh. Lục Hổ nói với Lưu Bằng:
ố “Lạ lắm, có những lúc ḿnh chợt ư thức là chưa bao giờ ḿnh xa cô ấy. Ḿnh thắc mắc măi à đến một hôm ḿnh nghe cha giám tỉnh nói một câu khó hiểu: Đức Ki-ri-xi-tô là một ngôi vị duy nhất nhưng có thể hiểu là số nhiều, v́ Ngài đến quy tụ mọi người vào Ngài để đưa về lại Chúa Cha. Lúc đó ḿnh thấy vô cùng hạnh phúc đến nỗi đă kêu lên: “Cám ơn Chúa đă cho con hạnh phúc đến hai lần à Thế đấy”
ố “Thưa cha, phần con cũng thế. Mỗi khi cầu nguyện cho Châu Linh là con không cầm được nước mắt. Rồi con chợt hiểu bao lâu con c̣n gắn bó với một Thiên Chúa là t́nh yêu và sống trong Ngài th́ con vẫn c̣n giữ đúng lời thề hứa với nàng ở nhà hàng Trường Xuân trước khi nàng mất.”
Sau đó cả hai người bạn cũ im lặng trong sự hồi tưởng kỳ diệu. Lục Hổ nắm lấy tay bạn và cả hai bỗng cảm thấy ḷng ḿnh tràn ngập một nỗi hân hoan. Rồi hai người quay vào nhà tiếp tục tṛ chuyện với Thiên Phụng và mấy bà nội trợ, có cả mấy cậu trai trẻ nay đă đến tuổi trưởng thành và hai cô gái xinh đẹp con cái họ. Đó là Lưu Như Huyền, con gái duy nhất của Lưu Bằng mà gia đ́nh một quan Tổng đốc nghỉ hưu muốn cưới về cho con trai họ làm tri huyện ở một huyện gần thành Nam, và Bùi Mỹ Duyên, con gái của Phụng Thiên mới mười ba tuổi. Năm ngoái khi Dương Liễu dẫn Như Huyền đi thăm cậu Dương Lư có cho Mỹ Duyên đi theo, ở đó Mỹ Duyên gặp gỡ Dương Luân và dù cách nhau tám tuổi nhưng hai đứa có vẻ quyến luyến nhau. Dương Luân hẹn với cô bé trên đường đi thi về sẽ ghé thăm nhà cô bé. Diệu Trang thấy thế cũng hài ḷng v́ nếu sau này hai đứa lấy nhau, Dương Luân có nhiều dịp về thăm bố nó là Lưu Bằng. Nó chẳng phải là hoa trái của một mối t́nh lạ lùng rất đẹp và rất bi thương của bố nó hay sao?
Trong lần Dương Liễu đi thăm gia đ́nh Dương Lư ấy, Lưu Bằng mua rất nhiều quà cáp và thuốc men quư hiếm cho anh vợ khiến Dương Liễu cũng phải ngạc nhiên. Lưu Bằng mỉm cười nói với Dương Liễu:
ố “Ba người chúng ta chẳng phải là anh em một nhà từ thủa ấu thơ sao, và khi xă hội c̣n có những cái xấu th́ khó tránh được sự tiêm nhiễm ít nhiều. Anh nào có tốt lành hơn ai đâu. Chỉ v́ em thương anh mà không hay trách móc lại c̣n khen quá sự thật.”
ố “Cũng c̣n biết người ta thương ḿnh từ thời người ta c̣n là cô bé đấy à!”
Dương Liễu nói rồi cả hai cùng cười. Sau này nàng cũng như Lưu Bằng có một niềm tin vào đạo gia- tô dù không công bố chính thức. V́ thế Lưu Bằng nhân đó đưa ra có một lư do khác sâu xa hơn để giải thích thái độ của chàng:
ố “Khi người ta không cần (hay chối bỏ) ơn cứu độ mà có chút ḷng hướng thiện th́ người ta phải cố sống đạo đức. Nếu cố gắng nhưng không làm nổi th́ cố phải giữ cho trọn vẹn cái h́nh thức bên ngoài của đạo đức nho phong cũng là của xă hội. Đó là chỗ nẩy sinh thói đạo đức giả h́nh. Và anh nghĩ rằng có lẽ anh Dương Lư đă rơi vào cảnh ngộ ấy. Vả lại ơn cứu độ không chỉ cứu mỗi con người mà c̣n cứu vớt cả những nền văn hoá, kể cả văn hoá của người Tây Dương thời xa xưa mới biết đạo như nước ta bây giờ cũng như thời hiện tại. V́ văn hoá là sản phẩm của con người, là dấu ấn của con người trên thế giới tự nhiên sao tránh khỏi những điều u tối.
“Vả lại người đă tin vào ơn cứu độ mà không đạo đức, thương người th́ sao gọi là có đức tin. Không những thế người ấy là kẻ nói dối và đă vô t́nh đi theo Sa-tan v́ theo ông thánh Gio-an, quỷ Sa-tan là người cha của điều dối trá. Và đây cũng là một thứ đạo đức giả khác.”
Lưu Bằng đă nói ra những suy nghĩ đến với chàng lâu nay khi có lần chàng đă xin ơn trên ban cho chàng ḷng trung thực và quảng đại và đă cám ơn Đấng Tối Cao về ơn đó.
Có tiếng gọi chàng bên ngoài v́ h́nh như Thiên Phụng sai con gái Mỹ Duyên mời chàng qua bàn một việc quan trọng liên quan đến hai người con trai đến tuổi trưởng thành của họ. V́ thế để Dương Liễu ở lại một ḿnh, chàng đă vội vă bước ra.
?
Mặt trăng thượng huyền tối hôm ấy soi mờ mờ trên cảnh vật qua những làn mây mỏng như những mảnh lụa mềm trôi lăng đăng. Bờ biển chỗ này vắng vẻ liền với rừng phi lao bên trong và dưới đám phi lao hôm ấy có một nhóm người đang đứng đợi. Phụng Minh nói với mẹ ḿnh là Thanh Hạc đứng cạnh Dương Liễu:
ố “Con xin bố mẹ và mẹ Liễu yên tâm và bảo trọng v́ khi Chúa đă gọi chúng con làm tông đồ, Ngài có đủ ân sủng cho chúng con. Vả lại chính cha Lục Hổ sẽ là người hướng dẫn chúng con ngay từ những bước đầu tiên vào ḍng. Quả là một ơn lành cho chúng con.”
Thanh Hạc nắm tay con trai ḿnh gật đầu không nói v́ nàng xúc động trước cảnh chia tay. Dương Liễu nắm bàn tay kia của Phụng Minh nói nàng sẽ rất nhớ nó. Từ hồi nó c̣n bé, Phụng Minh luôn quấn quít bên mẹ Liễu c̣n hơn mẹ ruột v́ Thanh Hạc bận rộn việc buôn bán luôn. Trọng Quang và Như Huyền nắm cánh tay và vai của anh ḿnh và chúc cho anh những điều may mắn tốt đẹp. Họ cũng không nói nhiều sau mấy ngày cả nhà đă nói và đă chuẩn bị cho chuyến đi này. Cách đó mấy bước Kim Ngọc cũng cầm tay Phụng Nguyên dặn ḍ những việc cần làm khi bước vào con đường tu hành theo cha Lục Hổ. Phụng Nguyên nói với mẹ:
ố “Con đă dặn em Mỹ Duyên ngoan ngoản và phụ giúp bố mẹ khi con theo ơn gọi tu hành. Đây cũng là ư Chúa luôn thương yêu dân tộc An-nam khốn khổ bởi cường quyền. Mẹ đă chẳng từng nói với con quê hương này cần có một ánh sáng mới chiếu soi khi những ánh sáng cũ đă phai mờ hay sao? Mai sau, chúng con sẽ là những người lính canh giữ cho ánh sáng đó luôn sáng tỏ và chiếu sáng mọi ngườià”
Mỹ Duyên đứng sau lưng Phụng Nguyên, níu vai anh, nói với mẹ và anh cô:
ố “Phải, anh Phụng Nguyên đă giao mọi việc chăm sóc bố mẹ ở nhà cho con. Bố mẹ yên tâm và anh cũng phải yên tâm tu học cho tốt.”
ố “Con của mẹ thật can đảm, lẽ nào mẹ lại kém thua con. Mẹ và cô Thanh Hạc sẽ cầu nguyện cho hai con. Lâu lâu hai đứa nhớ viết thư về nhà đấy.”
Lục Hổ cùng Lưu Bằng và Phụng Thiên đứng bên nhau cạnh một gốc cây phi lao to nhất. Lục Hổ cười nói:
ố “Quả đúng ‘Mọi sự đều là ân sủng’. Ngày trước khi anh Thiên Phụng trở lại đời thường, lúc đó ḿnh buồn lắm v́ chỉ có một ḿnh ḿnh là người An-nam trong nhà ḍng ấy. Ḿnh càng buồn hơn khi sau đó không lâu cha An-tôn qua An Độ truyền giáo. Nhưng Đức Mẹ đă nâng đỡ và an ủi ḿnh. Ngày nay cánh đồng truyền giáo lại sắp có thêm hai người con của hai bạn ḿnh. Mới thấy ư Chúa thật nhiệm mầu ḿnh không hiểu hết.”
Thiên Phụng nắm tay cha giáo Lục Hổ nói vài lời gởi gắm hai chàng thanh niên cho cha, trong lúc một chiếc xuồng nhỏ trên có hai thủy thủ đă cặp vào bờ biển lặng sóng. Lục Hổ ôm lấy hai người bạn nói lời tạm biệt rồi leo lên xuồng, theo sau là Phụng Minh và Phụng Nguyên. Có tiếng khóc nhỏ của ba người mẹ. Sau đó trong im lặng những cánh tay vẫy chào nhau khi chiếc xuồng tiến ra xa bờ, hướng về một con tàu lớn khuất ở chân trời. Con tàu này sẽ đưa họ qua Ma-cao vào tu viện với niềm hy vọng to lớn và cao cả: Trở thành những thợ gặt trên những cánh đồng truyền giáo đă thấm đẫm máu các thánh tử đạo ố những hạt giống đức tin ố Họ sẽ phục vụ Thiên Chúa và đồng bào họ bất chấp mọi bách hại và hy sinh cả đến sự tử đạo trên những nẻo đường của quê hương họ khi họ sẽ quay về.
.
Những bài liên quan: